Upadłość konsumencka a działalność gospodarcza – kompendium 2025

×

Czym jest upadłość konsumencka?

Pojęcie niewypłacalności

Pojęcie niewypłacalności zostało uregulowane w przepisie art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i oznacza, że dłużnik uznawany jest za niewypłacalnego, jeśli nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Istnieje domniemanie niewypłacalności, gdy opóźnienie w spłacie zobowiązań przekracza 3 miesiące. W przypadku osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych posiadających zdolność prawną niewypłacalność zachodzi również wtedy, gdy wartość ich zobowiązań przewyższa wartość majątku przez okres dłuższy niż 24 miesiące (przy ocenie tej sytuacji nie uwzględnia się składników majątku, które nie wchodzą w skład masy upadłości).

A jeśli chcesz dowiedzieć się, jak pociągnąć do odpowiedzialności niewypłacalnego dłużnika i skutecznie odzyskać swoje należności, to przeczytaj ten artykuł.

Pojęcie upadłości

Zatem upadłość jest ogłaszana wobec dłużnika, który utracił zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań. Jest to nic innego jak sytuacja, w której dłużnik – będący osobą fizyczną, prawną lub jednostką organizacyjną ze zdolnością prawną – zostaje oficjalnie uznany za niewypłacalnego. Okoliczność ta rozpoczyna postępowanie upadłościowe, którego celem jest jak największe zaspokojenie wierzycieli, zazwyczaj poprzez sprzedaż majątku dłużnika lub zawarcie porozumienia z wierzycielami.

Upadłość konsumencka a działalność gospodarcza

Upadłość konsumencka dotyczy wyłącznie osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej.

Co szczególnie istotne, upadłości konsumenckiej nie mogą ogłosić:

• osoby fizyczne będące przedsiębiorcami (zarejestrowane we właściwym rejestrze, tj. CEIDG);
• osoby fizyczne prowadzące gospodarstwo rolne, jeśli prowadzą inną pozarolniczą działalność gospodarczą;
• osoby fizyczne będące wspólnikami osobowych spółek handlowych, które ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, tj. wspólnicy spółki jawnej, komplementariusze spółki komandytowej i spółki komandytowo akcyjnej;
• wspólnicy spółki partnerskiej.

Również osoby prowadzące działalność w formie spółek prawa handlowego (np. spółka z o.o., spółka akcyjna) nie mają możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej, ponieważ są uznawane za przedsiębiorców, a nie konsumentów.

Tym samym upadłość konsumencka może zostać ogłoszona wyłącznie przez osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej i są niewypłacalne. Zatem aby móc skorzystać z upadłości konsumenckiej, dłużnik musi spełnić kilka warunków:

• nieprowadzenie działalności gospodarczej – osoba składająca wniosek o upadłość konsumencką nie może być przedsiębiorcą, a jeśli wcześniej prowadziła działalność gospodarcza, to musi wykazać, że już jej nie prowadzi;
• niewypłacalność – osoba składająca wniosek o upadłość musi być niewypłacalna, czyli niezdolna do regulowania swoich zobowiązań finansowych w terminie;
• brak możliwości spłaty długów – osoba składająca wniosek o upadłość musi udowodnić, że nie jest w stanie spłacić swoich długów w terminie.

Upadłość konsumencka przedsiębiorcy

Przedsiębiorcy (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą) nie mogą ogłosić upadłości konsumenckiej, dopóki nie zakończą działalności i nie zostaną wykreśleni z CEIDG. Dlatego jeśli były przedsiębiorca chce skorzystać z upadłości konsumenckiej, musi spełnić warunek w postaci nieprowadzenia działalności gospodarczej na dzień składania wniosku.

Przedsiębiorca, który chce ogłosić upadłość konsumencką, musi spełnić następujące warunki:

• utrata statusu przedsiębiorcy poprzez zamknięcie działalności gospodarczej przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką;
• trwała niewypłacalność;
• brak możliwości spłaty zobowiązań.

Upadłość osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą bez wpisu do ewidencji

Zgodnie z przepisem art. 9 Prawa upadłościowego wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, mimo braku jej zgłoszenia do odpowiedniego rejestru. Wniosek można złożyć, jeśli nie minął rok od zaprzestania działalności gospodarczej.

Złożenie wniosku o upadłość konsumencką

Zgłoszenie wniosku o upadłość konsumencką odbywa się w kilku etapach:

• weryfikacja, czy upadłość jest możliwa pod względem podmiotowym i przedmiotowym,
• przygotowanie wniosku o upadłość konsumencką wraz z dokumentami,
• złożenie wniosku do sądu,
• rozpatrzenie wniosku przez sąd,
• wyznaczenie syndyka,
• wszczęcie postępowania upadłościowego,
• zakończenie postępowania upadłościowego.

Alternatywne rozwiązania dla przedsiębiorców

Przedsiębiorcy, którzy wciąż prowadzą działalność i nie mają możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej, mogą rozważyć alternatywne opcje:

• upadłość przedsiębiorcy – procedura skierowana do osób prowadzących działalność gospodarczą; więcej na temat upadłości firmy przeczytasz tutaj;
• układ z wierzycielami – opcja umożliwiająca restrukturyzację zadłużenia i uniknięcie upadłości;
• zawieszenie działalności – daje czas na poprawę sytuacji finansowej; więcej na temat zawieszenia działalności firmy przeczytasz tutaj.

Podsumowanie

Upadłość konsumencka to niewątpliwie skuteczne narzędzie służące oddłużeniu się, które przysługuje osobom fizycznym. Aby móc złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, nie można jednak prowadzić działalności gospodarczej. Osoby fizyczne, które są w trakcie prowadzenia działalności, nie mogą skorzystać z tej formy oddłużenia i muszą rozważyć inne alternatywne opcje, takie jak upadłość przedsiębiorcy lub restrukturyzacja zadłużenia.