Kiedy można prowadzić działalność nierejestrowaną a kiedy trzeba ją zarejestrować?

Działalność nierejestrowana a przepisy prawa

Działalność nierejestrowana uregulowana jest w przepisie art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców i określana jest jako działalność nieewidencjonowana.

Zgodnie z powołaną regulacją:

• Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej [por. ustęp1];
• Osoba wykonująca działalność, o której mowa w ust. 1, może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku [por. ustęp 2];
• Jeżeli przychód należny z działalności, o której mowa w ust. 1, przekroczył w danym miesiącu wysokość określoną w ust. 1, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1 [por. ustęp 3];
• W przypadku, o którym mowa w ust. 3, osoba wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1 [por. ustęp 4];
• Przepisu ust. 1 nie stosuje się do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej [por. ustęp 5].
• Przez przychód należny, o którym mowa w ust. 1, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont [por. ustęp 6].

Wśród najważniejszych wniosków wynikających z powyższego przepisu regulującego działalność nierejestrowaną należy wyróżnić:

• LIMIT PRZYCHODU:
  • działalność nie jest uznawana za działalność gospodarczą, jeśli miesięczny przychód nie przekracza 75% minimalnego wynagrodzenia;
  • w 2025 roku limit miesięcznych przychodów dla działalności nieewidencjonowanej wynosi 3499,50 zł.
• BRAK WCZEŚNIEJSZEJ DZIAŁALNOŚCI:
  • aby skorzystać z działalności nierejestrowanej, osoba fizyczna nie mogła prowadzić działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy.
• ZAREJESTROWANIE DZIAŁALNOŚCI W CEIDG:
  • prowadzenie działalności nierejestrowanej nie wymaga wpisu do CEIDG;
  • osoba fizyczna wykonująca działalność nieewidencjonowaną nie jest przedsiębiorcą i nie spoczywają na niej obowiązki związane z wykonywaniem działalności gospodarczej;
  • jeśli przychód przekroczy 75% minimalnego wynagrodzenia, działalność automatycznie staje się działalnością gospodarczą – wówczas należy złożyć wniosek do CEIDG w ciągu 7 dni od przekroczenia limitu;
  • osoba wykonująca działalność nierejestrowaną ma możliwość dobrowolnego zarejestrowania firmy w CEIDG, a działalność ta stanie się działalnością gospodarczą od daty wskazanej we wniosku.
• SPÓŁKA CYWILNA
  • przepisy dotyczące działalności nierejestrowanej nie dotyczą osób działających w ramach spółki cywilnej.
• PRZYCHÓD NALEŻNY
  • przychód liczony jest jako kwota należna, niezależnie od tego, czy została ona faktycznie otrzymana, po uwzględnieniu zwróconych towarów i udzielonych rabatów.

Działalność nierejestrowana dotyczy osób, które prowadzą działalność gospodarczą w sposób uproszczony i nie muszą jej rejestrować, pod warunkiem, że spełniają określone warunki. Co więcej należy pamiętać, że:

• działalność nierejestrowana nie może być wykonywana w ramach umowy spółki cywilnej – osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną musi działać na własny rachunek, a nie w ramach spółki cywilnej;
• działalność podlegająca reglamentacji nie kwalifikuje się do działalności nierejestrowanej – oznacza to, że jeśli działalność wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej (np. działalność związana z handlem alkoholem, bronią, świadczeniem usług ubezpieczeniowych itp.), to nie można jej prowadzić jako działalności nierejestrowanej;
• brak konieczności uzyskania koncesji lub zezwolenia – przedmiot działalności nierejestrowanej musi dotyczyć usług i produktów, które nie wymagają specjalnych zezwoleń ani koncesji. Tylko wtedy można korzystać z tej formy działalności.

Działalność nierejestrowana – kto nie może jej prowadzić?

We wcześniejszej części niniejszego artykułu odpowiedzieliśmy na pytanie kiedy można prowadzić działalność nierejestrowaną oraz kto może ją prowadzić, zatem teraz czas odpowiedzieć na pytanie, kiedy nie można prowadzić działalności nierejestrowanej.

Otóż osoby, które nie mogą prowadzić działalności nierejestrowanej, to:

• osoby prowadzące działalność w ramach umowy spółki cywilnej – działalność wykonywana w ramach spółki cywilnej nie może być uznana za działalność nierejestrowaną, ponieważ wymaga zarejestrowania w ceidg;
• osoby prowadzące działalność podlegającą reglamentacji – działalność, która wymaga uzyskania specjalnych zezwoleń, koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej nie będzie mogła być prowadzona w formie nierejestrowanej;
• osoby, które przekroczyły limit miesięcznego przychodu – gdy przychód z działalności nierejestrowanej przekroczy określony limit (w 2025 roku limit wynosi 3499,50 zł miesięcznie), działalność ta musi zostać zarejestrowana jako działalność gospodarczą;
• osoby, które wcześniej prowadziły działalność gospodarczą – osoby, które w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadziły działalność gospodarczą, nie mogą prowadzić działalności nierejestrowanej.

Obowiązek zarejestrowania działalności nierejestrowanej

Z kolei obowiązek rejestracji działalności nieewidencjonowanej powstaje, gdy:

• przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, np. sprzedaż alkoholu;
• mamy do czynienia ze spółka cywilną.

W powyższych przypadkach, niezależnie od osiąganego miesięcznie przychodu, nie można prowadzić działalności nierejestrowanej.

Co więcej, gdy osoba fizyczna przekroczy limit miesięcznego przychodu sprzedaży nierejestrowej musi również złożyć wniosek do CEIDG i taka działalność staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości. Taki wniosek należy złożyć w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości limitu miesięcznego.

Jednakże warto mieć na uwadze, że mimo zachowania warunków umożliwiających prowadzenie działalności nierejestrowanej osoba fizyczna zechce prowadzić działalność gospodarczą ewidencjonowaną, to może taki wniosek złożyć do CEIDG – taka działalność staje się wówczas działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.

Poniżej w formie tabelarycznej przedstawiamy główne zasady dotyczące działalności nierejestrowanej oraz kiedy należy dokonać jej rejestracji.

Korzyści i wady z prowadzenia działalności nierejestrowanej

Korzyści

• brak konieczności dokonania zgłaszania działalności w CEIDG;
• brak konieczności dokonania zgłoszenia w urzędzie skarbowym;
• niepodleganie pod ubezpieczenie społeczne i zdrowotne ZUS – osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie musi opłacać składek ZUS (więcej na ten temat przeczytaj tutaj);
• brak uiszczania zaliczek okresowych na podatek dochodowy (więcej na ten temat przeczytasz tutaj).

Wady

• przychód należny z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia brutto;
• brak możliwości prowadzenia działalności nierejestrowanej w formie spółki cywilnej;
• brak możliwości wykonywania działalności, która wymaga koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Obowiązki osoby fizycznej prowadzącej działalność nierejestrowaną

Do głównych obowiązków osoby fizycznej prowadzącej działalność nierejestrowaną należy:

• konieczność prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży;
• obowiązek wystawienia faktury VAT na żądanie nabywcy jeśli takie żądanie zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca w którym dostarczono towar czy wykonano usługę – faktura wystawiana przez osobę zwolnioną z podatku VAT nie musi zawierać numeru NIP sprzedawcy;
• obowiązek zapłacenia podatku dochodowego od uzyskanych przychodów – taki podatek należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 składanym do końca kwietnia roku kolejnego;
• poszanowanie praw konsumenta wynikających z przepisów prawa.

Podsumowanie

Z działalnością nieewidencjonowaną mamy do czynienia, gdy jest wykonywania przez osobę fizyczną, po warunkiem, że przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz że podmiot, który wykonuje taką działalność, w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie wykonywał działalności gospodarczej. Zapamiętać należy, że prowadzenie działalności nierejestrowanej nie wyklucza możliwości rejestracji takiej działalności. Jeśli zatem osoba fizyczna wykonująca działalność nieewidencjonowaną złoży wniosek o wpis do CEIDG, to bez względu na wysokość uzyskiwanego z niej przychodu, z dniem określonym we wniosku staje się działalnością gospodarczą.

A jeśli chcesz wiedzieć, czy osoba niepełnoletnia może prowadzić działalność nierejestrowaną, to przeczytaj ten artykuł.