Małgorzata Jagusiak
Rozliczanie transakcji zagranicznych, jeżeli należą one do tzw. nietypowych, sprawia przedsiębiorcom i księgowym sporo problemów. O ile rozliczanie transakcji w ramach Unii Europejskiej, czy typowe eksporty i importy są dość dobrze znane, o tyle transakcje tzw. łańcuchowe ciągłe sprawiają nam nadal problemy. Dzisiaj spróbujemy się odnieść do sytuacji, w której towar jest kupowany w UE i bezpośrednio wysyłany poza UE.
Transakcje łańcuchowe w ustawie o VAT
Z transakcją łańcuchową mamy do czynienia wówczas, gdy występuje co najmniej jeden pośrednik. Najbardziej skomplikowane jest określenie w transakcji łańcuchowej dostawy, która ma charakter ruchomy, czyli jest transakcją WDT, WNT, eksportem lub importem. Nieco inaczej będzie wyglądało rozliczanie transakcji łańcuchowej dokonywane w całości na terytorium UE od tych, które są dokonywane również poza UE. Jeżeli mamy do czynienia z transakcją łańcuchową, w której uczestniczy również kontrahent z kraju trzeciego, wówczas najtrudniejsze jest prawidłowe przypisanie dostawie towarów transakcji ruchomej, co pozwoli na określenie, w którym kraju dochodzi do eksportu towarów.
Zakup towarów w Unii Europejskiej i wysyłka poza UE
Przykład
Pani Anna Kowalska nabyła towary handlowe we Włoszech, które następnie będą bezpośrednio z Włoch przesłane do Uzbekistanu, bez dostarczania ich na terytorium Polski. Transport towarów jest organizowany przez panią Anię, odprawa celna towarów będzie miała miejsce we Włoszech. W jaki sposób powinna zostać rozliczona taka transakcja na gruncie podatku VAT?
W tym przypadku polski przedsiębiorca kupuje towary w UE, które są sprzedawane kontrahentowi poza UE. Mamy tutaj do czynienia z transakcją łańcuchową. Zgodnie z polską ustawą o VAT, w przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie (art. 22 ust. 2). Na naszym przykładzie towar jest wysyłany bezpośrednio z Włoch do Uzbekistanu. Z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy nie dojdzie zatem ani do dostawy towarów pomiędzy krajami UE, ani do eksportu towarów, gdzie dochodzi do dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej. W związku z powyższym wydaje się, że w tym przypadku do rozliczenia eksportu (eksport pośredni) będzie zobowiązany przedsiębiorca z Włoch, ale powinien mieć dostarczone dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza UE.
Polski przedsiębiorca powinien wystawić fakturę kontrahentowi z Uzbekistanu bez stawki podatku VAT i wykazać w poz. k.11 i p.11 JPK_V7.
Brak jest przepisów, które w sposób bezpośredni regulują tego typu sytuacje. W takich przypadkach można jedynie bazować na opinii organów podatkowych w wydawanych interpretacjach czy korzystać ze specjalistycznych publikacji. Jednak z uwagi na złożoność zagadnienia należałoby się zwrócić o wydanie interpretacji podatkowej lub skorzystać z pomocy doradcy podatkowego, ponieważ każdy przypadek powinien być przeanalizowany indywidualnie.
887 
Zespół IFIRMA
Dorota Łesak
Adrianna Glapiak
