Przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do ZUS. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych ma również prawo do odliczenia zapłaconych składek na własne ubezpieczenie społeczne oraz osób z nim współpracujących. W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie, co zrobić jeżeli nie ma możliwości odliczenia wszystkich zapłaconych składek społecznych w rozliczeniu rocznym z działalności gospodarczej.

W jaki sposób dokonujemy odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne?

Składki polskie, które zostały zapłacone do ZUS w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe przedsiębiorcy i osób z nim współpracujących podlegają odliczeniu od przychodu lub dochodów.

Odliczenia można dokonać na dwa sposoby:

1. Poprzez ujęcie po stronie kosztów uzyskania przychodów w PKPiR.
2. Przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy poprzez odliczenie od podstawy opodatkowania w przypadku zasad ogólnych lub od przychodu przy zryczałtowanym podatku dochodowym.

Składki na ubezpieczenia społeczne, które podlegają odliczeniu w danym roku podatkowym muszą być zapłacone. Dowodem potwierdzającym poniesienie wydatku będzie np. dowód wpłaty, przelew, wyciąg bankowy oraz zaświadczenie z ZUS informujące o kwocie zapłaconych składek. Jeżeli przedsiębiorca posiada zaległości za lata ubiegłe, a dokonał ich zapłaty dopiero w roku bieżącym, to podlegają one odliczeniu w roku zapłaty, bez względu na okres, którego dotyczą.

Jak można wykorzystać składki społeczne nieodliczone w działalności gospodarczej?

Może się zdarzyć i nie należy to do rzadkości, że przedsiębiorca nie odliczy pełnej puli zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w działalności gospodarczej. Może to być spowodowane kilkoma czynnikami, ale najczęściej powodem jest strata podatkowa lub osiągnięcie małego dochodu. W takim przypadku nieodliczona składka na ubezpieczenie społeczne może zostać wykorzystana przy rozliczaniu dochodów z innych źródeł.

Przykład 1

Pani Anna prowadzi działalność gospodarczą, którą rozlicza na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Jednocześnie jest zatrudniona na umowę zlecenie poza działalnością. Za 2020 rok pani Anna poniosła stratę w działalności gospodarczej, ale w składanym zeznaniu rocznym PIT-36 zostaną wykazane wszystkie zapłacone przez panią Anię składki na ubezpieczenia społeczne, zarówno te w działalności, jak i te od umowy zlecenie zostaną wykazane w zeznaniu rocznym PIT-36. Podstawa opodatkowania zostanie pomniejszona o sumę składek społecznych zapłaconych przez panią Anię i pobranych przez płatnika od umowy zlecenie.

Przykład 2

Pan Marek prowadzi firmę, w której dochody opodatkowane są podatkiem liniowym. Dochód z działalności gospodarczej za 2020 rok jest tak niski, że pan Marek nie odliczy pełnej kwoty zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Pan Marek w 2020 roku osiągnął dochody również z innych źródeł, które będą wykazane w zeznaniu rocznym PIT-37. W takiej sytuacji pan Marek nieodliczone składki na ubezpieczenia społeczne ujmie w PIT-37, dzięki temu zmniejszy podstawę opodatkowania.

Przykład 3

Pan Adam w prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym w 2020 roku poniósł stratę. Jednocześnie pan Adam wynajmuje, w ramach najmu prywatnego, nieruchomość. Przy rozliczaniu najmu w PIT-28 za 2020 rok pan Adam może ująć nieodliczoną w działalności gospodarczej składkę na ubezpieczenie społeczne.

Rozliczanie składek na ubezpieczenia społeczne jest możliwe do odliczenia przy składaniu zeznań rocznych: PIT-36, PIT-36L, PIT-37 i PIT-28. Przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie kartą podatkową nie odliczą składek społecznych w działalności, ale jeżeli będą składali zeznanie PIT-37 z dochodami z innych tytułów mogą ująć nieodliczone składki.

Przykład 4

Pani Krystyna rozlicza podatek dochodowy w działalności gospodarczej według skali podatkowej, dokonuje rozliczenia rocznego wspólnie z małżonkiem. Za 2020 rok pani Krystyna osiągnęła niski dochód w działalności i nie wykorzysta pełnej kwoty składek społecznych. Dopiero w zeznaniu rocznym PIT-36 cała kwota składki będzie odliczona ze względu na dochody małżonka i wspólne rozliczenie.

Jeżeli zdarzy się taka sytuacja, że przedsiębiorca osiąga jedynie przychody w działalności gospodarczej, nie ma innych źródeł dochodu a rok podatkowy zamyka stratą, w takiej sytuacji może rozważyć opcję księgowania składek społecznych do kosztów uzyskania przychodów w PKPiR. W ten sposób składki społeczne nie przepadają, zostanie powiększona jedynie strata, którą można odliczyć od dochodu w kolejnych latach.