Metoda delficka i jej zastosowanie w zarządzaniu strategicznym

Czym jest metoda delficka?

Jest to technika badawcza, którą przeprowadza się w formie panelu, złożonego z grupy specjalistów w określonej dziedzinie (zazwyczaj powinno to być 10-18 osób). Jego celem jest pozyskanie informacji i opinii na temat zjawiska, możliwego do wystąpienia w przyszłości. Spostrzeżenia ekspertów są zbierane przez moderatora za pomocą pytań (zazwyczaj zadawanych za pomocą kwestionariusza ankiet). Następnie uzyskane odpowiedzi są podsumowane w raporcie końcowym. Proces jest powtarzany, dopóki nie uzyskamy spójnej informacji zwrotnej, wspólnego stanowiska przez wszystkich członków grupy.

Zastosowanie metody delfickiej w zarządzaniu strategicznym

Przewidywanie możliwych wydarzeń, kryzysów gospodarczych, trendów czy możliwości rozwoju ma duże znaczenie w biznesie i zarządzaniu własnym przedsiębiorstwem. Jednak ilościowa analiza dostępnych danych nie zawsze jest w stanie dostarczyć wyczerpujących informacji. W szczególności w przypadku innowacyjnych pomysłów i całkowicie nowych produktów, które nie mogą dostarczyć danych historycznych, które można by porównać z aktualną sytuacją. Wówczas pozostają nam badania jakościowe, do których należy m.in. metoda delficka.

Jak korzystać z metody delfickiej?

Poszczególne etapy badania można przedstawić za pomocą poniższego schematu.

1. Określenie problemu

Sprecyzuj jaką kwestię chcesz poruszyć, wyraź ją w sposób konkretny i klarowny.

2. Stworzenie panelu badania

To ważny krok, którego dobre przygotowanie zapewni Ci sprawne przeprowadzenie całego procesu. Na początek, wybierz ekspertów, z którymi chciałbyś/-abyś nawiązać współpracę. Grupa powinna być zróżnicowana, aby zachować obiektywizm i mieć dostęp do różnych perspektyw. W zależności od tematu badania mogą to być np. wykładowcy akademiccy, biznesmeni z wieloletnim doświadczeniem, a nawet osoby dopiero stawiające swoje pierwsze kroki w wybranej dziedzinie, branży. Połączenie wiedzy, praktyki oraz świeżego spojrzenia może dostarczyć Ci ciekawych wyników.

W dalszej kolejności, zdecyduj, kto będzie moderatorem panelu. Musi być to osoba posiadająca wiedzę z zakresu tematyki badania, aby zrozumieć tok myślenia uczestników, a jednocześnie powinna być bezstronna i zajmować neutralną pozycję.

Przygotuj narzędzie, dzięki któremu zbierzesz opinie uczestników. Może być to kwestionariusz ankiety, do którego należy skonstruować trafne pytania.

3. Zbieranie informacji

Przeprowadź ankietę wśród członków grupy, zbierz udzielone odpowiedzi.

4. Analiza informacji

Połącz i zestaw ze sobą zebrane informacje.

5. Ocena otrzymanych odpowiedzi

Określ, czy przedstawione stanowiska są ze sobą spójne. Za pierwszym podejściem jest to raczej mało prawdopodobne. Stwórz raport podsumowujący wyniki, który przekażesz do wglądu uczestnikom panelu wraz z kolejnym kwestionariuszem ankiety (pytania mają dotyczyć tego samego tematu, aczkolwiek możesz je udoskonalić). Eksperci będą mogli przejrzeć sprawozdanie i anonimowo wyrazić opinię o poglądach reszty uczestników.

6. Osiągniecie konsensusu

Proces przeprowadzania ankiety i analizy powinien trwać do momentu, aż odpowiedzi ekspertów zaczną tworzyć pewną spójną całość, ich tok myślenia zacznie być zbieżny.

7. Prezentacja wyników

Po osiągnięciu porozumienia, przeanalizuj otrzymane wyniki i przygotuj plan działania.

Rys.1 Schemat procedury

Zalety i wady metody delfickiej

ZALETY

• Anonimowość uczestników badania, co zachęca do swobodnego dzielenia się swoją opinią;
• Mniejsze ryzyko wystąpienia konfliktów, ze względu na udział moderatora, który kontroluje cały proces i daje czas oraz możliwość do modyfikacji poglądów;
• Eksperci angażują się w cały proces i mogą pomagać we wdrażaniu wybranych rozwiązań;
• Otrzymanie obiektywnych wyników;
• Można uzyskać kilka możliwości rozwiązania problemu;
• Przeprowadzenie panelu zazwyczaj nie wymaga dużych nakładów finansowych, ani specjalnych narzędzi – najistotniejszy jest czas, potrzebny do zebrania finalnych pomysłów.

WADY

• Jeżeli występuje duża różnica zdań między uczestnikami, cały proces może się znacznie wydłużyć;
• Ograniczona możliwość dyskusji i wymiany poglądów między sobą;
• Moderator musi mieć wysokie kompetencje interpersonalne, aby nadzorować proces oraz umiejętność analityczne, potrzebne do przygotowania kompletnego raportu.

Metoda delficka – przykład

1. Określenie problemu

Handel e-commerce jest prężnie rozwijającą się branżą, umożliwiającą wykonywanie międzynarodowych transakcji. Przewiduje się, że do 2040 roku 95% transakcji zakupowych będzie dokonywana online. Z tego względu warto inwestować w ten obszar, a przy tym mieć na uwadze rosnącą konkurencję. Dobór KCS pomoże Ci zdecydować, na czym skupić się w swojej strategii zarządzania. Twoimi problemami badawczymi mogą być:

• Jaki jest obecny stan branży e-commerce i czy możliwa jest jego poprawa?
• Jakie działania mają największą szansę powodzenia w branży na przestrzeni 5-10 lat?
• Jakie rozwiązania są możliwe do realizacji, biorąc pod uwagę warunki polityczno-gospodarcze?

2. Stworzenie panelu badania

Selekcja ekspertów posiadających kwalifikacje do udziału w badaniu i moderatora. Przygotowanie kwestionariusza ankiety, który powinien umożliwić zidentyfikowanie wspomnianych czynników, ich selekcję oraz nadanie wag stosując skalę Likerta (od 1 do 5, przy czym 1 oznacza brak/niewielki wpływ czynnika, a 5 – duży/bardzo duży wpływ).

3. Zbieranie informacji

Zgromadzenie wybranych przez ekspertów KCS dla branży e-commerce.

4. Analiza informacji

Zestawienie ze sobą wyników ankiety.

5. Ocena otrzymanych odpowiedzi

Weryfikacja, czy przedstawione kluczowe czynniki sukcesu są istotne dla badania. Usunięcie czynników nieistotnych lub tych, które były wspominane najrzadziej. Opracowanie raportu podsumowującego.

6. Ponowne zbieranie i analiza informacji oraz ocena otrzymanych odpowiedzi

Przekazanie raportu uczestnikom i przeprowadzenie kolejnej rundy ankiety w celu skorygowania odpowiedzi.

7. Osiągnięcie konsensusu

Proces należy powtarzać, dopóki z odpowiedzi nie wyłonią się kluczowe czynniki sukcesu wraz z ich wagami.

8. Prezentacja wyników

Przygotowanie raportu konsolidującego badanie i strategii działania dla podmiotu z branży e-commerce.

Podsumowanie

Przedstawiona w artykule metoda opiera się o subiektywne opinie i przekonania ludzi. Pomimo ograniczenia wpływu grupowego poprzez anonimowe i indywidualne udzielanie odpowiedzi, wciąż występuje ryzyko projektowania cudzych osądów. Warto mieć to na uwadze, decydując się na ten sposób szukania rozwiązań strategicznych i posługiwać się również innymi rodzajami analizy (zwłaszcza o charakterze ilościowym), aby otrzymać pełny obraz badanego problemu.