Różnice w podatku PIT u podatników czynnych i zwolnionych z VAT

Koszty u podatników czynnych i zwolnionych z VAT

Podatnicy zwolnieni z VAT nie mają możliwości, aby odliczyć zapłacony VAT, natomiast o tę kwotę (nieodliczony VAT) mogą powiększyć swoje koszty uzyskania przychodu. Z kolei u podatników VAT, podatek PIT jest liczony od ceny netto (a więc pomniejszonej o VAT).

Jednakże wydatki “rzeczywiste” są takiej samej wielkości zarówno u podatników czynnych, jak i zwolnionych z VAT. Obaj przedsiębiorcy muszą zapłacić sprzedawcy tyle samo, z tym że u podatnika zwolnionego z VAT cały wydatek jest odliczany jednorazowo w kosztach uzyskania przychodu (brutto), zaś u podatnika czynnego VAT dany wydatek jest odliczany odrębnie; jako koszt uzyskania przychodu (netto) mający wpływ na podatek PIT oraz pozostała część, czyli VAT – jako podatek VAT do odliczenia, o który z kolei jest pomniejszany VAT ze sprzedaży, który należy odprowadzić do urzędu skarbowego.

Warto tu jednak dodać, że podatnicy czynni VAT zasadniczo nie płacą tego podatku ze swojego portfela, ponieważ ten podatek jest płacony przez kupującego (doliczany do ceny towaru/usługi). A sprzedawcę można by przyrównać do roli poborcy podatkowego, który jedynie inkasuje należność i przekazuje do urzędu skarbowego.

Dlatego też dla przedsiębiorcy, który zwiększa swoją cenę bazową o VAT, ten podatek nie zawsze uderza w kieszeń. Ponadto VATowiec ma prawo do odliczenia VAT od zakupów, czego nie może zrobić podatnik zwolniony z VAT. On z kolei może oferować cenę niższą, ponieważ nie musi płacić od tego podatku VAT, a w koszty uzyskania przychodu wpisać cały wydatek.

Uwaga! Niżej podano przykłady w wersji uproszczonej, jedynie z kontrahentami polskimi, w rozrachunku miesięcznym. W rozrachunku rocznym kwoty przychodów i kosztów liczy się narastająco. Ponadto podatek VAT do zwrotu można przenosić na kolejne okresy rozliczeniowe.

VATowiec i nieVATowiec – ukazanie różnic na przykładach

Przykład 1.

Pan Marcin oraz Pan Janusz wystawili fakturę na 7000 zł brutto. Pan Marcin jest podatnikiem czynnym VAT, natomiast pan Janusz zwolnionym. Oboje korzystają z ulgi na start, czyli płacą tylko składki zdrowotne oraz są na podatku liniowym. Obaj przedsiębiorcy w danym miesiące dokonali takich samych zakupów:

rachunek za telefon za 123 zł,
księgowość za 152,
paliwo za 369 zł,
urządzenia biurowe za 3690.

Łącznie zapłacili 4334 zł brutto, z czego VAT, to 810,42.

	Pan Marcin (czynny podatnik VAT)	Pan Janusz (zwolniony z VAT)
Kwota brutto na fakturze (sprzedaż)	7 000 zł	7 000 zł
VAT ze sprzedaży (VAT należny do urzędu) – 23%	1308,94 zł	0 zł
Kwota netto na fakturze (sprzedaż)	5691,06 zł	7000 zł
Koszty uzyskania przychodu	3523,58 zł	4334 zł
VAT do odliczenia od zakupu (VAT naliczony ) – 23%	810,42 zł	0 zł
VAT do zapłaty (końcowy)	498,52 zł	0 zł
Składka zdrowotna	381,81 zł	381,81 zł
Podatek liniowy	83,04 zł	177,76 zł

Przykład 2.

W kolejnym miesiącu dwaj przedsiębiorcy z przykładu 1. wystawili fakturę na kwotę netto 25 000 zł oraz ponieśli większe wydatki:

księgowość: 152 zł
rachunek za telefon: 152
naprawa samochodu firmowego: 4500 zł
zakup specjalistycznego oprogramowania: 3 500 zł

Łącznie zapłacili 8304 zł brutto, z czego VAT, to 1552,78 zł.

	Pan Marcin (czynny podatnik VAT)	Pan Janusz (zwolniony z VAT)
Kwota brutto na fakturze (sprzedaż)	30 750 zł	25 000 zł
VAT ze sprzedaży (VAT należny do urzędu) – 23%	5 750 zł	0 zł
Kwota netto na fakturze (sprzedaż)	25 000 zł	25 000 zł
Koszty uzyskania przychodu	6 751,22 zł	8 304 zł
VAT do odliczenia od zakupu (VAT naliczony) – 23%	1 552,78 zł	0 zł
VAT do zapłaty (końcowy)	4 198,22 zł	0 zł
Składka zdrowotna	381,81 zł	381,81 zł
Podatek liniowy	3 138,49 zł	2 843,46 zł

Przykład 3.

Pan Marcin oraz pan Janusz tym razem mieli większe koszty niż przychody. Obaj przedsiębiorcy mieli przychód w wysokości 3 000 zł (netto). Natomiast ponieśli następujące wydatki:

książki specjalistyczne związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych oraz zdobywaniem wiedzy niezbędnej w prowadzonej przez siebie działalności – za 300 zł,
na trzy noclegi w związku z podróżą służbową (usługa hotelowa): 486 zł
komputer: 5 000

Łącznie zapłacili 5786 zł, z czego VAT, to 965,25 zł, ponieważ książki są objęte 5%, a nocleg – 8% podatkiem VAT. Tu jeszcze należy zaznaczyć, że usługi hotelowe nie podlegają odliczeniu VAT, dlatego też pan Marcin nie odliczy VAT od tej usługi, natomiast o tę kwotę powiększy koszty uzyskania przychodów. A zatem, w tym przypadku: w koszty wpisze wartość brutto usługi noclegowej.

	Pan Marcin (czynny podatnik VAT)	Pan Janusz (zwolniony z VAT)
Kwota brutto na fakturze (sprzedaż)	3 690 zł	3 000 zł
VAT ze sprzedaży (VAT należny do urzędu) – 23%	690 zł	0 zł
Kwota netto na fakturze (sprzedaż)	3 000 zł	3 000 zł
Koszty uzyskania przychodu	4 836,75 zł	5 786 zł
VAT do odliczenia od zakupu (VAT naliczony) – 23%	934,96 zł	0 zł
VAT do zapłaty (końcowy)	0 zł (wystąpi VAT do zwrotu: 244,96 zł)	0 zł
Składka zdrowotna	381,81 zł	381,81 zł
Podatek liniowy	0 zł	0 zł

Przykład 4.

Tym razem, nasi dwaj przedsiębiorcy zakupili drukarkę od osoby prywatnej za kwotę 1 000 zł. Ich sprzedaż wciąż plasuje się w wysokości 3 000 netto.

	Pan Marcin (czynny podatnik VAT)	Pan Janusz (zwolniony z VAT)
Kwota brutto na fakturze (sprzedaż)	3 690 zł	3 000 zł
VAT ze sprzedaży (VAT należny do urzędu) – 23%	690 zł	0 zł
Kwota netto na fakturze (sprzedaż)	3 000 zł	3 000 zł
Koszty uzyskania przychodu	1 000 zł	1 000 zł
VAT do odliczenia od zakupu (VAT naliczony) – 23%	nie występuje	0 zł
VAT do zapłaty (końcowy)	690 zł	0 zł
Składka zdrowotna	381,81 zł	381,81 zł
Podatek liniowy	51,22 zł	51,22 zł

W przypadku zakupu od osoby prywatnej podatnik czynny nie ma VATu do odliczenia. Dlatego podatek PIT jest taki sam u podatnika zwolnionego z VAT, jak i u tego zarejestrowanego.

Dorota Łesak

Księgowa i autorka tekstów. Jako księgowa w ifirma.pl każdego dnia zapewnia fachowe wsparcie swoim klientom – małym firmom usługowym i handlowym. Pomiędzy codziennymi obowiązkami dzieli się na blogu ifirma.pl swoim ośmioletnim doświadczeniem i wiedzą dotyczącą tematów księgowo-podatkowych.