Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne – jak ją ustalić?

Każdy z nas opłaca różnego rodzaju należności publicznoprawne, często bez znajomości przepisów. Sama wiedza na temat konkretnego aktu prawa też bardzo często nie wnosi zbyt wiele. Dlatego tak ważne jest przekazywanie informacji w jak najbardziej przystępnej formie, która trafi do większości czytelników. Takie przesłanie przyświeca nam przy pisaniu publikacji. W dzisiejszej zajmiemy się tematem ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w szerszej perspektywie.

Co to są ubezpieczenia społeczne?

W pierwszej kolejności należy ustalić, co kryje się pod pojęciem ubezpieczenia społecznego? Obejmują one następujące kategorie ubezpieczeń:

Wprowadzone ubezpieczenia mają z założenia zabezpieczać byt osobom, które o ile znajdą się w określonej sytuacji życiowej spowodowanej przykładowo: chorobą, trwałą utratą zdrowia, ciążą, przejściem na rentę czy emeryturę po spełnieniu warunków osobowych nie pozostaną bez środków do życia. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w sposób szczegółowy odnosi się do tego, czy podleganie pod ubezpieczenia społeczne jest dla danej osoby dobrowolne czy obowiązkowe. Jednak nie to będzie przedmiotem naszych dzisiejszych rozważaniach, dlatego poniżej przejdziemy do meritum tematu.

Ustalanie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne – ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych

W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych ustawodawca wskazał ogólnie co powinno się znaleźć w podstawie do opodatkowania:

W przepisach wymieniono szereg przypadków, w których składki na ubezpieczenie społeczne oblicza się od podstawy tam wskazanej, przykładowe zostały wymienione poniżej:

Jak ustalić podstawę wymiaru składek społecznych przedsiębiorcy?

Przedsiębiorcy od pewnego czasu mają możliwość wyboru zasad opłacania składek społecznych ZUS, o ile spełniają ustawowe warunki. W zależności od wybranej metody składki ZUS podlegające zapłacie będą się kształtowały w różnych wysokościach. Zobaczmy, co znajdzie się w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy:

Jednak nie zawsze jest tak, że przedsiębiorca prowadzi tylko działalność gospodarczą. Może przykładowo być również zatrudniony na umowę o pracę czy umowę cywilnoprawną, ale również pobierać rentę czy emeryturę. W takich przypadkach sprawy się nieco komplikują, a zapłata składek na ubezpieczenia społeczne może wyglądać zupełnie inaczej niż na zasadach ogólnych. Jeżeli przedsiębiorca będzie zwolniony z opłacania składek społecznych może zdecydować, że będzie opłacał dobrowolnie składkę emerytalną i rentową, w takim przypadku ZUS wskazuje, iż przedsiębiorca powinien opłacać również obowiązkowo składkę wypadkową, nie ma jednak możliwości zgłoszenia do składki chorobowej.

Podstawa wymiaru składek społecznych pracującego przedsiębiorcy

Jeśli prowadzona jest działalność gospodarcza i równolegle pozostajemy w zatrudnieniu lub nabędziemy prawo do renty czy emerytury, zasady zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne zostaną nieco zmodyfikowane.

Zasada rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych zaczyna się komplikować i w takich sytuacjach każdy przypadek musi być analizowany indywidualnie.

Przedsiębiorca w roli płatnika składek

Bardzo często prowadząc działalność gospodarczą nieuniknione jest zatrudnianie pracowników. Wchodzimy wówczas w rol płatnika składek, co rodzi dla nas określone obowiązki. Zobaczmy, o czym trzeba pamiętać przy naliczaniu składek społecznych pracowników:

Zatrudniając pracowników również możemy się znaleźć w sytuacji, w której pracownik będzie dodatkowo zatrudniony u innego pracodawcy, czy to na umowę o pracę, czy na umowę zlecenie. W takich przypadkach zmierzymy się z konieczności analizy pod kątem zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych.

Ograniczenia podstawy wymiaru składek społecznych

Przepisy ustawy o Systemie Ubezpieczeń Społecznych (SUS) wprowadzają limity do naliczania składek na ubezpieczenia społeczne.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne – podsumowanie

Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie jest wcale prostym zadaniem. Nie ma problemów w sytuacji, w której poddajemy ocenie tylko jeden tytuł do ubezpieczeń. Sprawy się zaczynają komplikować, wówczas kiedy następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń. W takich okolicznościach płatnicy składek muszą przeanalizować indywidualnie każdy przypadek. Żeby to było możliwe przed zawarciem umowy muszą uzyskać wszystkie informacje na temat innych form zatrudnienia przyszłego pracownika. W przypadku pracującego przedsiębiorcy wiele będzie zależało od tego, jaki ZUS opłaca w działalności gospodarczej. Przy Dużym ZUS, jeśli dodatkowo będzie zatrudniony na umowę zlecenie najczęściej nie będzie miał naliczanych obowiązkowych składek społecznych, przy ZUS preferencyjnym taki obowiązek już wystąpi. Natomiast jak przedsiębiorca będzie zatrudniony na umowę o pracę z kwotą co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, nie będzie płacił składek społecznych w działalności. Jak widać możemy się spotkać z różnymi przypadkami i nie wszystkie będą jednoznaczne w ocenie. W przypadku składek na ubezpieczenia społeczne ustawodawca wprowadził wiele przepisów, które trzeba znać żeby w sposób prawidłowy dokonywać takich rozliczeń.