|
|
7 minut czytania

Urlopy pracownicze i ich wymiary – porównanie w formie tabeli!

Urlop pracowniczy nie jeden ma charakter – może być wypoczynkowy, rodzicielski czy nawet z powodu siły wyższej. Katalog urlopów pracowniczych jest stosunkowo szeroki, a wymiar każdego z nich znacznie się różnić od siebie. W poniższym artykule znajdziesz porównanie urlopów z formie tabeli, z których mogą skorzystać pracownicy!

Urlopy pracownicze

Wymiar urlopu pracowniczego – omówione zagadnienia:

Pokaż więcej ↓

Zmiana formy opodatkowania 2025 – jaka forma opodatkowania jest najlepsza dla firmy jednoosobowej?

Czym jest urlop pracowniczy i jakie są ich rodzaje?

Ustawa dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy wyróżnia szereg urlopów pracowniczych. Wśród urlopów pracowniczych należy wyróżnić następujące urlopy, tj.:

  • urlop wypoczynkowy;
  • urlop macierzyński;
  • urlop ojcowski;
  • urlop rodzicielski;
  • urlop wychowawczy;
  • urlop opiekuńczy;
  • urlop na żądanie;
  • urlop okolicznościowy;
  • urlop szkoleniowy.

Każdy z powyższych urlopów pełni inną funkcję, przykładowo urlop wypoczynkowy ma na celu ochronę zdrowia i jest jednym z podstawowych praw pracownika. Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, takie jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował, czyli w czasie odbywania urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi 100% wynagrodzenia. Nie każdy jednak z urlopów jest płatny w pełnej wysokości, przykładowo urlop rodzicielski jest płatny w wysokości 80%.

Istnieją również urlopy, które nie są w ogóle płatne i do takich należy urlop bezpłatny. Podczas urlopu bezpłatnego ulegają zawieszeniu wzajemne obowiązki i uprawnienia stron stosunku pracy, przykładowo wypłata wynagrodzenia i świadczenie pracy na rzecz pracodawcy. Urlop bezpłatny udzielany jest na wniosek pracownika, ale może również zostać udzielony w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy, jednakże należy pamiętać, że decyzja ta zasadniczo należy do pracodawcy macierzystego, to on występuje z inicjatywą „wypożyczenia” pracownika innemu podmiotowi.

Urlop niekoniecznie musi być kojarzony z kwestiami związanymi z odpoczynkiem czy po prostu niewykonywaniem w tym czasie obowiązków pracowniczych. Urlop może być również o charakterze szkoleniowym w celu podniesienia kwalifikacji zawodowych pracownika. Urlop szkoleniowy został uregulowany w przepisie art. 103(2) § 2 Kodeksu pracy wynika wprost, że urlop szkoleniowy jest udzielany na dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Należy pamiętać, że:

  • urlop szkoleniowy udzielany jest przez pracodawcę, a pracownik nie może sam zdecydować o wykorzystaniu urlopu szkoleniowego w wygodnym dla siebie terminie;
  • urlop może być wykorzystany w całości lub podzielony na części;
  • urlop powinien być udzielony na dzień, w którym pracownik przystępuje do egzaminu, a w pozostałym zakresie przed dniem egzaminu, w miarę możliwości w terminach wskazanych przez pracownika;
  • tryb udzielania urlopu szkoleniowego, w szczególności sposób występowania o poszczególne dni urlopu, o przesunięcie terminu urlopu lub okoliczności dopuszczające odwołanie z urlopu, może być uregulowany w umowie szkoleniowej;
  • jest 100% płatny.

Czym jest urlop pracowniczy i jakie są ich rodzaje?

RODZAJE URLOPÓW PRACOWNICZYCH I ICH WYMIAR

URLOP PRACOWNICZY

WYMIAR

WARUNKI, NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

PODSTAWA PRAWNA

ODPŁATNOŚĆ

URLOP WYPOCZYNKOWY

26 dni dla pracownika zatrudnionego co najmniej przez 10 lat art. 152 i nast. Kodeksu pracy 100% płatny
20 dni dla pracownika zatrudnionego krócej niż 10 lat

URLOP MACIERZYŃSKI

20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka art. 180 i nast. Kodeksu pracy 80% płatny
31 tygodni przy urodzeniu dwójki dzieci
33 tygodnie przy urodzeniu trójki dzieci
35 tygodni przy urodzeniu czwórki dzieci
37 tygodni przy urodzeniu pięciorga lub większej ilości dzieci

URLOP OJCOWSKI

do 2 tygodni
  • nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo
  • do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
art. 182(3) i nast. Kodeksu pracy 100% płatny

URLOP RODZICIELSKI

41 tygodni w przypadku, urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie art. 182(1a) i nast. Kodeksu pracy 80% płatny
46 tygodni w przypadku porodu mnogiego

URLOP WYCHOWAWCZY

36 miesięcy
  • przysługuje matce jak i ojcu, o ile obydwoje pracują, ta sama zasada dotyczy opiekunów prawnych;
  • prawo do urlopu wychowawczego nabywa pracownik jeżeli jest zatrudniony co najmniej przez okres 6 miesięcy.
art. 186(1) §1 i nast. Kodeksu pracy 400 zł

URLOP OPIEKUŃCZY

2 dni na dziecko do 14 roku życia art. 173(1) i nast. Kodeksu pracy urlop bezpłatny
5 dni urlop ten przysługuje w ramach sprawowania opieki nad:
  • rodzicem;
  • małżonkiem;
  • dzieckiem;
  • osobą, która zamieszkuje to samo gospodarstwo domowe — pod warunkiem, że wymagają one zapewnienia im specjalnej opieki

URLOP NA ŻĄDANIE

4 dni w ciągu roku przysługuje każdemu pracownikowi niezależnie od tego czy przysługuje mu 20 czy 26 dni urlopu wypoczynkowego. Wchodzi w skład puli urlopu wypoczynkowego. art. 167 (2) i nast. Kodeksu pracy 100% płatny

URLOP OKOLICZNOŚCIOWY

2 dni w przypadku:
  • ślubu pracownika;
  • urodzenia się dziecka pracownika;
  • śmierci i pogrzebu bliskich pracownika (małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma, macochy)
§15 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy 100% płatny
1 dzień w przypadku:
  • ślubu dziecka pracownika;
  • śmierci i pogrzebu bliskich pracownika (siostry, brata, teścia, teściowej, babki, dziadka lub innej osoby będącej na jego utrzymaniu lub pod jego opieką)

URLOP SZKOLENIOWY

6 dni przysługuje pracownikowi przystępującemu do egzaminów eksternistycznych, maturalnych, zawodowych lub potwierdzających kwalifikacje w zawodzie art. 103(2) i nast. Kodeksu pracy 100% płatny
21 dni przysługuje pracownikowi w ostatnim roku studiów na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego

Do kiedy należy wykorzystać zaległy urlop za 2024 rok?

Co do zasady, pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlopu w roku kalendarzowym, w którym nabył on do niego prawo. Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem lub w terminie indywidualnie ustalonym. Natomiast niewykorzystany w terminie urlop wypoczynkowy należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.

Tym samym jeśli w tym roku, tj. w 2024 roku pracownik nie wykorzysta przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, to czas na jego wykorzystanie przejdzie na przyszły rok, a w szczególności do września 2025 roku.

Roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się po 3 latach od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, dotyczy to również kwestii dotyczących zaległego urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1980 r., sygn. akt V PZP 6/79 „Bieg przedawnienia roszczenia pracownika o urlop wypoczynkowy rozpoczyna się ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym pracownik uzyskał prawo do urlopu (art. 291 § 1 k.p. w związku z art. 161 k.p.), chyba że szczególne przepisy kodeksu pracy lub innych aktów normatywnych przewidują obowiązek udzielenia przez zakład pracy urlopu w innych terminach”.

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy

Jednakże należy pamiętać, że przepisy Kodeksu pracy przewidują również możliwość wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Tym samym w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.

Należy jednak pamiętać, że wypłata ekwiwalentu nie jest obowiązkiem pracodawcy, w przypadku gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

WAŻNE – z datą rozwiązania umowy o pracę nie ma możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze. W takim przypadku jego rozliczenie następuje wyłącznie przez wypłatę ekwiwalentu.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop reguluje kwestie związane z ustaleniem wysokości ekwiwalentu za urlop w § 14-19. Wysokość ekwiwalentu oblicza się na podstawie wynagrodzenia z okresu bezpośrednio poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.

Urlop wypoczynkowy a wypowiedzenie umowy o pracę

Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę został uregulowany w przepisie art. 167(1) Kodeksu pracy. Przepis ten stanowi, że w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów art. 155(1).

Z powyższej regulacji wynikają następujące obowiązki:

  • przyznanie pracodawcy jednostronnej kompetencji do decydowania o wykorzystaniu przez pracownika urlopu wypoczynkowego w tym okresie;
  • zwolnienie pracodawcy z obowiązku udzielenia tego urlopu w terminie ustalonym w planie urlopów lub indywidualnie.

Pamiętaj, że warunkiem do udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia jest fakt, iż pracownik posiada prawo do niewykorzystanego w danym roku kalendarzowym i w latach ubiegłych urlopu wypoczynkowego.

Wykorzystanie przez pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia przynosi niewątpliwie korzyść po stronie pracodawcy, albowiem dzięki temu nie będzie on zobowiązany do wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Zapobiega to w praktyce podejmowania przez pracowników czynności pracowniczych (zarobkowych) u innego pracodawcy w okresie wypowiedzenia, albowiem co do zasady w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik ma obowiązek świadczenia pracy na rzecz dotychczasowego pracodawcy.

Jednakże, w przypadku gdy pracownik nie wykorzysta całego urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia, to pracodawca wtedy będzie musiał mu wypłacić należny ekwiwalent pieniężny.

Kara grzywny dla pracodawcy za nieudzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy nieudzielenie pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego do 30 września roku kalendarzowego następującego po roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, może być poczytane za wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny.

Zgodnie z przepisem art. 282 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy kto, wbrew obowiązkowi nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Podsumowanie

Wszelkie wzory dokumentów pracowniczych, w tym wniosku o udzielenie poszczególnych urlopów znajdziesz tutaj.

Autor ifirma.pl

Adrianna Glapiak

Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl. Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.

Komentarze czytelników
  1. 6 sierpnia 2024 o 20:15
    Piotr

    Proponowałbym sprawdzenie przedstawionej tabelki. Moim zdaniem ma błędy. Urlop wypoczynkowy ma wymiar 20 lub 26 dni, ale moim zdaniem płatny zawsze jest 100% (art.180 KP nic nie mówi na temat urlopu wypoczynkowego). Urlop na żądanie (4 dni wciągu roku) jest płatny i wchodzi w wymiar urlopu wypoczynkowego. Z tabeli wynika, że mając 26 dni urlopu mogę jeszcze wziąć 4 dni na żądanie, które są bezpłatne – razem 30 dni. Albo tabelka się rozjechała, albo były zmiany, których nie zarejestrowałem.
    Pozdrawiam
    Piotr

Dodaj komentarz

Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga. O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.

Może te tematy też Cię zaciekawią

Biuro rachunkowe - ifirma.pl

Mobilnie czy
stacjonarnie?

Korzystaj jak chcesz!

Zleć księgowość

Pobierz darmową aplikację mobilną

aplikacja mobilna ifirma
Napisz do nas lub zadzwoń +48 735 209 003