Małgorzata Jagusiak
Sprzedaż w obrocie gospodarczym najczęściej jest dokumentowana fakturą lub paragonem fiskalnym. Przez wiele lat można było wystawić fakturę dla przedsiębiorcy do paragonu bez numeru NIP. Jednak z uwagi na wiele nieprawidłowości z tym związanych ta praktyka zmieniał się zasadniczo. W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie czy grozi kara za to gdy wystawiona zostanie faktura do paragonu bez NIP.
Zasady wystawiania faktur do paragonów
Do końca 2019 roku każda firma mogła żądać wystawienia faktury do dowolnego paragonu. Począwszy od 2020 roku te zasady zmieniły się diametralnie. Wprowadzona nowelizacja przepisów miała na celu wyeliminowanie nieuczciwych praktyk z tym związanych. Zasady wystawiania faktur do paragonów będą zależały przede wszystkim od tego, czy paragon jest wystawiony na osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej czy na przedsiębiorcę.
| Faktura do paragonu dla konsumenta Wystawianie faktur do paragonu w sytuacji, gdy transakcja dotyczy osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest możliwe na żądanie zgłoszone w terminie 3 miesięcy od przeprowadzenia transakcji, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę |
| Faktura do paragonu dla przedsiębiorcy Od 1 stycznia 2020 roku możliwe jest wystawienie faktury do paragonu pod warunkiem, że na fakturze znajdzie się NIP przedsiębiorcy |
Wystawienie faktury do paragonu bez NIP – konsekwencje
Obecnie wystawienie faktury do paragonu jest możliwe pod warunkiem, że na paragonie znajduje się NIP nabywcy. Jeśli z jakichś powodów zostanie wystawiona faktura do paragonu bez NIP, to grożą za to poważne konsekwencje finansowe dla obu stron transakcji. Wynika to wprost z ustawy o podatku VAT.
| W przypadku stwierdzenia, że przedsiębiorca wystawił fakturę do paragonu bez numeru NIP organ podatkowy ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się |
| Sprzedawca naliczy podatek VAT należny w podwójnej wysokości, raz z raportu z kasy fiskalnej i drugi raz z wystawionej faktury |
|---|
| Podobne sankcje grożą nabywcy, który odliczy podatek VAT od faktury wystawionej do paragonu bez NIP. Organ podatkowy ustala takiemu przedsiębiorcy dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się |
Wystawienie faktury do paragonu bez NIP – wyrok WSA
Pomimo obowiązujących dość przejrzystych przepisów w zakresie wystawiania faktur do paragonu bez NIP, niektórzy przedsiębiorcy i tak występują z wnioskami o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w tym temacie. Tak też stało się w przypadku jednej z firm, która wystąpiła z takim wnioskiem. Z uwagi na niesatysfakcjonujące rozstrzygnięcie w następnej kolejności przedsiębiorca złożył skargę do sądu WSA. Mowa jest o wyroku z dnia 11.10.2023 r. sygn. akt akt I SA/Bk 264/23. Spółka zadała pytanie czy może w sporadycznych przypadkach wystawić fakturę do paragonu bez NIP. Sąd WSA uznał skargę za bezzasadną, a w uzasadnieniu napisał m.in., że zgodnie z obowiązującymi przepisami faktura dla przedsiębiorcy może być wystawiona jedynie do paragonu zawierającego jego numer NIP. W sytuacji kiedy paragon nie zawiera NIP, niemożliwe jest zweryfikowanie czy ten dokument został wydany temu samemu nabywcy, któremu do tego paragonu wystawiono później fakturę. Sąd dodał jeszcze, że oświadczenie przedsiębiorcy, że dokonuje on zakupu jako podatnik VAT, jest czynnością jednokrotną i nieodwołalną. Złożenie takiej deklaracji po wystawieniu paragonu z kasy fiskalnej jest bezskuteczne. Na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek dochowania należytej staranności, a w przypadku jej niedochowania musi ponieść negatywne konsekwencje.
Faktura do paragonu bez NIP – podsumowanie
Począwszy od 2020 roku przedsiębiorca musi pamiętać, żeby przy dokonywaniu zakupów, jeszcze przed wystawieniem paragonu, poinformował sprzedawcę, że chce otrzymać fakturę. Jeśli taka sprzedaż będzie najpierw zaewidencjonowana na kasie fiskalnej, to paragon musi zawierać NIP nabywcy i jest możliwość wystawienia faktury do takiego paragonu na firmę. Jeśli nie zostaną spełnione te wymagania, to przedsiębiorca nie może upominać się o wystawienie faktury do paragonu bez NIP. Przepisy ustawy o podatku VAT mówią o tym w sposób jednoznaczny, ustawodawca nie zakłada tutaj żadnych wyjątków. Każde działanie wbrew temu co zostało zapisane w ustawie będzie karane. Podstawową karą jest sankcja w wysokości 100% zarówno podatku VAT należnego i naliczonego. Pomimo tak jasnego komunikatu i tak przedsiębiorcy nie zawsze zgadzają się z takim podejściem i podejmują próby składania zapytań do organów podatkowych. Jednak jak widać w tym przypadku podejście fiskusa, ale również sądów jest jednomyślne. Przedsiębiorca musi pamiętać o dochowaniu należytej staranności w każdym obszarze swoich poczynań, w przeciwnym razie będzie ponosił negatywne konsekwencje.
647 
Adrianna Glapiak
Zespół IFIRMA
