Podstawa składki zdrowotnej za 2022 rok - omówione zagadnienia:
- Kto dokonuje rocznego rozliczenia składki zdrowotnej?
- Jak ustalić roczną podstawę składki zdrowotnej?
- Skala podatkowa
- Podatek liniowy
- Zryczałtowany podatek dochodowy
- Roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej – kilka rodzajów działalności gospodarczej
- Zmiana formy opodatkowania a roczna składka zdrowotna
- Termin rocznego rozliczenia składki zdrowotnej
- Nadpłata składki zdrowotnej
- Korekta zeznania za 2022 rok a składka zdrowotna
- Podsumowanie
Zapisz się do naszego newslettera i raz w tygodniu otrzymuj nową wiedzę z zakresu księgowości, biznesu i technologii. Tylko wartościowe informacje.
Po raz pierwszy w historii za 2022 rok dokonujemy rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w działalności gospodarczej. Wiele osób się zastanawia, jak to rozliczenie powinno być zrobione. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że wiele zależy od wybranej formy opodatkowania dochodów. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jak wyliczyć roczną podstawę składki zdrowotnej.
Kto dokonuje rocznego rozliczenia składki zdrowotnej?
Osoby, które prowadzą działalność gospodarczą począwszy od 2022 roku muszą opłacać składkę zdrowotną na zupełnie odmiennych zasadach niż to miało miejsce do końca 2021 roku. Obecnie wysokość składki jest uzależniona od kwoty osiąganych przychodów/dochodów w działalności gospodarczej.
Rocznego rozliczenia składki zdrowotnej dokonują przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie: |
---|
Według skali podatkowej
|
Podatkiem liniowym
|
Zryczałtowanym podatkiem dochodowym
|
Pozostali przedsiębiorcy, jeżeli chodzi o soby fizyczne, którzy nie muszą dokonywać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej:
- osoby na karcie podatkowej,
- wspólnik spółki komandytowej,
- osoba współpracująca.
Jak ustalić roczną podstawę składki zdrowotnej?
Ustalenie rocznej podstawy składki zdrowotnej będzie zależało od wybranej przez przedsiębiorcę formy opodatkowania w działalności gospodarczej.
W rocznej podstawie wymiaru składki zdrowotnej znajdzie się dochód z działalności gospodarczej ustalony jako różnica pomiędzy przychodami a kosztami uzyskania przychodów, po pomniejszeniu o zapłacone składki społeczne, o ile nie znalazły się w kosztach | |
Roczną podstawę składki zdrowotnej ustala się w oparciu o kwotę przychodów uzyskanych w prowadzonej działalności gospodarczej po pomniejszeniu o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne |
Przy ustalaniu rocznej podstawy składki zdrowotnej jest pewna kategoria przychodów i kosztów, których nie ujmuje się w tej podstawie.
Przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, przykładowo na podstawie rozporządzeń w sprawie zaniechania poboru podatku
Przykładowo może to dotyczyć umorzonych subwencji finansowych udzielonych z PFR z programu Tarcza Finansowa w związku z COVID-19, od których zaniechano poboru podatku |
Przychodów i kosztów osiągniętych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.
Przykładowo przychód ze sprzedaży środka trwałego w okresie zawieszenia działalności nie znajdzie się w podstawie do naliczania składki zdrowotnej. Tzw. koszty stałe ponoszone w tym okresie również nie mogą być uwzględniane |
Przychodów uzyskanych za miesiące, w których przedsiębiorcy przysługiwało zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej na podstawie ustawy zdrowotnej. Szczegółowe informacje na ten temat można przeczytać w podlinkowanej publikacji |
Ulga na złe długi
Nieściągalnych wierzytelności, czyli niezapłaconych faktur zarówno sprzedaży jak i zakupu. Oznacza to, że nie pomniejsza się ani przychodów ani kosztów uzyskania przychodów, do których mają zastosowanie przepisy o uldze na złe długi |
W podstawie do naliczania składki zdrowotnej ujmuje się:
|
Różnice remanentowe
W podstawie wymiaru składki zdrowotnej uwzględnia się różnice remanentowe. Za 2022 rok nie zwiększa się dochodu, jeżeli remanent końcowy jest wyższy od remanentu początkowego |
Zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne w podatku liniowym, do wysokości limitów, jeżeli znajdą się w kosztach uzyskania przychodów zmniejszają dochód do obliczania składki zdrowotnej |
Amortyzacja, która była ujęta w kosztach uzyskania przychodów do końca 2021 roku będzie pomniejszała dochód ze sprzedaży środka trwałego na potrzeby rozliczenia składki zdrowotnej |
Wszelkiego rodzaju ulgi, z których można skorzystać takie jak przykładowo: internetowa, rehabilitacyjna, IKZE, krwiodawcy, przekazane darowizny, nie będą pomniejszały dochodu, od którego naliczana jest składka zdrowotna.
Przy rozliczeniu pojawia się pojęcie roku składkowego.
Skala podatkowa | Od 1 lutego do 31 stycznia następnego roku. Pomimo tego, że rok składkowy obejmuje miesiące na przełomie lat, to i tak roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej będzie pokrywała się z dochodami uzyskanymi w danym roku. Wynika to z faktu, że składka zdrowotna w uproszczeniu jest naliczana od dochodu z poprzedniego miesiąca, przykładowo za miesiąc styczeń od dochodu miesiąca grudnia. Mechanizm wyliczania jest jednak bardziej skomplikowany, dlatego zachęcamy do przeczytania podlinkowanej publikacji na ten temat |
---|---|
Podatek liniowy | |
Zryczałtowany podatek dochodowy | Od 1 stycznia do 31 grudnia, rok składkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym |
Roczna podstawa składki zdrowotnej – skala podatkowa
Jak już zostało to napisane powyżej przy obliczaniu składki zdrowotnej na skali podatkowej brany jest pod uwagę dochód w działalności gospodarczej.
Przykład 1
Pani Michalina w 2022 roku była opodatkowana według skali podatkowej. Dochód za 2022 rok wyniósł 100.000 zł, składki na ubezpieczenia społeczne są księgowane do kosztów uzyskania przychodów. W 2022 roku pani Michalina zapłaciła 6.000 zł składki zdrowotnej. Zobaczmy jak będzie wyglądało roczne rozliczenie składki zdrowotnej:
100.000 zł | 9.000 zł
(100.000 zł x 9%) |
6.000 zł | 3.000 zł
(9.000 zł – 6.000 zł) |
Pani Michalina musi dopłacić 3.000 zł w terminie do 22 maja 2023 r.
Przykład 2
Pani Irena w 2022 roku poniosła stratę, składki społeczne są zaksięgowane w kosztach uzyskania przychodów. W trakcie 2022 roku pani Irena zapłaciła składkę zdrowotną w kwocie 5.000 zł, spójrzmy na roczne rozliczenie składki zdrowotnej:
0,00 zł | 3.250,80 zł
Pomimo tego, że nie osiągnięto dochodu do opodatkowania w 2022 roku, to i tak trzeba zapłacić minimalną roczną składkę zdrowotną (270,90 zł x 12) |
5.000 zł | 1.749,20 zł
(5.000 zł – 3.250,80 zł) |
Z rozliczenia rocznego powstała nadpłata 1.749,20 zł, z którą pani Irena może postąpić na dwa sposoby: złożyć wniosek o jej zwrot do 31 maja 2023 r. lub zaliczyć na bieżące płatności składek ZUS w 2023 roku.
Przykład 3
Pan Maciej w 2022 roku miał zawieszoną działalność przez 10 miesięcy. Dochód roczny w działalności gospodarczej wyniósł 5.000 zł, składki społeczne znajdują się w kosztach uzyskania przychodów. W tym przypadku składka zdrowotna była opłacana przez 2 miesiące prowadzenia działalności w kwocie 541,80 zł.
5.000 zł | 541,80 zł
Pomimo, że z wyliczenia wynika, że składka zdrowotna wynosi 450 zł (5.000 zł x 9%), to i tak pan Maciej musi zapłacić minimalną składkę zdrowotną w kwocie 541,80 zł za 2 miesiące prowadzenia działalności (3.010 zł x 9% x 2 miesiące) |
541,80 zł | Nie występuje ani kwota do zapłaty ani nadpłata |
Roczna podstawa składki zdrowotnej – podatek liniowy
Zasada wyliczania podstawy do rocznej składki zdrowotnej na podatku liniowym jest identyczna, jak przy skali podatkowej, z tą tylko różnicą, że składka zdrowotna jest naliczana w innej wysokości.
Przykład 4
Pani Ilona w 2022 roku osiągnęła dochód w kwocie 200.000 zł, w trakcie roku składki społeczne były księgowane bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w PKPiR. W trakcie roku składkowego zapłaciła składkę zdrowotną w kwocie 11.000 zł, zobaczmy rozliczenie roczne:
200.000 zł | 9.800 zł
(200.000 zł x 4,9%) |
11.000 zł | 1.200 zł
(11.000 zł – 9.800 zł) |
Nadpłata 1.200 zł z rozliczenia rocznego może być zwrócona na rachunek bankowy pani Ilony jeśli prześle wniosek o jej zwrot w terminie 31.05.2023 r. lub może pomniejszyć wpłaty do ZUS za kolejne miesiące 2023 roku.
Przykład 5
Pan Roman, który rozliczał się na podatku liniowym w 2022 roku po zakończeniu roku wyliczył dochód, który wyniósł 50.000 zł, składki społeczne były księgowane bezpośrednio do kosztów podatkowych w PKPiR. W trakcie 2022 roku zapłacił składki zdrowotne w kwocie 6.000 zł, z rozliczenia rocznego powstała nadpłata składki zdrowotnej:
50.000 zł | 3.250,80 zł
Pomimo, że z wyliczenia wynika, że składka zdrowotna wynosi 2.450 zł (50.000 zł x 4,9%), to i tak pan Maciej musi zapłacić minimalną składkę zdrowotną w kwocie 3.250,80 zł (3.010 zł x 9% x 12 miesięcy) |
6.000 zł | 2.749,20 zł
(6.000 zł – 3.250,80 zł) |
Pan Roman może wnioskować o zwrot nadpłaty w kwocie 2.749,20 zł lub wykorzystać ją na bieżące płatności w ZUS.
Przykład 6
Pani Krystyna w 2022 roku na podatku liniowym zapłaciła składki zdrowotne w kwocie 5.000 zł. Dochód po zakończeniu roku wyniósł 150.000 zł, składki społeczne w trakcie roku były księgowane do kosztów uzyskania przychodów. Zobaczmy jak będzie wyglądało rozliczenie roczne składki zdrowotnej:
150.000 zł | 7.350,00 zł
(150.000 zł x 4,9%) |
5.000 zł | 2.350 zł
(7.350 zł – 5.000 zł) |
Pani Krystyna ma obowiązek zapłacić kwotę 2.350 zł w terminie do 22 maja 2023 roku.
Roczna podstawa składki zdrowotnej – zryczałtowany podatek dochodowy
Składka zdrowotna na ryczałcie zależy od wysokości przychodów, jakie przedsiębiorca uzyskał w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym. Dla przypomnienia przedstawiamy wysokość rocznej składki zdrowotnej za 2022 rok.
Do 60.000 zł | 4.031,28 zł
(335,94 zł x 12) |
Pomiędzy 60.000 zł a 300.000 zł | 6.718,68 zł
(559,89 zł x 12) |
Powyżej 300.000 zł | 12.093,72 zł
(1.007,81 zł x 12) |
Przyczyn niedopłaty lub nadpłaty w składce zdrowotnej na ryczałcie może być kilka, spróbujemy je opisać na przykładach.
Przykład 7
Pan Piotr wybrał na 2022 rok jako formę opodatkowania ryczałt. Składkę zdrowotną postanowił opłacać na podstawie przychodów 2021 roku, które wyniosły 200.000 zł. Oznacza to, że składka zdrowotna zapłacona w 2022 roku wyniosła 6.718,68 zł. Po zakończeniu roku okazało się, że przychody pana Piotra wyniosły 250.000 zł, co jednak nie ma wpływu na wysokość składki zdrowotnej, ponieważ mieszczą się one w przedziale do 300.000 zł.
250.000 zł | 6.718,68 zł
(559,89 zł x 12) |
6.718,68 zł | 0,00 zł
Brak kwoty do zapłaty czy nadpłaty |
Przykład 8
Pan Filip wybrał na 2022 rok obliczanie składki zdrowotnej na podstawie kwoty przychodów roku bieżącego, czyli 2022 roku. Z uwagi na to, że wysokość przychodu w trakcie 2022 roku zmieniała się, to miało to wpływ na wysokość miesięcznej składki zdrowotnej spójrzmy, jak kształtował się przychód w 2022 roku:
Za miesiące styczeń-luty przychód w limicie do 60.000 zł | 671,88 zł
(335,94 zł x 2 miesiące) |
Za miesiące marzec-sierpień przychód w limicie do 300.000 zł | 3.359,34 zł
(559,89 zł x 6 miesięcy) |
Za miesiące wrzesień-grudzień przychód powyżej 300.000 zł | 4.031,24 zł
(1.007,81 zł x 4 miesiące) |
Podsumowanie zapłaconej składki w 2022 roku zdrowotnej w 2022 roku | 8.062,46 zł |
Z uwagi na to, że przychody pana Filipa za cały 2022 rok, po odjęciu od przychodów zapłaconych składek społecznych przekroczyły kwotę 300.000 zł i wyniosły 400.000 zł, będzie on musiał zapłacić za cały rok podatkowy składkę zdrowotną w kwocie 12.093,72 zł (1.007,81 zł x 12):
400.000 zł | 12.093,72 zł
(1.007,81 zł x 12) |
8.062,46 zł | 4.031,26 zł
(12.093,72 zł – 8.062,46 zł) |
Dopłata rocznej składki zdrowotnej w kwocie 4.031,26 zł powinna nastąpić w terminie do 22 maja 2023 r., łącznie ze składkami ZUS za miesiąc kwiecień 2023 r.
Roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej – kilka rodzajów działalności gospodarczej
Obecnie składka zdrowotna jest obliczana w cyklu miesięcznym i rocznym. Jeżeli przedsiębiorca w trakcie roku podatkowego będzie stosował różne formy opodatkowania swoich przychodów/dochodów, to również po zakończeniu roku musi dokonać odrębnego rozliczenia.
Przykład 9
Pani Aniela prowadzi JDG i od miesiąca lipca 2022 roku została wspólnikiem spółki cywilnej. W JDG wybrała podatek liniowy i w spółce również. Jeżeli dochody za cały 2022 rok w JDG wyniosą 150.000 zł, natomiast w spółce cywilnej dochody przypadające na wspólnika wyniosły 200.000 zł, to składka zdrowotna będzie wynosiła za cały 2022 rok 17.150 zł (350.000 zł x 4,9%).
Przykład 10
Pan Jakub jest wspólnikiem spółki partnerskiej, w której dochody opodatkowane są podatkiem liniowym. Od lipca 2022 r. zaczął prowadzić JDG na własne nazwisko, w której wybrał jako formę opodatkowania ryczałt. W tym przypadku jeżeli dochody spółki przypadające na pana Jakuba za cały 2022 r. wyniosą 300.000 zł, to składka zdrowotna będzie stanowiła kwotę 14.700 zł (300.000 zł x 4,9%). Natomiast w JDG przy przychodach za 6 miesięcy 220.000 zł składka wyniesie 3.359,34 zł (559,89 zł x 6). Łączna składka zdrowotna za 2022 rok 18.059,34 zł.
Zmiana formy opodatkowania a roczna składka zdrowotna
Rok 2022 jest nietypowy pod wieloma względami. Ustawodawca zmienił w trakcie roku wysokość podatku w pierwszym progu skali podatkowej z 17% do 12%, co pociągnęło za sobą lawinę innych rozwiązań, a jednym z nich była możliwość dokonania zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową już w trakcie roku od 1 lipca 2022 r. Jak to się ma do rozliczania składki zdrowotnej pisaliśmy szerzej w podlinkowanej publikacji. Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorcy mają jeszcze możliwość dokonania zmiany formy opodatkowania w składanym zeznaniu rocznym:
- Zmiana formy opodatkowania z podatku liniowego na skalę podatkową.
- Zmiana formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową.
Jak to było podkreślane w podlinkowanych publikacjach zmiana formy opodatkowania wstecznie, rodzi także obowiązek rozliczenia rocznej składki zdrowotnej według zasad obowiązujących dla formy opodatkowania po zmianie. Nieco inaczej to wygląda w przypadku zmiany dokonywanej w trakcie 2022 roku, kiedy to przedsiębiorca roczną składkę zdrowotną rozliczy w następujący sposób:
- składka zdrowotna za I półrocze, do 30 czerwca 2022 r. będzie obliczona według zasad dla ryczałtu,
- składka zdrowotna za II półrocze będzie obliczona według zasad dla skali podatkowej,
- roczna składka zdrowotna będzie stanowiła sumę tych dwóch kwot.
Przykład 11
Pan Maciej na 2022 rok wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym, jednak po zakończeniu roku podjął decyzję, że zmienia rozliczenie na skalę podatkową. W wyliczeniach przyjęto, że składki społeczne są w kosztach uzyskania przychodów a składka zdrowotna, którą można było odliczyć w trakcie roku nie była ujęta w kosztach uzyskania przychodów. W działalności gospodarczej osiągnął dochód w kwocie 120.000 zł. Zobaczmy rozliczenie roczne składki zdrowotnej:
120.000 zł | 5.880 zł
(120.000 zł x 4,9%) |
10.800 zł
(120.000 zł x 9%) |
5.880 zł | 4.920 zł
(10.800 zł – 5.880 zł) |
Pan Maciej będzie musiał dopłacić 4.920 zł składki zdrowotnej po złożeniu deklaracji ZUS DRA za kwiecień 2023 r., w której dokonuje się rozliczenia rocznego. Termin na zapłatę mija 22 maja 2023 r.
Przykład 12
Pani Marta wybrała na 2022 rok zryczałtowany podatek dochodowy, jednak zdecydowała się na zmianę formy opodatkowania po zakończeniu 2022 roku na skalę podatkową. Przychody osiągnięte w 2022 roku wyniosły 100.000 zł a dochód do opodatkowania po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodów 70.000 zł, zobaczmy rozliczenie składki zdrowotnej po zakończeniu roku:
100.000 zł – przychód
70.000 zł – dochód |
6.718,68 zł
(559,89 zł x 12 miesięcy) |
6.300 zł
(70.000 zł x 9%) |
6.718,68 zł | 418,68 zł
(6718,68 zł – 6.300 zł) |
Pani Marta otrzyma zwrot nadpłaty składki zdrowotnej w kwocie 418,68 zł na rachunek bankowy, pod warunkiem, że złoży wniosek do 31 maja 2023 r. Jeśli tego nie zrobi pomniejszy sobie o tę kwotę bieżącą wpłatę do ZUS.
Przykład 13
Pan Paweł wybrał na 2022 rok opodatkowanie ryczałtem, jednak zdecydował się zmienić opodatkowanie w trakcie 2022 rok od 1 lipca na skalę podatkową. Roczna składka zdrowotna będzie stanowiła sumę składki należnej za 6 miesięcy na ryczałcie i za drugie 6 miesięcy na skali podatkowej.
50.000 zł – przychody na ryczałcie do 30.06.2022 r.
30.000 zł – dochód na skali podatkowej od 01.07 – 31.12.2022 r., składki społeczne w kosztach uzyskania przychodów. Zobaczmy roczne rozliczenie składki zdrowotnej:
Ryczałt | 50.000 zł | 2.015,64 zł
(335,94 zł x 6 m-cy) |
2.015,64 zł |
Skala podatkowa | 30.000 zł | 2.700 zł
(30.000 zł x 9%) |
2.700 zł |
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej:
4.715,64 zł
(2.015,64 + 2.700 zł) |
4.715,64 zł
(2.015,64 + 2.700 zł) |
0,00 zł
Brak kwoty do zapłaty czy nadpłaty |
Termin rocznego rozliczenia składki zdrowotnej
Zgodnie z przepisami, bez względu na wybraną formę opodatkowania, roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 roku będzie dokonywane w tym samym terminie przez wszystkich przedsiębiorców. Znajdzie się ono w deklaracji ZUS DRA (ZUS RCA) w rozliczeniu za miesiąc, w którym upływa termin na składanie zeznania rocznego, w przypadku osób fizycznych jest to 30 kwietnia.
Rozliczenie roczne należy wykazać:
- w ZUS DRA blok XII – jednoosobowa działalność gospodarcza,
- W ZUS RCA blok III.F – przedsiębiorcy zatrudniający pracowników.
Minister Rodziny i Polityki Społecznej wydał rozporządzenie zmieniające w sprawie dokumentów rozliczeniowych składanych do ZUS, które w tej części zacznie obowiązywać od 1 maja 2023 r.
Począwszy od zeznań składanych za 2022 rok zarówno PIT-28, jak i PIT-36 czy PIT-36L są składane w tym samym terminie.
Nadpłata składki zdrowotnej
W celu otrzymania nadpłaconej składki zdrowotnej przedsiębiorca ma obowiązek złożyć wniosek do ZUS w tej sprawie w terminie do 31 maja, wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane.
Dodatkowo warto wiedzieć, że jeżeli na koncie składkowym będą figurowały zaległości, to nadpłata w pierwszej kolejności zostanie zaliczona na poczet tych zaległości. Jeżeli przedsiębiorca zakończył prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie 2022 roku lub w 2023 roku, jeszcze przed terminem do złożenia rocznego rozliczenia składki zdrowotnej, to zgodnie z informacjami ZUS i tak powinien to zrobić w deklaracji za kwiecień do 20 maja 2023 r.
Korekta zeznania za 2022 rok a składka zdrowotna
Wiele kontrowersji jest wokół rozliczania składki zdrowotnej w sytuacji, w której dojdzie do złożenie korekty zeznania rocznego. Każdy przedsiębiorca może złożyć taką korektę w ciągu 5 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Nie ma na razie zbyt wielu informacji na ten temat, ponieważ przepisy ZUS nie wypowiadają się w tej kwestii wprost.
Podsumowanie
Jak widać roczne rozliczenie składki zdrowotnej może przysparzać sporo problemów i rodzi wiele pytań. Z uwagi na to, że przedsiębiorcy i księgowi dokonują tej czynności po raz pierwszy warto cały czas, na bieżąco śledzić wszelkie dostępne informacje. Rok 2022 jest jeszcze o tyle nietypowy, że można dokonywać zmiany formy opodatkowania wstecznie, co rodzi dodatkowe komplikacje. W publikacji zostały przedstawione na typowych przykładach wyliczenia składki zdrowotnej, co powinno być pomocne. Jednocześnie zachęca się do korzystania z infolinii ZUS w sprawach nietypowych, a takich na pewno nie zabraknie. Kwestia dopłaty składki zdrowotnej nie budzi raczej wątpliwości, kiedy i na jakich zasadach trzeba to zrobić. Pamiętajmy, że w przypadku nadpłaty przedsiębiorca ma mało czasu na złożenie wniosku, bo tylko do 31 maja 2023 r. Brak wniosku nie przekreśla jeszcze prawa do nadpłaty, ale może być ona wtedy przeznaczona tylko na bieżące płatności ZUS. Osoby, które zawiesiły lub zakończyły prowadzenie działalności gospodarczej nie mogłyby skorzystać z tej opcji. Na chwilę obecną niejasne są losy nadpłaty, która nie będzie objęta wnioskiem lub rozliczona na bieżąco.
Podziel się z innymi: