Zakup skradzionego towaru a VAT

Przeprowadzanie transakcji handlowych pomiędzy podmiotami gospodarczymi niesie ze sobą określone ryzyko gospodarcze. Jeżeli nie wchodzą w grę typowe działania przestępcze, to przedsiębiorcy wychodzą z założenia, że mają do czynienia z uczciwym kontrahentem, w przeciwnym wypadku prowadzenie działalności gospodarczej byłoby bardzo utrudnione. Co jednak, jeżeli nieświadomie nabędziemy skradziony towar? W dzisiejszej publikacji będziemy analizowali, jak rozliczyć taką transakcję na gruncie podatku VAT.

Kiedy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT?

Zgodnie z przepisami ustawy o VAT przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT, jeżeli nabyte towary lub usługi służą u niego czynnościom opodatkowanym. Istnieje kilka tak zwanych przesłanek negatywnych, które pozbawiają przedsiębiorcę możliwości pomniejszenia podatku VAT należnego od sprzedaży, a będą do nich należały m.in.:

• zakup miał miejsce od podmiotu nieistniejącego,
• faktura dokumentuje czynności niedokonane,
• faktura została wystawiona przez podmiot niezarejestrowany do podatku VAT.

W innych przypadkach podmiot ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupów.

Zakup skradzionego towaru a prawo do odliczenia VAT

Rodzi się jednak pytanie, w jaki sposób postąpić, jeżeli dokonaliśmy zakupu towaru, który został skradziony? Oczywiście nie mówimy tutaj o transakcji, która świadczy o świadomym uczestnictwie w transakcji przestępczej. Mówimy o przypadku, gdy nieświadomie i niecelowo zakupiliśmy towary kradzione. Z punktu ustawy o podatku VAT przez dostawę towaru rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem, jak właściciel. Skoro taka sytuacja ma miejsce i nie występują przesłanki negatywne, o których napisano powyżej, można wnioskować, że przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od takiego zakupu, ale powinien jeszcze pamiętać o należytej staranności.

Należyta staranność w przeprowadzanych transakcjach

W takiej, jak i w innych sytuacjach niezbędne jest zachowanie tzw. należytej staranności. Mianowicie przedsiębiorca powinien ze swojej strony, przed nabyciem towaru, sprawdzić swojego przyszłego kontrahenta między innymi w zakresie, czy:

• jest zarejestrowany w CEIDG, KRS, GUS,
• jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT,
• cena towaru nie odbiega znacząco od ceny rynkowej,
• zapłata za towar będzie dokonana na rachunek VAT znajdujący się na białej liście.

To są oczywiście przykładowe formy weryfikowania kontrahenta. Każda forma sprawdzenia dostawcy będzie potwierdzała, że działanie nabywcy nie było celowe.

Stanowisko fiskusa w sprawie odliczenia VAT od kradzionego towaru

W jednej z interpretacji nr 0113-KDIPT1-1.4012.489.2020.2.RG z dnia 28 października 2020 roku organ podatkowy uznał, że przedsiębiorca ma prawo do odliczenia VAT od zakupu kradzionej maszyny. Takie stanowisko fiskusa było podparte m.in. argumentacją, że do utraty zakupionej maszyny doszło z powodów pozostających poza kontrolą przedsiębiorcy. W omawianym przypadku podstawą zakupu była faktura VAT, którą wystawił kontrahent zarejestrowany do VAT. Zakup został również opłacony przez przedsiębiorcę. Jednak w wyniku działań policji maszyna została odebrana przedsiębiorcy i przekazana prawowitemu właścicielowi.

Jak widać przepisy nie pozbawiają przedsiębiorcy prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupu kradzionego towaru. Jednak, aby taka decyzja nie była podważona przez organ podatkowy, powinna być dowiedziona należyta staranność, o której bardzo często jest mowa w wydawanych interpretacjach podatkowych.