Małgorzata Jagusiak
Przejście na emeryturę nie zawsze oznacza rezygnację z aktywności zawodowej. Osoby z ustalonym prawem do emerytury na miarę posiadanych sił i chęci bardzo często zawierają umowy zlecenie, niekiedy może być ich nawet kilka. Zobaczmy więc na co zwrócić uwagę przy zatrudnianiu emeryta. W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie, jakie składki ZUS są należne w 2023 roku od umowy zlecenie zawartej z emerytem oraz jak rozliczyć taką umowę.
Kiedy mówimy o zatrudnieniu emeryta?
Prawo do świadczeń emerytalnych nabywają osoby, które ukończyły:
- 60 lat kobiety,
- 65 lat mężczyźni.
Taki wiek emerytalny obowiązuje w Polsce. Wniosek o przyznanie emerytury należy złożyć do odpowiedniego oddziału ZUS, który przygotuje stosowną decyzję o przyznaniu świadczenia emerytalnego. Wysokość przyznanej emerytury zależy od wielu czynników, jednak niejednokrotnie słyszy się, jak emerytom trudno jest sprostać wydatkom w ramach posiadanych środków. Nic więc dziwnego, że wielu emerytów pozostaje na rynku pracy. Dzisiaj ustalimy, jakie składki ZUS za emeryta powinien naliczyć i odprowadzić pracodawca.
Umowa zlecenie z emerytem
Sam fakt pobierania emerytury nie zwalnia z obowiązku pobierania składek ZUS w przypadku zatrudnienia na jakąkolwiek umowę, dzisiaj najbardziej będzie nas interesowała umowa zlecenie. Taka umowa może być zawarta w kilku konfiguracjach i od tego będzie zależało czy trzeba będzie zapłacić od każdej takiej umowy składki na ubezpieczenia społeczne, czy też nie. Przeanalizujemy cztery sytuacje:
Zawarcie jednej umowy zlecenie z emerytem |
Zawarcie kilku umów zlecenie przez emeryta |
Umowa zlecenie i umowa o pracę z emerytem z własnym pracodawcą |
Umowa zlecenie i umowa o pracę z emerytem z obcym pracodawcą |
Jak się okazuje w zależności od okoliczności, w których emeryt będzie pracował na umowę zlecenie będzie zależało, czy za każdym razem będzie musiał płacić składki społeczne. Chodzi przede wszystkim o tzw. zbieg tytułów do ubezpieczen społecznych.
Umowa zlecenie z emerytem – jakie składki ZUS?
Jeżeli zatrudnimy emeryta na umowę zlecenie, to co zasady od takiej umowy istnieje obowiązek zapłaty składek społecznych: emerytalnej, rentowej i wypadkowej. Składka chorobowa jest w takim przypadku dobrowolna. Od każdej umowy zlecenie natomiast naliczana jest składkę zdrowotna. Jednak jeśli emeryt podpisze kilka umów zlecenie, to wówczas dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych. W takim przypadku istotna będzie chronologia zawieranych umów i kwoty, na jakie opiewa taka umowa.
Obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe |
Obowiązkowa składka zdrowotna |
Dobrowolna składka chorobowa |
Przy zawarciu kilku umów zlecenie należy ustalić, która umowa została zawarta jako pierwsza i na jaką kwotę |
Umowa zlecenie z emerytem – jak ją rozliczyć w 2023 roku?
Spójrzmy jak na przykładach będzie wyglądało rozliczanie umowy zlecenie zawartej z emerytem.
Przykład 1
Pani Krystyna nabyła prawo do emerytury w ubiegłym roku. Postanowiła jednak dorobić sobie do emerytury i podpisała umowę zlecenie od stycznia do marca 2023 roku. Kwota, na jaką zostało zawarte zlecenie wynosi 2.000 zł. W takim przypadku pracodawca będzie musiał od tej kwoty naliczyć składki społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe zarówno w części pracownika, jak i pracodawcy. Obowiązkowa będzie również składka zdrowotna, natomiast składka chorobowa jest dobrowolna.
Przykład 2
Pan Henryk przeszedł na emeryturę w grudniu 2022 roku. Od swojego byłego pracodawcy otrzymał propozycję zatrudnienia na umowę zlecenie w miesiącu marcu 2023 r., umowa jest na kwotę 3.000 zł. W tym samym miesiącu pan Henryk podpisał umowę zlecenie z innym pracodawcą na kwotę 3.700 zł. Obydwie umowy zostały zawarte 1 marca 2023 r. W tym przypadku jeśli pan Henryk wybierze, że obowiązkowe składki społeczne będzie płacił od umowy na kwotę 3.700 zł (kwota wyższa od minimalnego wynagrodzenia w 2023 r.), to wówczas nie będzie musiał płacić składek społecznych od umowy na kwotę 3.000 zł. Składka zdrowotna będzie obowiązkowa od obydwu umów zlecenie.
Jeżeli dochodzi do zbiegu tytułów z powodu zawarcia kilku umów zlecenie przez emeryta, to nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za emeryta, który na podstawie umowy z innym podmiotem osiąga co najmniej kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 3
Pani Ilona jest na emeryturze od kilku miesięcy. W 2023 roku w miesiącu styczniu podpisała 3 umowy zlecenie w następującej kolejności:
Każda umowa jest zawarta z innym płatnikiem. W tym przypadku mamy zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. Pierwsza umowa jest na kwotę niższą od minimalnego wynagrodzenia a więc od niej są obowiązkowe składki społeczne. Suma umowy A i B (3.600 zł) daje kwotę powyżej minimalnego wynagrodzenia, dlatego od umowy C składki społeczne nie są już obowiązkowe. Jednak od wszystkich 3 umów trzeba zapłacić składki zdrowotne.
Rozliczanie umowy zlecenie z emerytem zatrudnionym na umowę o pracę w 2023 roku
Sposób rozliczania umowy zlecenie zawartej z emerytem zatrudnionym także na umowę o pracę będzie zależało od tego, czy jest to ten sam pracodawca czy obcy. Zatrudnienie emeryta na umowę o pracę wiąże się z obowiązkiem opłacania wszystkich składek społecznych, łącznie ze składką na ubezpieczenie chorobowe.
Jeśli emeryt podpisze umowę zlecenie z własnym pracodawcą, to jest ona rozliczana tak jak umowa o pracę – pobiera się wszystkie składki społeczne, łącznie ze składką na ubezpieczenie chorobowe i składkę zdrowotną |
Jeśli emeryt podpisze umowę zlecenie z obcym pracodawcą, to zapłata składek społecznych od zlecenia będzie zależała od tego, czy umowa o pracę jest na kwotę niższą czy wyższą od minimalnego wynagrodzenia |
Przykład 4
Pan Sebastian jest na emeryturze, pracuje na umowę o pracę z wynagrodzeniem 3.500 zł i obecny pracodawca podpisał z nim w miesiącu lutym 2023 r. umowę zlecenia na kwotę 3.000 zł. W takim przypadku zarówno od umowy zlecenie, jak i od umowy o pracę będą pobierane wszystkie składki społeczne, łącznie z ubezpieczeniem chorobowym.
Przykład 5
Pani Agnieszka nabyła prawo do emerytury, jednak w dalszym ciągu pracuje także na umowę o pracę z miesięcznym wynagrodzeniem 4.000 zł. W miesiącu styczniu 2023 r. podpisała jeszcze umowę zlecenie na kwotę 3.000 zł. W takim przypadku pani Agnieszka zapłaci obowiązkowe składki społeczne z tytułu umowy o pracę, natomiast od umowy zlecenie nie musi już płacić tych składek, ponieważ jej uposażenie przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia. Od umowy zlecenie obowiązkowa będzie składka zdrowotna.
Umowa zlecenia z emerytem – podsumowanie
Przepisy nie zabraniają emerytom dorabiać, może to być zatrudnienie w dowolnej formie, czy to na umowę zlecenie, czy na umowę o pracę lub na jedno i drugie. Jednak rolą pracodawcy jest właściwe ustalenie czy otrzymywane wynagrodzenie będzie oskładkowane. Jak to zostało opisane w publikacji nie zawsze jest taki obowiązek, jeśli chodzi o składki na ubezpieczenia społeczne, składka zdrowotna będzie należna zawsze. Jeśli emeryt jest zatrudniony tylko na umowę zlecenie, to składka chorobowa jest dla niego dobrowolna. Jeśli z przepisów wynika, że trzeba pobrać składki społeczne, to będą one należne zarówno w części pracownika, jak i pracodawcy.
188 
Adrianna Glapiak
Dorota Łesak
