Pożyczka od pracodawcy a PIT

Powszechnie przyjęło się, że pożyczka pieniężna udzielana jest zazwyczaj osobie potrzebującej przez członka rodziny, zaufanego znajomego czy też bank. Jednakże coraz częściej słyszy się o możliwości udzielenia pożyczki przez pracodawcę, u którego biorący pożyczkę świadczy pracę.

Pożyczka od pracodawcy a PIT - omówione zagadnienia:

Jak zatem wygląda udzielenie pożyczki na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych? O tym przeczytasz w poniższym artykule.

Czym jest pożyczka i w jakiej formie się ją zawiera?

Zgodnie z przepisem art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości [por. § 1];
Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej [por. § 2].

Stronami umowy pożyczki są:

dający pożyczkę, inaczej pożyczkodawca;
biorący pożyczkę, inaczej pożyczkobiorca.

Przedmiotem umowy mogą być:

pieniądze albo
rzeczy oznaczone tylko co do gatunku.

Do najważniejszych elementów umowy należą:

oznaczenie stron;
określenie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku;
zobowiązanie się do ich przeniesienia;
warunki wypowiedzenia umowy;
zabezpieczenie zwrotu pożyczki;
obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki.

Więcej na temat umowy pożyczki przeczytasz tutaj.

Przychody ze stosunku pracy, wypłaty pieniężne a przepisy prawa

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) stanowi, że źródłami przychodów są m.in. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza.

Z ogólnej definicji przychodów uregulowanej w przepisie art. 11 ust. 1 ustawy o PIT wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 2.a pkt 4 ustawy o PIT wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy, lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Z kolei zgodnie z przepisem art. 12 ustawy o PIT:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych [por. ustęp 1];
Wartość pieniężną świadczeń w naturze przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców – jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności pracodawcy [por. ustęp 2].

Brak odsetek od pożyczki a nieodpłatne świadczenie

Jak wskazano na początku niniejszego artykułu (na podstawie art. 720 Kodeksu cywilnego), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Oznacza to, że skoro umowa pożyczki co do zasady stanowi umowę nieodpłatną, to fakt udzielenia pożyczki przez pracodawcę nie stanowi przychodu dla pracownika, albowiem w wyniku jej udzielenia nie następuje stałe przysporzenie majątkowe dla pracownika.

WAŻNE – otrzymanie nieoprocentowanej pożyczki nie spowoduje powstania u pracownika przychodu powiększającego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jeśli zatem po stronie pracownika nie powstanie przychód z nieodpłatnego świadczenia, to pracodawca nie będzie posiadał obowiązku pobrania od tego przychodu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Taka pożyczka nie spełnia bowiem kryteriów dotyczących przychodów ze stosunku pracy, albowiem stanowi ona oddzielną umowę, a przedmiot pożyczki ma charakter zwrotny.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w:

Interpretacji indywidualnej Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 23 grudnia 2013 roku, nr IPTPB1/415-599/13-4/AP;
Interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 czerwca 2019 roku, nr 0113-KDIPT2-3.4011.256.2019.1.MS;
Interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 grudnia 2022 roku, nr 0115-KDIT2.4011.687.2022.1.MD;
Interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 grudnia 2023 roku, nr 0114-KDIP3-1.4011.939.2023.1.PT.

Podsumowanie

Udzielanie pożyczki pieniężnej przez pracodawcę nie spowoduje po stronie pracownika powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia, co oznacza, że pracodawca nie ma obowiązku pobrania od tego przychodu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

A jeśli interesuje Cię temat pożyczki w kontekście podatku VAT, to przeczytaj ten artykuł.