Nakaz PIP i odwołanie się od niego

Przedsiębiorca zatrudniający pracowników znajduje się pod czujnym okiem wielu instytucji. Jedną z nich jest Państwowa Inspekcja Pracy, która sprawuje nadzór i kontrolę w obszarze zatrudniania i bezpieczeństwa w pracy. W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie czym jest nakaz PIP i jak się od niego odwołać.

Państwowa Inspekcja Pracy – rola i zadania

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy. Pod szczególnym nadzorem jest przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia. Zasady funkcjonowania PIP, jej uprawnienia i zadania zostały szczegółowo opisane w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy.

Postępowanie kontrolne PIP

W ustawie o PIP zostało również opisane postępowanie kontrolne prowadzone przez organ PIP. Celem postępowania kontrolne jest ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów BHP, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia. W trakcie działań kontrolnych inspektorzy mają szerokie uprawnienia wynikające z przepisów mogą m.in.:

• przeprowadzać oględziny obiektów, pomieszczeń, stanowisk pracy, maszyn i urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych,
• przesłuchiwać pracowników i inne osoby, które mogą mieć wiedzę na temat ustaleń dokonywanych w trakcie kontroli,
• żądać przedłożenia akt osobowych pracowników i wszelkich dokumentów związanych z wykonywaniem pracy przez pracowników,
• sprawdzać czy zostały wykonane zalecenia z poprzedniej kontroli,
• sprawdzać dokumentację pracowników delegowanych na terytorium Polski lub z terytorium Polski,
• w razie potrzeby korzystać z opinii biegłych, specjalistów i akredytowanych laboratoriów.

Na każdy rok przygotowywane są plany kontroli przeprowadzane przez PIP.

Ustalenia PIP po przeprowadzonej kontroli

Po zakończeniu kontroli inspektor PIP przygotowuje protokół, w którym są opisane stwierdzone naruszenia prawa oraz inne informacje mające istotne znaczenie dla wyników kontroli. Podmiotowi kontrolowanemu jeszcze przed podpisaniem protokołu, przysługuje prawo zgłoszenia w terminie 7 dni umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole. Jeżeli wniesione uwagi okażą się zasadne, to inspektor PIP uzupełni protokół kontroli. Na podstawie protokołu kontroli wydawana jest decyzja w formie pisemnej lub w postaci wpisu do dziennika budowy.

Odwołanie od decyzji PIP

Podmiotowi kontrolowanemu przysługuje prawo do wniesienia odwołania od decyzji PIP w terminie 7 dni od daty otrzymania decyzji. Odwołanie wnosi się do okręgowego inspektora pracy. Jeżeli decyzja PIP zawierałaby nakaz zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej, to nie może ona być wydana przez inspektora PIP, tylko wydaje ją okręgowy inspektor PIP. W takich przypadkach odwołanie można złożyć do Głównego Inspektora Pracy (GIP). Wzory druków (w tym nakazu wydawanego przez PIP) stosowanych w działalności kontrolnej Państwowej Inspekcji Pracy znajdują się w Zarządzeniu nr 34/17 Głównego Inspektora Pracy.

Na stronie Okręgowego Inspektora Pracy w Warszawie zamieszczony został wzór odwołania od decyzji PIP:

Jak się okazuje złożenie odwołania nie wymaga posiadania specjalistycznej wiedzy i wykształcenia prawniczego. Wystarczy podać numer nakazu PIP, datę jego wydania i numer decyzji, od której składamy odwołanie i napisać własnymi słowami uzasadnienie, nie muszą tu być przywoływane żadne podstawy prawne. Uzasadnienie powinno zawierać stanowisko przedsiębiorcy, co do przedstawionych zarzutów. Jeżeli organ odwoławczy utrzyma decyzję PIP w mocy, czyli nie uzna odwołania, przedsiębiorcy przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA).

Podsumowanie

W dzisiejszej publikacji opisaliśmy, w jaki sposób może przebiegać kontrola PIP i jakie obszary obejmuje. Organy PIP mają szeroki zakres uprawnień, które wynikają wprost z ustawy. W trakcie kontroli mogą wyjść różnego rodzaju nieprawidłowości, jednak ich waga może być różna. Mogą to być tylko mało znaczące uchybienia, które można nawet naprawić już w trakcie kontroli, ale mogą to być nieprawidłowości, które zagrażają życiu lub zdrowiu pracowników. W takich przypadkach organ kontrolny podejmuje natychmiastowe działania i wydaje nakaz na mocy, którego może dojść przykładowo do zatrzymania procesu produkcji z uwagi na niesprawne urządzenie elektryczne, które jest niebezpieczne dla osób je obsługujących. Nakaz inspektora pracy musi być wykonany, ponieważ za niewykonanie grożą kary finansowe. Napisaliśmy również o przysługujących środkach odwoławczych od decyzji inspektora PIP do drugiej instancji – okręgowego inspektora PIP. Przy czym należy pamiętać o terminie 7 dni, przekroczenie tego terminu może uniemożliwić odwołanie. Można wnioskować o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, jednak nie zawsze będzie to skuteczne. Złożenie samego odwołania jest proste, nie wymaga specjalistycznej wiedzy. Wzory druków stosowanych w działalności kontrolnej PIP dostępne są jako załączniki w zarządzeniu GIP.