Zmiany w zakresie zasad stosowania i wysokości stawek odsetek od zaległości podatkowych

Zmiany w zakresie zasad stosowania i wysokości stawek odsetek za zwłokę wprowadził art. 1 pkt 47 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Poniżej przedstawione zostaną zasady i stawki obowiązujące do końca 2015 r. oraz obowiązujące od początku 2016 r.

Stawki odsetek obowiązujące do końca 2015 r.

Zgodnie z art. 56 Ordynacji podatkowej podstawowa stawka odsetek od zaległości podatkowych była równa 200% stopy oprocentowania kredytu lombardowego i 2 %. Stawka ta nie mogła być niższa niż 8%. Taka konstrukcja wysokości stawki odsetek obowiązywała od 9 listopada 2010 r. Oprócz stawki podwyższonej przepisy przewidywały stawkę obniżoną w wysokości 75% stawki podstawowej. Warunkami skorzystania z niej było złożenie prawnie skuteczniej korekty wraz z uzasadnieniem oraz zapłata całości zaległości w ciągu 7 dnia od złożenia korekty. Prawa do niej nie mieli podatnicy składający korektę w wyniku dokonanych czynności sprawdzających, przeprowadzonej kontroli lub po otrzymaniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.

Stawki odsetek obowiązujące od początku 2016 r.

Ustawa z 10 września 2015 r., nie zmieniła stawki podstawowej odsetek za zwłokę. Wprowadziła na natomiast stawkę podwyższoną i zmiany w stawce obniżonej.

Stawka obniżona – jest ona równa 50 % stawki podstawowej. Warunkami jej zastosowania są:

• złożenie prawnie skuteczniej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od upływu terminu do jej złożenia,
• zapłata zaległości w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.

Ograniczenia zastosowania obniżonej stawki odsetek za zwłokę są analogicznie jak w poprzednim stanie prawnym. Nie zastosujemy jej, kiedy korekta deklaracji złożona jest po kontroli podatkowej, czynnościach sprawdzających czy też po otrzymaniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy zmieniającej do zaległości podatkowych powstałych do końca grudnia 2015 r. stosuje się tę stawkę odsetek za zwłokę o ile spełnione zostaną warunki zastosowania 50% stawki odsetek za zwłokę, czyli korekta zostanie złożona samodzielnie, bez udziału US w terminie do 30 czerwca 2016 r. a zapłata zaległości nastąpi w ciągu 7 dni od złożenia korekty. Potwierdzają to wyjaśnienia Ministerstwa Finansów. Dla pozostałych zaległości podatkowych – powstałych do końca 2015 r. stosuje się przepisy obowiązujące do końca 2015 r., z tym, że dla zastosowania obniżonych odsetek (75%) nie ma już obowiązku dołączenia wyjaśnienia do składanej korekty.

Stawka podwyższona – wprowadza ją dodany art. 56b Ordynacji podatkowej.

Wynosi ona 150% stawki podstawowej. Stosuje się ją do zaległości w podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym, w przypadku:

• ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku,
• złożenia korekty deklaracji po doręczeniu zawiadomienia o wszczęciu kontroli podatkowej, a kiedy nie stosuje się zawiadomienia po zakończeniu kontroli a także dokonanej w wyniku czynności sprawdzających,
• zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu ujawnionych w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.

W dwóch ostatnich sytuacjach zastosowanie podwyższonych odsetek uzależnione jest od spełniania łącznie poniższych warunków:

• kwota zaniżenia zobowiązania, zawyżenia nadpłaty lub zwrotu przekracza 25% kwoty należnej,
• kwota zaniżenia zobowiązania, zawyżenia nadpłaty lub zwrotu jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu następnym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminy zwrotu (dla roku 2016 kwota ta wynosi 9250 zł).

Stawka podstawowa stosowana jest, kiedy nie ma zastosowania ani stawka obniżona, ani podwyższona. Wysokość odsetek liczona jest na podstawie stawek obowiązujących w momencie trwania zaległości. W związku z tym często należy ustalić odsetki dla poszczególnych okresów wg rożnych stawek. Wyliczając kwotę odsetek należną do wpłaty należy pamiętać, iż kwotę odsetek do wpłaty zaokrąglamy do pełnych złotych. Ponadto zgodnie z art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej odsetek nie wpłacamy jeśli ich wysokość nie przekracza trzykrotności wartości pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako poleconej. W tym momencie jest to kwota 8,70 zł.