Nieodpłatne świadczenie usług a podatek dochodowy

Nieodpłatne świadczenie usług a podatek dochodowy - omówione zagadnienia:

Rozliczenia podatkowe przysparzają bardzo często wiele problemów z uwagi na brak regulacji w przepisach. W takich przypadkach z pomocą przychodzi wypracowane stanowisko organów podatkowych w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych lub wyrokach sądowych. W dzisiejszej publikacji będziemy się zastanawiali, w jaki sposób należy postrzegać świadczenie usług pro bono z punktu widzenia podatku dochodowego.

Usługi pro bono – jak należy rozumieć?

Świadczenie usług pro bono oznacza, nieodpłatne i dobrowolne wykonywanie pewnych czynności. Mogą to być usługi różnej kategorii, chociaż najczęściej kojarzone są z bezpłatnymi poradami prawników i radców prawnych. Z punktu widzenia podatku dochodowego takie usługi będziemy traktowali, jako nieodpłatne świadczenia, bo takie określenie pojawia się w ustawie. Sprawdźmy co mieści się pod tym pojęciem.

Jak rozumieć nieodpłatne świadczenia?

Świadczenia nieodpłatne nie doczekały się zdefiniowania w przepisach podatkowych. W takim przypadku należy się posiłkować orzecznictwem sądów administracyjnych. W uchwale siedmiu sędziów sygn. akt II FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził m.in., że podatkowe pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym.

Obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika również, iż w przypadku występowania wzajemności świadczeń, nie można już danego świadczenia uznać jako nieodpłatnego.

Nieodpłatne świadczenie jest to otrzymanie korzyści majątkowej, która nie może nosić znamion wzajemności świadczenia.

Świadczenie nieodpłatne – pro bono a ustawa o PIT

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako źródło przychodów zostały wymienione świadczenia nieodpłatne. Usługi świadczone nieodpłatnie mogą dotyczyć m.in. usług prawnych, marketingowych, reklamowych, doradczych, księgowych i wielu innych. Po stronie podmiotu otrzymującego świadczenie wystąpi przychód, a po stronie wykonującego usługę nieodpłatnie mogą powstać koszty uzyskania przychodu. Rodzi się pytanie, w jaki sposób powinny być traktowane takie usługi na gruncie ustawy o PIT.

Świadczenie pro bono po stronie usługobiorcy

Ustawa o podatku dochodowym definiuje, w jaki sposób należy wyceniać wartość nieodpłatnych świadczeń, a mianowicie:

usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej – według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
usługi zakupione – według cen zakupu,
usługi umowy najmu – według czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu,
w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, bez względu na to czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też nie, że powinny takie nieodpłatne świadczenie wykazać po stronie przychodu w składanym zeznaniu rocznym i zapłacić podatek dochodowy. Jeżeli będzie to np. porada adwokacka udzielona pro bono, to powinna zostać wyceniona według zasad opisanych powyżej i ujęta w PKPiR, jako inne przychody lub w PIT-37, jeżeli nie ma związku z prowadzeniem działalności, czy PIT-36 kiedy np. rozlicza najem prywatny opodatkowany według skali podatkowej.

Zgodnie z ustawą o PIT, jedynie wartość nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą, jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł, jest zwolniona z podatku PIT. Zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Świadczenie usług pro bono po stronie usługodawcy

W przypadku przedsiębiorców, którzy świadczą usługę pro bono może się zrodzić pytanie, co w sytuacji jeżeli usługa została wykonana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku, jeżeli usługodawca poniósł koszty, to jeżeli spełniają one założenia ustawowe, można je będzie rozliczyć na zasadach ogólnych w prowadzonej działalności. Usługodawca nie wykazuje przychodu tytułem wykonania usługi, przychód ma bowiem zgodnie z wcześniejszym punktem osoba, która otrzymała nieodpłatne świadczenie.

Podsumowanie

Problem związany z wykazywaniem usług pro bono w podatku dochodowym nie jest do końca rozstrzygnięty. Wydaje się, że w dalszym ciągu są obowiązujące wytyczne Ministra Finansów z pisma z dnia 14 czerwca 2012 r. nr SPS-023-4423/12, w których zostało napisane wprost, że podmioty udzielające nieodpłatnych porad prawnych mają obowiązek składać informacje (obecnie PIT-11) o wysokości przychodów udzielonych nieodpłatnych porad prawnych do naczelnika urzędu skarbowego i przekazywać jeden egzemplarz osobie, której udzielono porady. Na tej podstawie osoba lub firma, która otrzymała poradę będzie musiała ją wykazać w rozliczeniu rocznym po stronie przychodów. W artykule zaprezentowano jedynie zarys problemów związanych z rozliczaniem usług pro bono na gruncie podatku PIT. Należy mieć na uwadze, że każdy przypadek może być inny, dlatego powinien podlegać indywidualnej ocenie.