Praca w święto Trzech Króli a wynagrodzenie pracownika

Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy, określa dni w których pracownik ma prawo do odpoczynku. Natomiast w ściśle określonych przypadkach, wskazanych w Kodeksie pracy, etatowiec może zostać dopuszczony do wykonywania swoich obowiązków. Dotyczy to także Święta Trzech Króli, które w Ustawie wskazane jest jako dzień wolny od pracy. W poniższym artykule opisaliśmy jak powinno wyglądać wynagrodzenie pracownika, jeśli pracował on w święto, np. 6 stycznia (Trzech Króli).

Kiedy możliwa jest praca w święto 6 stycznia?

Praca może być wykonywana 6 stycznia (Święto Trzech Króli):

• w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej,
• w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• w ruchu ciągłym,
• przy pracy zmianowej,
• przy niezbędnych remontach,
• w transporcie i w komunikacji,
• w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,
• przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
• w rolnictwie i hodowli,
• przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności w szczególności w zakładach świadczących usługi dla ludności (np. gastronomia, hotelarstwo, zakłady opieki zdrowotnej).

W przypadku, jeżeli przedsiębiorca musi oddelegować pracownika do pracy w dzień wolny, należy mu się rekompensata z tego tytułu.

Jeżeli nie jest możliwe, aby pracownik otrzymał dodatkowy dzień wolny w ciągu całego okresu rozliczeniowego, za pracę w Święto Trzech Króli, przedsiębiorca ma obowiązek wypłacić mu dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia.

W takiej sytuacji nie jest istotne ile godzin w święto pracownik spędził w pracy. Do całego dnia wolnego uprawnia nawet przepracowanie jednej godziny.

Na podstawie art. 15111 Kodeksu pracy:

Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie – dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511§ 1 pkt 1, za każdą godzinę pracy w niedzielę.

Oznacza to, że brak dnia wolnego przekłada się na konieczność zapłacenia normalnej stawki godzinowej oraz dodatku w wysokości 100 proc. wynagrodzenia. Innymi słowy, pracownik otrzymuje podwójną zapłatę.

W kwestii rozliczania pracownika za pracę w Święta są dwa odmienne stanowiska w tej sprawie – Sądu Najwyższego oraz Państwowej Inspekcji Pracy

Praca w święto Trzech Króli – stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy

Zdaniem PIP, pracownikowi w zamian za pracę w dzień wolny, należy się rekompensata w wysokości podwójnego wynagrodzenia. Oznacza to, że pracownik powinien otrzymać 200% wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę przypadającą na dzień pracy w Święto Trzech Króli.

Jak wskazuje w swojej wypowiedzi z dnia 09.02.2005:

“(…) w razie niezrekompensowania pracownikowi pracy w święto dniem wolnym, przysługuje mu 100% dodatek do wynagrodzenia. Jeżeli jednak w wyniku braku takiej rekompensaty zostanie przekroczona przeciętna tygodniowa norma czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, pracownikowi przysługuje kolejny dodatek za pracę przekraczającą tę normę w wysokości 100% stawki godzinowej wynikającej z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną (art. 1511 § 3 Kodeksu pracy.) (…) Przepisy powyższe ustanowiły bowiem dwa niezależne od siebie tytuły do otrzymania dodatku do wynagrodzenia. Oznacza to, że w takim przypadku pracownikowi powinno być wypłacone, poza normalnym wynagrodzeniem, łącznie odpowiednio: 200% lub 150% wynagrodzenia wynikającego z jego osobistego zaszeregowania z tytułu ww. dwóch autonomicznych dodatków.”

Oznacza to, że zdaniem Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy, pracownikowi należy są dwa dodatki. Jeden z tytułu przekroczenia 5-dniowego tygodnia pracy, natomiast z drugi z tytułu pracy w Święto Trzech Króli (dzień wolny od pracy).

Praca 6go stycznia – stanowisko Sądu Najwyższego

Natomiast zdanie SN jest zgoła odmienne. Uważa on, że pracownikowi za każdą godzinę pracy w tym dniu przysługuje jeden 100% dodatek (uchwała z 15 lutego 2006 r., II PZP 11/05, OSNP 2006/11-12/170). Sąd wskazał, że nie ma uzasadnienia, aby podwójnie płacić za tę samą pracę.

Jak wskazuje w swoim uzasadnieniu:

“(…) Ustanowienie uprawnień do uzyskania dwóch 100-procentowych dodatków do wynagrodzenia za pracę byłoby na tyle wyjątkowe, że musiałoby mieć wyraźną podstawę w przepisach Kodeksu pracy. Oznacza to, że w razie nieudzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za pracę świadczoną w niedzielę lub święto, pracownikowi za każdą godzinę takiej pracy przysługuje tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 § 2 i 3 k.p., w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1 k.p. Natomiast w razie udzielenia przez pracodawcę dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę lub święto, pracownikowi przysługuje jeden dodatek tylko za godziny nadliczbowe przepracowane ponad obowiązujący go dobowy wymiar czasu pracy, które wpłynęły na przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym i są dodatkowo wynagradzane na podstawie art. 1511 § 2 k.p. z tytułu przekroczenia tygodniowej normy czasu pracy w obowiązującym okresie rozliczeniowym.”

Wypłata jednego lub dwóch dodatków, jest zależna przede wszystkim od pracodawcy. Należy jednak pamiętać, że w razie kontroli PIP może zobowiązać pracodawcę do wypłaty dwóch dodatków w przypadku jeżeli pracownik pracował w dzień wolny od pracy.