Małgorzata Jagusiak
W ostatnich latach prowadzona jest polityka prorodzinna, której celem jest między innymi stworzenie optymalnych warunków dla rodzin chcących posiadać dzieci. Obszerna zmiana ustawy Kodeks pracy, która miała miejsce w 2023 roku jest tego dowodem. W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie, jak wyglądają przepisy przejściowe w zakresie urlopu rodzicielskiego.
Komu przysługuje urlop rodzicielski?
Urlop rodzicielski przysługuje rodzicom, którzy wychowują dzieci własne lub przysposobione. Jednym z podstawowych warunków skorzystania z urlopu rodzicielskiego jest zakończenie urlopu macierzyńskiego. Nie ma obowiązku korzystania z urlopu rodzicielskiego, jest to przywilej a nie obowiązek. Rodzice mogą więc skorzystać z urlopu rodzicielskiego w całości, w części lub w ogóle z niego nie korzystać. Po zmianie ustawy Kodeks pracy od 26 kwietnia 2023 r. wprowadzona została nowa zasada zgodnie, z którą każdemu z rodziców przysługuje 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, który nie może zostać przeniesiony na drugiego rodzica.
Urlop rodzicielski może być wykorzystany jednorazowo lub maksymalnie w 5 częściach w okresie do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat. W przypadku dzieci przyjętych na wychowanie do ukończenia 7, 10 lub 14 roku życia |
Każdemu z rodziców przysługuje 9 tygodni urlopu rodzicielskiego – jest to nieprzenoszalna część urlopu |
Z urlopu rodzicielskiego rodzice dziecka mogą korzystać jednocześnie |
Pracownik, który korzysta z urlopu rodzicielskiego może podjąć pracę u pracodawcy, który udzielił mu tego urlopu w wymiarze maksymalnym ½ etatu lub u innego pracodawcy w dowolnym wymiarze czasu pracy |
W trakcie urlopu rodzicielskiego można również prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą. W takim przypadku przedsiębiorca podlega jedynie pod obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie społeczne jest dobrowolne |
Wymiar urlopu rodzicielskiego po zmianach i inne informacje na temat urlopów rodzicielskich dostępne są w podlinkowanej publikacji |
Zmiany w kodeksie pracy – przepisy przejściowe w zakresie urlopu rodzicielskiego
Wiele osób, które nabyło uprawnienia do urlopu rodzicielskiego jeszcze przed zmianą przepisów może zadawać sobie pytanie, czy ich również obejmują wprowadzone zmiany? Chodzi przede wszystkim o możliwość wydłużenia urlopu z uwagi na zmianę limitów. Z takim pytaniem zwróciła się grupa posłów do Ministra rodziny i polityki społecznej jeszcze przed wejściem w życie przepisów. W odpowiedzi z 14.03.2023 r. nr 39225 można przeczytać, że ustawa zmieniająca Kodeks pracy przewiduje taką możliwość. Jeden z przepisów mówi o tym wprost, szczegółowe informacje poniżej.
Urlop rodzicielski – przepisy przejściowe
Pracownik, który w okresie od dnia 2 sierpnia 2022 r. do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej Kodeks pracy, czyli do 26 kwietnia 2023 r., miał prawo do urlopu rodzicielskiego lub jego części lub korzystał z urlopu rodzicielskiego lub jego części ma prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego, w wymiarze określonym po zmianie przepisów:
- 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka,
- 43 tygodni w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci,
- 65 tygodni w przypadku jednego niepełnosprawnego dziecka,
- 67 tygodni w przypadku dwójki lub większej ilości dzieci,
- 38 tygodni w przypadku przysposobienia dziecka do 7 roku życia
Jest to dobra informacja dla tych wszystkich rodziców i opiekunów, którym prawo do urlopu rodzicielskiego przysługiwało znacznie wcześniej niż wprowadzenie zmiany ustawy Kodeks pracy. Ma to pewnie związek z faktem, że Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE nałożyła obowiązek wdrożenia nowych przepisów do 1 sierpnia 2022 r., jednak tak się nie stało.
Urlop rodzicielski – podsumowanie
W ostatnim czasie wprowadzonych zostało wiele zmian przepisów w Kodeksie pracy. Wiele z tych zmian dotyczy osób, które korzystają z urlopów rodzicielskich. Ustawodawca wprowadził nowy wyższy wymiar takich urlopów. Z urlopów rodzicielskich mogą korzystać zarówno rodzice, jak i opiekunowie dzieci własnych i przysposobionych. W zmienionych przepisach zapisano, że z wyższych limitów urlopu skorzystają również osoby, które nabyły do niego prawo od 2 sierpnia 2022 r. Nie ma przy tym znaczenia, czy skorzystały czy też nie z tego prawa do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Oznacza to, że każdemu kto nabył prawo do urlopu rodzicielskiego od 2 sierpnia 2022 roku przysługuje nowy, wyższy limit tego urlopu. Przypominamy, że pracownicy, które korzystają z urlopów rodzicielskich są objęci szczególną ochroną. Pracodawca nie może ich w tym czasie m.in. ich zwolnić czy czynić przygotowań do zwolnienia.
2863 
Adrianna Glapiak
