Urlopy 2023 – zmiany w urlopach – nowelizacja kodeksu pracy

Urlop wypoczynkowy 2023 – materiał video

Wszystkie osoby zatrudnione na etacie chcą mieć jak najwięcej dni wolnych, każdy z utęsknieniem czeka na wyjazdy wakacyjne czy wypady na długie weekendy. Jednak urlop nie jest tylko wykorzystywany w celach rekreacyjnych. Różne sytuacje życiowe sprawiają, że nie możemy pójść do pracy, nie zawsze jednak z tego tytułu przysługuje zwolnienie lekarskie. Dlatego urlop z tytułu siły wyższej oraz urlop opiekuńczy – nowości wprowadzone od 2023 roku powinny temu zaradzić. Oprócz tego wprowadzone zostaną zmiany w Kodeksie pracy w zakresie urlopów rodzicielskich oraz urlopów ojcowskich. Zobaczmy więc, co konkretnie szykuje nam ustawodawca na 2023 rok.

Urlopy 2023 – rządowy projekt zmiany Kodeksu pracy

11 stycznia 2023 roku do Sejmu wpłynął projekt rządowy obejmujący nowelizację Kodeksu pracy. Już niejednokrotnie pisaliśmy na temat nowelizacji Kodeksu pracy, a to jest kolejna z nich. Zobaczmy więc jakie rozwiązania są przewidziane w projekcie. Jak można przeczytać w uzasadnieniu do projektu ustawy, wprowadzane zmiany są spowodowane m.in. koniecznością przystosowania przepisów krajowych do regulacji unijnych. W dyrektywie unijnej zostały m.in. określone minimalne wymagania dotyczące urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego i urlopu opiekuńczego. W obecnym kształcie wielu ojców nie korzysta z urlopów rodzicielskich w takim zakresie, na który pozwalają przepisy, najczęściej rezygnują oni ze swojej części urlopu na rzecz matki dziecka. Unia Europejska dąży do wyrównania udziału matki i ojca w wychowywaniu dzieci, żeby kobiety uzyskały łatwiejszy powrót na rynek pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. W ocenie UE korzystanie z uprawnień pracowniczych związanych z wypełnianiem funkcji rodzicielskiej i opiekuńczej nie powinno mieć negatywnego wpływu na status pracownika oraz traktowanie w zatrudnieniu. Zobaczmy więc, jakie zmiany i nowe rozwiązania są projektowane w Kodeksie pracy w zakresie urlopów:

Pozostałe zmiany w projekcie zmiany Kodeksu pracy

Poza zmianami w zakresie urlopów w projekcie można jeszcze przeczytać m.in. o zmianie w umowach o pracę, dodatkowych przerwach w pracy czy informacjach przekazywanych pracownikom.

Zmiany w urlopach rodzicielskich – wymiar urlopu

Jeżeli chodzi o urlopy macierzyńskie, to projekt nie przewiduje żadnych zmian, odnoszą się one jedynie do urlopu rodzicielskiego i ojcowskiego. Urlop rodzicielski może zostać przyznany dopiero po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na prawach urlopu macierzyńskiego. Urlop rodzicielski może być wykorzystywany przez obydwoje rodziców, może być udzielany w całości lub w częściach.

Zobaczmy, jaki jest wymiar urlopu rodzicielskiego obecnie, a jaki będzie po zmianach Kodeksu pracy:

Urlop rodzicielski ma być udzielany jednorazowo albo w nie więcej niż w pięciu częściach. Będzie można o niego wystąpić dopóki dziecko nie ukończy 6 lat.

Urlop rodzicielski – ochrona pracownika

Obecnie jest tak, że urlop rodzicielski może być wykorzystywany tylko przez jednego z rodziców, po zmianach będzie to wyglądało nieco inaczej.

Od momentu wystąpienia z wnioskiem o przyznanie urlopu rodzicielskiego pracownik nie może zostać zwolniony ani nie mogą być prowadzone wobec niego przygotowania do zwolnienia, w tym okresie pracownik jest objęty ochroną. Jeśli pracodawca nie będzie wywiązywał się z tego obowiązku pracownik może udać się do sądu pracy, a pracodawca musi uzasadnić swoją decyzję dlaczego podejmował działania sprzeczne z Kodeksem pracy.

Urlop ojcowski – zmiany od 2023 roku

Ojciec dziecka ma prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni. Można go wykorzystać jednorazowo lub w dwóch częściach, z których każda wynosi jeden tydzień. Z tej możliwości można obecnie skorzystać w terminie 24 miesięcy od dnia narodzin dziecka. Po zmianie czas na skorzystanie z urlopu ojcowskiego zostanie skrócony z 24 miesięcy do 12 miesięcy. Ustawodawca wychodzi z założenia, że tego typu urlop powinien być wykorzystywany w okresie jak najbliższym narodzinom dziecka, a jego celem jest sprawowanie opieki nad nim. Urlop może być wykorzystany od razu w całości lub w częściach. Zmieniona zostanie również formuła składania wniosków o udzielenie takiego urlopu, może on być składany zarówno w formie papierowej jak i elektronicznej.

Urlop z tytułu wyższej siły – nowości od 2023 roku

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej jest to nowy przepis, który ma się znaleźć w Kodeksie pracy.

Wniosek o udzielenie urlopu powinien być złożony najpóźniej w dniu korzystania ze zwolnienia. Za czas tego urlopu pracownik zachowa prawo do 50% wynagrodzenia, które jest naliczane na takich samych zasadach, jak za czas urlopu wypoczynkowego. Pozostałe uprawnienia pracownicze pozostają w mocy.

Urlop opiekuńczy – 5 dni w roku

Takiego pojęcia jak urlop opiekuńczy nie było dotychczas w Kodeksie pracy. Zgodnie z założeniami urlop opiekuńczy ma zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkałej w tym samym gospodarstwie domowym, o ile wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. We wniosku urlopowym trzeba będzie wskazać stopień pokrewieństwa lub adres zamieszkania osoby niebędącej członkiem rodziny. W tym ostatnim przypadku chodzi o potwierdzenie, że pracownik pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z daną osobą.

Urlopy 2023 – podsumowanie

Rządowy projekt zmian znajduje się dopiero w fazie początkowej procesu legislacyjnego, jednak projektowane zmiany były już omawiane i prezentowane wcześniej, dlatego nie zaskakują nas aż tak bardzo. Proces wdrażania nowych przepisów w życie znacznie się wydłuża, ponieważ zgodnie z dyrektywą unijną powinny one zostać zaimplementowane do przepisów krajowych w terminie do 1 sierpnia 2022 r., jednak tak się nie stało. Kolejna partia zmiany przepisów Kodeksu pracy ma na celu zwiększenie ochrony uprawnień pracowniczych, szczególnie tych, które wiążą się z rodzicielstwem i rodziną. Wydłużone urlopy rodzicielskie, czy nowe kategorie urlopów: z powodu działania siły wyższej czy urlop opiekuńczy są tego przykładem. Dodatkowo nowe regulacje mają na celu wspieranie uczestnictwa kobiet w rynku pracy, dążenie do równego podziału obowiązków opiekuńczych pomiędzy kobiety i mężczyzn. Łączenie życia zawodowe z prywatnym od zawsze stanowiło duże wyzwanie. Zmiana przepisów, o której jest mowa w projekcie ma wejść w życie w terminie 21 dni od ogłoszenia ustawy.