Konsekwencje (nie)zastosowania się do indywidualnej interpretacji podatkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Czy są jakieś konsekwencje, jeśli podatnik się do niej nie zastosuje?

Czy interpretacja podatkowa jest wiążąca?

Choć interpretacja indywidualna spełnia funkcję ochronną to nie ma ona mocy prawnej. Nie jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa. Oznacza to, że interpretacja nie ma wiążącego charakteru ani dla urzędu skarbowego, ani dla osoby, której dotyczy.

Interpretacja nie jest rozstrzygnięciem podatkowym ani decyzją nakazującą lub zakazującą określonego postępowania. W indywidualnej interpretacji podatkowej, Dyrektor KIS stwierdza (uznaje), czy stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę (osobę pytającą) jest prawidłowe czy nieprawidłowe – w ocenie KIS. Czyli w uproszczeniu można powiedzieć, że interpretacja indywidualna to zajęcie stanowiska w sprawie przez Dyrektora KIS, które nie jest wiążące, ale stanowi ochronę przed negatywnymi skutkami, dla tego kto się do niej zastosował.

Co daje interpretacja podatkowa?

Interpretacja indywidualna spełnia funkcję ochronną. Oznacza to, że jeśli podatnik (osoba występująca o interpretację) zastosuje się do niej, jest prawnie chroniony, czyli nie grożą mu kary ze strony urzędu skarbowego – w przypadku zmiany, wygaśnięcia lub uchylenia interpretacji oraz nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu podatkowym przez urząd skarbowy.

A zatem, jeśli podatnik postąpi zgodnie ze stanowiskiem uznanym za prawidłowe w wydanej interpretacji, to nie powinno mu to zaszkodzić, nawet gdyby ta interpretacja okazała się potem błędna.

Takie wyjaśnienie możemy przeczytać np. w wyroku WSA w Krakowie, o sygn.I SA/Kr 496/09 – “(…) Co do zasady, zastosowanie się przez określony podmiot do znanej mu interpretacji, tj. postąpienie zgodnie z jej treścią, nie powinno mu szkodzić, nawet gdyby ta interpretacja okazała się potem błędna. Zgodnie z Ordynacją podatkową, jeżeli interpretacja ulegnie zmianie, to wobec podmiotu, który stosował w swoim postępowaniu interpretację w poprzednim brzmieniu, nie wszczyna się postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, postępowania już wszczęte umarza się oraz nie nalicza się odsetek za zwłokę. Jednakże interpretacja wiąże w przedstawionym stanie faktycznym. Podatnik nie jest chroniony, jeśli stan faktyczny będzie odbiegał od rzeczywistości. Jego weryfikacja jest możliwa w toku kontroli podatkowej bądź kontroli skarbowej, a następnie w toku postępowania podatkowego. W przypadku gdy stan faktyczny nie zgadza się z opisanym we wniosku, podatnik ponosi wszelkie negatywne tego konsekwencje. (…)”.

Oczywiście, zastosowanie się do indywidualnej interpretacji podatkowej będzie spełniać funkcję ochronną tylko w zakresie stanu faktycznego wskazanego w interpretacji. Jeśli rzeczywisty stan faktyczny będzie inny niż ten opisany we wniosku, uzyskana pozytywna interpretacja nie zabezpieczy podatnika przed negatywnymi konsekwencjami.

Skutki zastosowania się do interpretacji indywidualnej

Samo wydanie interpretacji indywidualnej nie wywołuje żadnych skutków w sferze praw i obowiązków wnioskodawcy. Skutki takie, w postaci ochrony prawnej, wywołuje dopiero zastosowanie się do wydanej interpretacji.

Jeżeli skutki podatkowe związane ze zdarzeniem opisanym w interpretacji miały miejsce przed jej doręczeniem – urząd nie może naliczyć odsetek za zwłokę ani przeprowadzić postępowania w sprawie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

Jeśli natomiast skutki podatkowe wystąpią po doręczeniu interpretacji indywidualnej, podatnik, oprócz wcześniej wskazanych profitów, jest dodatkowo zwolniony z obowiązku zapłaty podatku.

Przykład 1.

Pan Krzysztof wystąpił o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie właściwej stawki ryczałtu dla jego działalności. Dyrektor KIS w indywidualnej interpretacji stwierdził, że pan Krzysztof do swojej działalności może zastosować 8,5% ryczałt. Za parę miesięcy, urząd skarbowy pana Krzysztofa w wyniku kontroli wydał decyzję, że do swojej działalności, przedsiębiorca powinien zastosować 12% stawkę ryczałtu.

Pan Krzysztof nie musi dopłacać podatku oraz nie może być przeciwko niemu prowadzone postępowanie o przestępstwo lub wykroczenia skarbowe, ponieważ jest chroniony otrzymaną interpretacją, w której KIS ocenił, że jego działalność może korzystać z 8,5% stawki ryczałtu. Decyzja urzędu stoi tutaj niżej niż interpretacja z KIS – przy założeniu, że stan faktyczny jest taki sam jak w interpretacji.

Co ważne, uzyskaną interpretację podatkową można zastosować także do przeszłych okresów rozliczeniowych – jeśli nie uległy przedawnieniu.

Przykład 2.

Pani Patrycja stosowała 12% stawkę ryczałtu. Wystąpiła do Dyrektora KIS o wydanie interpretacji podatkowej. Stwierdzono w niej, że podatniczka może korzystać z 8,5% stawki ryczałtu.

Pani Patrycja może skorygować wcześniejsze okresy podatkowe, które jeszcze nie uległy przedawnieniu i wyliczyć dla nich podatek wg 8,5%.

Dyrektor KIS ma 3 miesiące na wydanie interpretacji (6 miesięcy – w okresie zagrożenia epidemicznego). Jeśli w tym czasie nie ustosunkuje się do sprawy, uznaje się, że została wydana interpretacja stwierdzającą prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie – jest to tzw. interpretacja milcząca. Zastosowanie się do niej chroni podatnika, w zakresie wskazanym w art. 14k § 1 Ordynacji podatkowej – a zatem nie może szkodzić temu, kto postąpił zgodnie ze stanowiskiem uznanym za prawidłowe – w przypadku zmiany lub uchylenia interpretacji, do której zainteresowany się zastosował, lub nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej.

Czy trzeba zastosować się do wydanej interpretacji?

Ponieważ indywidualna interpretacja podatkowa nie ma wiążącego charakteru, to osoba, która złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, gdy już ją otrzyma – może się do niej zastosować (wtedy będzie chroniona prawnie), ale nie ma takiego obowiązku. Nie musi ona postąpić wg przedstawionego stanowiska KIS.

Przykład 2.

Pani Joanna wystąpiła do KIS o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie właściwej stawki VAT dla świadczonych przez nią usług, dla których stosuje 8% VAT. Dyrektor KIS w indywidualnej interpretacji dla p. Joanny uznał za prawidłowe stosowanie dla tych usług 23% VAT.

Pani Joanna nie ma obowiązku zastosować się do stanowiska KIS przedstawionego w interpretacji. Jeśli uzna to za prawidłowe (stosowne), to wciąż może naliczać 8-procentowy VAT dla tego rodzaju usług.

Zastosowanie się do interpretacji, która została zmieniona lub uchylona

Jak stanowi art. 14k Ordynacji podatkowej, zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem jej wygaśnięcia lub jej uchyleniem nie może szkodzić wnioskodawcy. Zastosowanie się do takiej interpretacji powoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku (w zakresie przedstawionym w interpretacji) jeżeli:

• zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej oraz
• skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce po doręczeniu interpretacji indywidualnej.

Powyższe zwolnienie obejmuje:

• w przypadku rocznego rozliczenia podatków – okres do końca roku, w którym doręczono zmienioną interpretację/stwierdzono jej wygaśnięcie,
• w przypadku kwartalnego rozliczenia podatków – okres do końca kwartału, w doręczono zmienioną interpretację indywidualną/stwierdzono jej wygaśnięcie oraz kwartał następny;
• w przypadku miesięcznego rozliczenia podatków – okres do końca miesiąca, w którym doręczono zmienioną interpretację/stwierdzono jej wygaśnięcie oraz miesiąc następny.

Czy urząd skarbowy może zakwestionować wydaną interpretację?

Może się zdarzyć, że urząd skarbowy wyda decyzję sprzeczną z indywidualną interpretacją podatkową. Decyzja nadana przez urząd musi być zgodna z obowiązującym prawem – niezależnie od tego, co stanowi interpretacja. Jednak – choć urząd skarbowy wyda decyzję sprzeczną z interpretacją podatkową – to podatnik jest chroniony poprzez tę interpretację – przed negatywnymi skutkami nieuwzględnienia interpretacji w rozstrzygnięciu sprawy przez urząd.

Na podstawie art. 14m Ordynacji Podatkowej, podatnik, który postąpił zgodnie ze stanowiskiem KIS wyrażonym w interpretacji, może złożyć wniosek do urzędu skarbowego o wskazanie w decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego na niego nałożonego przez urząd – także wysokość podatku objętego zwolnieniem (na skutek ochrony wynikającej z zastosowania się do interpretacji). W przypadku gdy w zakresie objętym zwolnieniem podatek został już uiszczony, określana jest wysokość nadpłaty.

Decyzja urzędu kończąca postępowanie podatkowe zawiera więc dwa rozstrzygnięcia: prawidłowy wymiar zobowiązania podatkowego oraz zakres zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku. Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku powoduje wygaśnięcie w tym zakresie zobowiązania podatkowego.

Sądy administracyjne w wyrokach stwierdzają, że urząd skarbowy powinien w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia podać konkretne powody odstąpienia od interpretacji indywidualnej. Brak takiego odniesienia się do wydanej interpretacji stanowi naruszenie przepisów Ordynacji podatkowej.

Przypomnijmy tu jeszcze, że interpretacja chroni podatnika, jeśli stan w niej przedstawiony pokrywa się ze stanem faktycznym. Jeśli stan rzeczywisty jest inny niż opisany w interpretacji, wtedy uzyskane wyjaśnienia od KIS nie uchronią przed karami ze strony urzędu skarbowego.

Podsumowując, nie ma obowiązku zastosować się do uzyskanej interpretacji indywidualnej, nie ma ona mocy wiążącej. Jednak jeśli ktoś się do niej zastosuje jest chroniony przed karami ze strony urzędy skarbowego – pod warunkiem, że stan opisany w interpretacji pokrywa się ze stanem faktycznym.