Pojęcie transakcji w rozumieniu limitów podatkowych

Definicji transakcji trudno jest szukać w ustawach podatkowych, pomimo że często regulują one różnego rodzaju transakcje. Wyjaśnienie, czym jest transakcja ma decydujące znaczenie dla prawidłowego ustalenia skutków podatkowych transakcji.

Definicja transakcji

Definicję transakcji handlowej znajdziemy w ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z nią – transakcja handlowa – to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Wyjaśnienie pojęcia transakcja znajdujemy również w odpowiedzi na interpelację poselską nr 9279 podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z 8 lutego 2017 r. nr DD6.054.5.2017. Zgodnie z powyższym wyjaśnieniem:

“Przez transakcję należy rozumieć zatem taką czynność prawną (umowę) zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której dokonywana jest co najmniej jedna płatność.”

Pojęcie jednorazowej wartości transakcji było też przedmiotem wielu interpretacji. Jedną z nich jest interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB1-2.4010.124.2017.2.MM. Odnośnie pojęcia jednorazowa wartość transakcji, wyjaśniono w niej:

“Bazując na tych regulacjach, skoro działalność gospodarcza to realizacja szeregu umów zawieranych zgodnie z art. 353.1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) i wykonywanych w celach zarobkowych w warunkach zorganizowania i ciągłości, stąd przez pojęcie „transakcji” należałoby rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostaw towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonych przez nich działalności”.

Na podstawie tych wyjaśnień możemy stwierdzić, że:

Jednolita transakcja – biała lista podatników

Od 1 stycznia 2020 roku zostały wprowadzone zmiany w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powodujące konieczność sprawdzania rachunków bankowych kontrahentów na białej liście podatników. Biała lista podatników to potocznie nazywany wykaz podatników VAT prowadzony na stronie Ministerstwa Finansów.

Podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł gdy:

1. została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
2. została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów lub
3. pomimo zawarcia na fakturze wyrazów “mechanizm podzielonej płatności” została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem wskazanych wyżej zasad, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części:

1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów,
2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody,

w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Od 1 lipca 2020 roku podatnicy nie będą mają obowiązku wyłączania z kosztów wydatków, jeśli zapłata zostanie co prawda dokonana na rachunek nieujawniony na białej liście, ale:

1. zostanie dokonana z użyciem mechanizmu podzielonej płatności,
2. zostanie dokonana na rachunki cesyjne, rachunki wykorzystywane do celów działalności faktoringowej lub gospodarki własnej banków oraz SKOK-ów,
3. będzie dotyczyła faktur dokumentujących WNT, import towarów i usług oraz dostawy towarów rozliczane przez nabywcę.

Podatnik nie będzie ponosił sankcji jeżeli płatność została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, jeżeli złożył przy pierwszej zapłacie należności przelewem na ten rachunek zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika, który dokonał zapłaty należności, w terminie 7 dni od dnia zlecenia przelewu.

Transakcja a metoda podzielonej płatności

Mechanizm podzielonej płatności stosujemy przy transakcjach udokumentowanych fakturą gdy:

1. w skład transakcji wchodzą towary i usługi wymienione w zał. nr 15 ustawy o VAT,
2. sprzedawcą jest czynny podatnik VAT,
3. kwota należności z transakcji ogółem wynosi co najmniej 15 000 zł w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.

W przypadku gdy pomimo zawarcia na fakturze wyrazów “mechanizm podzielonej płatności” dokonano zapłaty z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności to nabywca zobowiązany jest do:

1. zmniejszenia kosztów podatkowych lub
2. zwiększenia przychodów, jeśli nie ma możliwości zmniejszenia kosztów

w miesiącu, w którym został zlecony przelew z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Płatności w transakcjach między przedsiębiorcami

Zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorcy dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

W transakcjach podatkowych trzeba mieć na uwadze to, że chociaż nie ma definicji podatkowej transakcji, to określono jej wartość i wpływa ona na rozliczenia podatkowe.

Przeczytaj też: Pojęcie transakcji w rozumieniu limitu transakcji gotówkowych