Umowy cywilnoprawne są bardzo popularną formą nawiązywania współpracy na rynku pracy. Są mniej zobowiązujące dla pracodawcy, a z drugiej strony zleceniobiorcy mogą zawierać kilka umów zlecenie czy też umów o dzieło bez konsekwencji. Taka forma generuje również mniejsze obciążenia podatkowe dla otrzymującego zlecenie. Typowe umowy cywilnoprawne to umowa zlecenie i umowa o dzieło. Wytworzenie prawa własności intelektualnej może odbyć się w wyniku zawarcia dowolnej umowy.

Umowy cywilnoprawne a prawa autorskie

Ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych nie narzuca rodzaju umowy na podstawie, której mają być wytwarzane prawa własności intelektualnej. Chodzi o różnego rodzaju działalność wytwórczą, potocznie nazywaną też artystyczną, w wyniku której powstanie utwór, do którego prawa ma jego autor. Do tego zagadnienia odniósł się nawet Sąd Najwyższy w wyroku II UK 262/17, który stwierdził, że utwór może powstać w wykonywaniu stosunku pracy lub umowy o świadczenie usług. Nie ma przeciwwskazań do zawierania umowy zlecenie czy umowy o dzieło.

Umowy cywilnoprawne a 50% koszty uzyskania przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w części odnoszącej się do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów nie narzuca charakteru umowy na podstawie, której mogą powstawać utwory z prawami autorskimi.

Oczywiście jeżeli spełnia ona pozostałe wymagania wynikające z przepisów ustawy o PIT, w szczególności gdy:

• nastąpi odpłatne przeniesienie prawa autorskiego,
• odpłatne przeniesienie prawa autorskiego na podstawie umowy licencyjnej w pierwszym roku trwania licencji,
• wytworzenie prawa autorskiego za wynagrodzeniem.

Jakie zapisy powinna zawierać umowa cywilnoprawna?

Zapisy zawarte w umowie powinny zabezpieczać interesy obu stron, zarówno Wykonawcy jak i Zamawiającego. Umowa powinna precyzować dokładnie co jest przedmiotem prawa autorskiego, termin jego realizacji, moment przejścia praw autorskich na Zamawiającego. Z reguły jest to termin przekazania utworu. Ważnym elementem jest określenie przysługującego wynagrodzenia i terminów jego wypłaty.

Podsumowanie

Dla wszystkich umów: umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa o dzieło przysługuje jeden limit kosztów w kwocie 85.528 zł na cały rok podatkowy. Zryczałtowane koszty uzyskania przychodów w wysokości 50% są bardzo korzystne dla autorów. Dlatego tak ważne jest właściwe skonstruowanie umowy, w której powinny się znaleźć przychody z tytułów działalności wymienionych w ustawie o PIT (art. 22 ust. 9b) – katalog zamknięty. Korzystanie z 50% kosztów często podlega sprawdzeniu przez urząd skarbowy jak również ZUS stąd zalecana jest daleko idąca skrupulatność i dokładność, aby nie narazić się na niepotrzebne konsekwencje finansowe. Fiskus kwestionuje podwyższone koszty, natomiast ZUS zasadność zawarcia umowy o dzieło i bada czy nie nosi ona znamion umowy zlecenia.