Ujmowanie faktur zakupowych i kosztowych w podatkach wiąże się z koniecznością przeliczenia ich z waluty obcej na PLN. Pewnym utrudnieniem jest określenie innego momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT i w podatku dochodowym, co powoduje niepotrzebne komplikacje przy dokonywaniu takich przeliczeń. Od 2021 roku zostały wprowadzone pewne uproszczenia, z których mogą skorzystać przedsiębiorcy. Na czym polegają wprowadzone zmiany?

Slim VAT a kursy walut w PIT i VAT

Zmiana ustawy o podatku od towarów i usług umożliwiła, w niektórych sytuacjach, stosowanie wspólnego kursu przeliczeniowego dla podatku dochodowego i podatku VAT. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami od 1 stycznia 2021 roku przedsiębiorca może wybrać wspólny kurs waluty do przeliczania przychodów w walucie obcej na PLN. Jest to oczywiście wybór opcjonalny, przedsiębiorca może, ale nie musi dokonywać takiego wyboru.

Obowiązek podatkowy w PIT a kurs waluty

Przeliczenia przychodu określonego w walucie obcej można dokonać stosując kurs waluty określony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z ustawą o PIT, przychód w podatku dochodowym powstaje w chwili:

• dokonania dostawy towarów/wykonania usługi lub
• z chwilą wystawienia faktury lub
• z chwilą dokonania zapłaty

w zależności od tego, która z powyższych okoliczności powstała jako pierwsza. Do przeliczenia faktury sprzedaży wystawionej w walucie obcej na PLN stosuje się średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodów.

Wspólne kursy walut w PIT i VAT – kiedy można stosować?

Punktem wyjścia do tych rozważań jest ustalenie kwestii powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym i w podatku VAT. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w PIT opisaliśmy powyżej. Natomiast jeżeli chodzi o powstanie obowiązku podatkowego w VAT, to na zasadach ogólnych powstaje on w chwili dokonania dostawy towarów, wykonania usługi lub otrzymania zaliczki. W art. 19a ustawy o VAT istnieje jednak szereg wyjątków, o których nie można zapominać.

Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na stosowanie wspólnego kursu walut w PIT i VAT, to wówczas będzie miał obowiązek prawidłowo określić powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym.

Wspólny kurs waluty – przykłady

Przykład 1

Pani Ania świadczy usługi najmu dla firmy zagranicznej, faktury wystawia w walucie obcej. Zgodnie z umową faktura za najem za miesiąc styczeń 2021 roku jest wystawiana do 10 lutego. Obowiązek podatkowy w VAT przy najmie powstaje w dniu wystawienia faktury (10.02.2021 r.), a w podatku dochodowym z chwilą wykonania usługi (31.01.2021 r.). W tym przypadku jeżeli przedsiębiorca wybierze wspólny kurs waluty do przeliczenia w PIT i VAT, będzie to średni kurs NBP z dnia 29.01.2021 r. (30.01.2021 r. sobota).

Przykład 2

Pan Piotr świadczy usługi budowlane. Na zlecenie firmy A dokonał remontu pomieszczeń biurowych. Usługa została wykonana 15 stycznia 2021 r., natomiast faktura została wystawiona 05.02.2021 r. w walucie euro. Zgodnie z przepisami w ustawie o PIT obowiązek podatkowy powstaje 15.01.2021 r., natomiast w przypadku VAT w odniesieniu do usług budowlanych będzie to data 05.02.2021 r. Jeżeli przedsiębiorca nie będzie stosował wspólnego kursu do przeliczenia na walutę polską, to wówczas przeliczenia na PLN należy dokonać:

• dla PIT średni kurs NBP z dnia 14.01.2021 r.,
• dla VAT średni kurs NBP z dnia 04.02.2021 r.

Przykład 3

Pan Marcin stosuje metodę kasową rozliczania podatku VAT. Dnia 26 stycznia 2021 r. dokonał dostawy towarów, a faktura została wystawiona w walucie obcej. Zapłata za fakturę nastąpiła 29.01.2021 r.

W tym przypadku w podatku PIT obowiązek podatkowy powstaje 26.01.2021 r., a w podatku VAT 29.01.2021 r. Przeliczenia na walutę krajową należałoby dokonać stosując średni kurs NBP odpowiednio z 25.01.2021 r. dla PIT i 28.01.2021 r. dla VAT. Stosując wspólny kurs waluty do przeliczenia przedsiębiorca przyjmie średni kurs NBP z 25.01.2021 r.

Kiedy nie będzie możliwe stosowanie wspólnego kursu waluty w PIT i VAT?

Jeżeli w podatku dochodowym nie powstaje przychód, to wówczas nie ma możliwości zastosowania wspólnego kursu waluty w PIT i VAT. Takie typowe transakcje, które nie generują przychodu w PIT są to:

• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT),
• import usług,
• import towarów.

Dla tego typu transakcji obowiązują zasady przeliczania z waluty obcej na PLN w oparciu o ustawę o podatku VAT, a jeżeli chodzi o import towarów w oparciu o przepisy celne.