Transakcje łańcuchowe i transakcje trójstronne w VAT

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku VAT transakcje łańcuchowe będą miały miejsce jeżeli uczestnikami transakcji handlowej będzie kilka podmiotów gospodarczych. Każdy podmiot będzie czynnym uczestnikiem w dostawie towarów na rzecz nabywcy towarów. Im więcej jest uczestników takiej transakcji tym trudniejsze jest właściwe określenie miejsca dostawy, a co za tym idzie właściwe opodatkowanie w VAT. Robi się to szczególnie problematyczne, gdy transakcja zaczyna wychodzić poza granice kraju.

Transakcje łańcuchowe i trójstronne – omówione zagadnienia:

1. Rodzaje transakcji łańcuchowych

2. Co to jest miejsce świadczenia przy transakcji łańcuchowej?

3. Co to jest transakcja ruchoma i nieruchoma?

4. Transakcje trójstronne w VAT

Rodzaje transakcji łańcuchowych

Ze względu na miejsce przeprowadzenia transakcji łańcuchowej można je podzielić na:

Transakcje krajowe – wystąpią wówczas, gdy wszyscy uczestnicy w ramach jednej transakcji handlowej znajdują się na terenie jednego kraju.
Transakcje międzynarodowe – wystąpią wówczas, gdy uczestnicy jednej transakcji handlowej znajdują się na terenie co najmniej dwóch państw.

Jak łatwo się domyśleć szczególnych problemów nastręczają transakcje międzynarodowe, szczególnie dokonywane w ramach Unii Europejskiej.

Co to jest miejsce świadczenia przy transakcji łańcuchowej?

Zgodnie z ustawą o VAT miejscem dostawy jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Przy transakcjach międzynarodowych najistotniejszą staje się kwestia prawidłowego przyporządkowania transportu towarów, ponieważ to będzie kluczowe do ustalenia miejsca świadczenia w transakcji łańcuchowej. Pozwoli to na prawidłowe określenie powstania obowiązku podatkowego w VAT dla każdego uczestnika transakcji.

▲ wróć na początek

Co to jest transakcja ruchoma i nieruchoma?

Jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany to jego wysyłka w transakcji łańcuchowej przyporządkowana jest tylko jednej dostawie w łańcuszku dostaw. W takim przypadku to transport determinuje określenie, która z transakcji jest transakcją “ruchomą”. Właściwe przyporządkowanie transportu do określonego uczestnika transakcji łańcuchowej jest problematyczne. W wydawanych wyrokach sądowych często jest odniesienie do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-430/09, w którym sąd odniósł się do problematyki przypisania transportu do konkretnej dostawy. W tym wyroku kluczowe było również wskazanie kiedy dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel z pierwszego dostawcy na pierwszego nabywcę. Właściwe przyporządkowanie transakcji “ruchomej” bywa często przedmiotem sporów z organami skarbowymi i sądami.

Pozostałe transakcje pomiędzy kontrahentami traktowane będą jako transakcje “nieruchome”, dla których:

Dostawa towarów poprzedzająca wysyłkę lub transport uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów.
Natomiast dostawę towarów następującą po wysyłce lub transporcie towarów uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Przykład 1

Firma X z Krakowa zamówiła towary od firmy Y z Warszawy, która nie posiada wymaganego asortymentu i składa zamówienie u producenta z Gdańska firmie Z, która również nie dysponuje towarem i zamawia go w firmie Q we Francji.

Na czym polega transakcja łańcuchowa

Firma Z zleca firmie Q z Francji bezpośrednie przekazanie towaru firmie X z Krakowa. Firma Q z Francji organizuje transport i wysyła towar bezpośrednio do firmy X. Transakcja pomiędzy firmą Z i firmą Q będzie transakcją ruchomą opodatkowaną w sposób właściwy dla transakcji wewnątrzunijnych. Firma Q rozpozna transakcję WDT a firma Z transakcję WNT. Pozostałe transakcje będą już transakcjami nieruchomymi i będą opodatkowane w Polsce według przepisów krajowych.

Należy pamiętać, że sposób rozliczenia transakcji łańcuchowej będzie przebiegał inaczej w zależności od tego, która z nich będzie nosiła znamiona transakcji “ruchomej”.

Transakcje trójstronne w VAT

Wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne w procedurze uproszczonej w VAT zostały opisane w Rozdziale 8 ustawy o VAT. Żeby można było mówić o transakcji trójstronnej muszą być spełnione łącznie warunki, o których jest mowa w ustawie. W transakcji bierze udział trzech podatników, z trzech różnych krajów unijnych, zarejestrowanych na potrzeby transakcji unijnych dokonujących dostawy tego samego towaru. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.

Przykład 2

Firma A z Polski otrzymała zamówienie z firmy B z Francji, ponieważ nie posiada zamówionego asortymentu złożyła zamówienie w firmie C w Czechach. Firma z Czech prześle te towary bezpośrednio do firmy z Francji. Czeski przedsiębiorca rozpozna od tej transakcji WDT. Dla polskiego podatnika taka transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce. Firma B z Francji przejmie obowiązek rozliczenia WNT od polskiego przedsiębiorcy firmy A. Gdyby nie było procedury uproszczonej w VAT polski przedsiębiorca musiałby się zarejestrować we Francji na potrzeby podatku VAT i tam rozliczyć tę transakcję.

Transakcja trójstronna – uproszczone rozliczenie a obowiązki sprawozdawczo-ewidencyjne stron – przeczytaj. ▲ wróć na początek

UWAGA

Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.

_{Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress oraz Disqus. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane wyłącznie w celu opublikowania komentarza na blogu. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga. Dane w systemie Disqus zapisują się na podstawie Twojej umowy zawartej z firmą Disqus. O szczegółach przetwarzania danych przez Disqus dowiesz się ze strony.}

Małgorzata Jagusiak

Księgowa, specjalista do spraw rozliczeń podatkowych z wieloletnim doświadczeniem pracy w organach podatkowych. Przez kilka lat prowadziła własne biuro rachunkowe. Praca w sektorze prywatnym pozwoliła na zmianę perspektywy postrzegania obowiązujących przepisów podatkowych. Zdobyte doświadczenia pozwalają na łączenie wiedzy teoretycznej z wieloletnią praktyką w zawodzie.

Chętnie dzieli się posiadaną wiedzą z innymi, stara się ją przekazywać w dostępnej dla każdego formie. Z pasja poświęca się pisaniu artykułów o tematyce podatkowej. Częste zmiany przepisów wymagają otwartej głowy, kreatywności i dużej elastyczności, co jest dodatkowym atutem tej pracy, nie ma miejsca na nudę. Większość jej publikacji dotyczy rozliczeń z zakresu podatku dochodowego i podatku VAT, ale nie unika wyzwań z obszarów o innej tematyce.

Dodatkowo jest wykładowcą i szkoleniowcem z zakresu zagadnień o tematyce podatkowej. Ciągle podnosi swoje kwalifikacje, śledzi na bieżąco zmieniające się przepisy podatkowe, żeby przekazywać zawsze aktualne i sprawdzone informacje.