Forma zarobkowania w charakterze pośrednika kredytowego jest jedną z aktywności zawodowych, która jest rozliczana w taki sam sposób, jak każdy inny rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Czyli osiągane przychody będą rozliczane w oparciu o ustawę o podatku dochodowym, a kwestie związane z rozliczaniem podatku VAT należy analizować na bazie ustawy o VAT. W dzisiejszej publikacji będzie nas interesować sposób rozliczenia zwrotu prowizji dokonywanego przez pośrednika kredytowego.

Kiedy może dojść do zwrotu prowizji otrzymanej przez pośrednika?

Bardzo ogólnie rzecz ujmując, do zwrotu prowizji dojdzie w sytuacji, gdy pobrana prowizja na skutek powstania różnego rodzaju okoliczności okaże się nienależna. Może to być przykładowo sytuacja, w której po podpisaniu umowy kredytowej nie dojdzie ona do skutku, nie zostanie wypłacony kredyt. W takiej sytuacji naliczona prowizja będzie do zwrotu, o ile została już wypłacona. Rodzi się pytanie, w jaki sposób potraktować taki zwrot prowizji na gruncie rozliczenia przychodów w podatku dochodowym.

Korekta przychodów w podatku dochodowym

Ustawy podatkowe są tak skonstruowane, że tylko w bardzo rzadkich przypadkach odnoszą się wprost do rozliczania konkretnych czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeżeli chodzi o pośrednictwo kredytowe, to nie ma przepisów szczególnych dedykowanych tylko dla tej branży. Dlatego też zawsze w takim przypadku należy rozpatrywać zagadnienie na przepisach ogólnych poświęconych danej tematyce. W naszym przypadku będzie to kwestia dokonywania korekty przychodów. W ustawie o PIT jest tylko ogólne odniesienie:

• jeżeli korekta jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, to cofamy się do okresu faktury pierwotnej,
• jeżeli przyczyna korekty nie była znana w momencie wystawiania faktury pierwotnej, to rozliczamy ją w okresie wystawienia faktury korygującej.

Kiedy korygować zwrot prowizji przez pośrednika kredytowego w podatku PIT?

Odpowiedź na to pytanie nie jest niestety tak oczywista i jednoznaczna, jak by się mogło wydawać. Muszą być tutaj wzięte pod uwagę różne okoliczności w sprawie.

Punktem wyjścia powinno być ustalenie, czy jest może taki zapis w umowie nawiązującej współpracę, że prowizja może zostać rekalkulowana, czyli ponownie przeliczona na podstawie nowych danych lub powstania nowych okoliczności, które nie były znane na moment rozliczenia prowizji.

W takim przypadku można wnioskować, że przyczyną korekty nie była znana w momencie wystawiania faktury pierwotnej, a więc korekta będzie rozliczona w okresie bieżącym. Jeżeli jednak ponowne przeliczenie miałoby związek z błędem rachunkowym znanym pierwotnie, to już w takim przypadku korekta powinna zostać ujęta w okresie wystawienia faktury pierwotnej.

Zwrot prowizji a podatek VAT

Na szczęście jeżeli chodzi o ustawę o podatku VAT, to zostało w niej wprost napisane, że usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych korzystają ze zwolnienia przedmiotowego w VAT (art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT). Oznacza to, że bez względu na limit osiągniętych przychodów, taka transakcja nie będzie objęta obowiązkiem rozliczenia podatku VAT, a więc również korygowanie rozliczeń nie wpływa na podatek. Jeżeli natomiast pośrednik kredytowy jest czynnym podatnikiem VAT i rozlicza usługi pośrednictwa, to wówczas obowiązują go ogólne zasady dotyczące korygowania wystawionych faktur i okresu ujmowania do rozliczeń w JPK_V7, zarówno w części ewidencyjnej i deklaracyjnej.

Podsumowanie

Pomimo iż przepisy dotyczące korygowania przychodów w podatku PIT w obecnym kształcie obowiązują już od jakiegoś czasu, to w dalszym ciągu przedsiębiorcy i księgowi, w sytuacjach mniej oczywistych zadają sobie pytanie, czy korekta jest ujęta we właściwym okresie rozliczeniowym. W przypadku pośrednictwa kredytowego rozstrzyganie na gruncie podatku VAT będzie zależało od tego, czy są świadczone tylko usługi pośrednictwa kredytowego, czy również wykonywane są czynności podlegające pod VAT. Jeżeli natomiast chodzi o podatek dochodowy, to przede wszystkim trzeba ustalić, czy przyczyna korekty była znana w momencie wystawiania faktury pierwotnej, czy też nie. Od tego będzie zależało księgowanie korekty faktury wstecz lub na bieżąco, w okresie jej wystawienia.