Umowa zlecenie – czy zleceniobiorca może być w PPK?

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) jest to nowy program do gromadzenia oszczędności na przyszłą emeryturę. Ostatnia IV faza wprowadzenia PPK wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2021 roku. Będzie to już ostatnia grupa pracodawców, którzy objęci zostaną programem wdrożeniowym. Wiele informacji na ten temat pojawiło się już w publikacjach. Dzisiaj spróbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy każdy zleceniobiorca może należeć do PPK?

Kto może przystąpić do PPK?

W ustawie o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U 2018 poz. 2215) zapisane zostały wszystkie informacje o tym przedsięwzięciu. Można tam również przeczytać, że uczestnikami programu mogą być m.in.:

1. Pracownicy, o których mowa w ustawie Kodeks pracy. Jest to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
2. Osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie ustawy – Kodeks pracy. Umowę na pracę nakładczą zawiera się na okres próbny, na czas określony, na czas wykonania określonej pracy lub na czas nieokreślony. Okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy.
3. Osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Osoby wymienione powyżej muszą podlegać pod obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W jakich wariantach może być zawarta umowa zlecenie?

Umowa zlecenie może być zawarta w różnych wariantach, np.:

• z pracodawcą, u którego jesteśmy zatrudnieni na umowę o pracę,
• z pracodawcą, u którego nie jesteśmy na etacie,
• w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,
• poza prowadzoną działalnością gospodarczą,
• bez posiadania innych tytułów do ubezpieczeń społecznych,
• przez studenta/ucznia,
• przez emeryta.

Zakwalifikowanie danej umowy zlecenie pod kątem obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego wymaga każdorazowo analizy jeżeli u pracownika nastąpił zbieg tytułów do ubezpieczeń.

Co to jest zbieg tytułów ubezpieczeń?

Zbieg tytułów do ubezpieczeń powstaje jeżeli zostały spełnione warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi z dwóch lub więcej tytułów, na przykład z tytułu umowy-zlecenia i działalności gospodarczej, umowy o pracę i działalności gospodarczej, pobierania emerytury/renty i wykonywania umowy-zlecenia.

Czy od każdej umowy zlecenie naliczane są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne?

Obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne nie muszą być pobierane od każdej umowy zlecenie. Szczegółowe uregulowania zostały zawarte w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Generalna zasada jest taka, że jeżeli ze źródła dochodów poza umową zlecenie dana osoba będzie osiągała przychody w wysokości wyższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (2.600 zł w 2020 r.) wówczas nie podlega pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Oczywiście nie ma przeciwwskazań, aby opłacała składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dobrowolnie.

Czy każdy zleceniobiorca może być w PPK?

Dopiero po przeprowadzeniu powyższej analizy można odpowiedzieć na pytanie: czy wszyscy zleceniobiorcy mogą być przypisani do PPK?

Jak wynika z ustawy o PPK mogą to być tylko osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, a więc nie ma mowy o tych zleceniobiorcach, którzy dobrowolnie przystąpią do ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo zleceniobiorca musi być zatrudniony u danego zleceniodawcy przez okres 3 miesięcy, aby pracodawca mógł w jego imieniu zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.

Przykład 1

Pani Ania jest zatrudniona na etat gdzie otrzymuje 3.000 zł wynagrodzenia. Zawarła dodatkowo umowę zlecenie z innym pracodawcą na kwotę 1.000 zł. Ponieważ wynagrodzenie Pani Anii przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, dlatego zleceniodawca nie ma obowiązku naliczania obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Pani Ania nie będzie miała odprowadzanych wpłat od umowy zlecenie do PPK.

Przykład 2

Pan Michał prowadzi działalność gospodarczą i jest zatrudniony na umowę zlecenie na kwotę 2.000 zł. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej opłaca ZUS preferencyjny, a więc obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nalicza od 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takiej sytuacji Pan Michał będzie podlegał pod obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenie i jeżeli spełnia warunek 3-miesięcznego okresu zatrudnienia będzie mógł przystąpić do PPK.

W przypadku każdego zleceniobiorcy należy dokonać indywidualnej oceny pod kątem podlegania pod obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a to będzie punktem wyjścia do odpowiedzi na pytanie czy może być w PPK czy też nie.