Jak rozliczyć zwrot prowizji otrzymanej przez pośrednika ubezpieczeniowego?

Rozliczanie przychodów wydaje się być czynnością czysto techniczną. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wymienił sytuacje, w których dochodzi do powstania przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazał również przypadki, w których dokonywana jest korekta przychodów. W dzisiejszej publikacji zastanowimy się, w jaki sposób potraktować zwrot prowizji przez pośrednika ubezpieczeniowego.

Kiedy dochodzi do korygowania przychodów?

W ustawie o podatku dochodowym nie zostało napisane zbyt wiele na temat korygowania przychodów, a nie są to sytuacje, z którymi mamy do czynienia sporadycznie. Pojawia się jedynie bardzo ogólna informacja, że jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.

W sytuacji odwrotnej, a mianowicie jeżeli korekta faktury jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się w okresie wystawienia faktury pierwotnej. Pomimo iż ten zapis obowiązuje już od dość dawna, i tak w dalszym ciągu przysparza wiele problemów z właściwą jego interpretacją i stosowaniem.

Jak rozliczyć zwrot prowizji przez pośrednika ubezpieczeniowego?

Pośrednictwo ubezpieczeniowe jest bardzo popularną formą zarabiania pieniędzy, jako działalność podstawowa, ale często stanowi tylko dodatkowe źródło dochodów.

W ustawach podatkowych nie ma jednak szczegółowych przepisów, które są dedykowane tylko dla tej formy zarobkowania. Dlatego nie pozostaje nam nic innego, jak bazowanie na przepisach ogólnych, stosowanych przez wszystkich.

Nas będzie interesowała sytuacja związana z koniecznością zwrotu otrzymanej prowizji, jako wynagrodzenia z tytułu podpisanych umów ubezpieczeniowych. Całkowite lub częściowe zmniejszenie naliczonej prowizji nie należy do rzadkości.

Bazując na ogólnych informacjach opisanych powyżej, w kontekście korygowania przychodów, należy sobie odpowiedzieć na pytanie, w jakich okolicznościach dochodzi do zwrotu otrzymanej prowizji. Mianowicie, czy przyczyna korekty była znana już w momencie wystawiania faktury pierwotnej, czy może dopiero w chwili wystawiania korekty faktury. Odpowiedź na to pytanie będzie kluczowa dla omawianej tematyki.

Zwrot prowizji może powstać z różnych powodów, o których nie będziemy tutaj dywagować. Ważne natomiast jest to, czy korekta jest spowodowana błędem rachunkowym, czy inną oczywistą omyłką znaną w momencie wystawiania faktury pierwotnej. W takim przypadku cofamy się i korygujemy przychody w okresie wcześniejszym. W innych przypadkach będzie to korekta, którą ujmujemy w okresie bieżącym.

Korekta faktury a podatek VAT

Jeżeli chodzi o rozliczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego na gruncie podatku VAT, to sprawa jest oczywista i nie wzbudza kontrowersji. W ustawie o VAT zostało wprost zapisane, że tego typu pośrednictwo korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, a więc nie jest naliczany podatek VAT, niezależnie od wysokości osiąganych przychodów (art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT).

Wystawienie korekty faktury w związku ze zmianą kwoty prowizji będzie miało znaczenie dla osoby, która poza usługami zwolnionymi wykonuje również inne czynności podlegające pod podatek VAT i jest zobowiązana do składania JPK_V7. Wówczas korektę faktury za prowizję ujmuje w rozliczeniu za okres, w którym doszło do odbioru faktury korygującej lub udokumentowania uzgodnienia.

Natomiast osoba, która świadczy jedynie usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego nie będzie miała obowiązku składania pliku JPK, tym samym wykazywania korekty faktury.

Podsumowanie

W przypadku świadczenia usług pośrednictwa wiele będzie zależało od konstrukcji umowy o nawiązaniu współpracy pomiędzy stronami i od konkretnego przypadku, do którego odnosi się korekta. Jeżeli np. w umowie będzie zawarta klauzula o rekalkulacji wynagrodzenia prowizyjnego, to nie powinno być przeszkód w rozliczeniu faktur korygujących na bieżąco.

Na takim stanowisku stoi również organ podatkowy w wydanej indywidualnej interpretacji podatkowej z dnia 13 czerwca 2019 r. nr 0115-KDIT3.4011.184.2019.3.MR. Jak można przeczytać w uzasadnieniu, jeżeli w momencie wystawiania faktury pierwotnej zdarzenie gospodarcze było prawidłowo udokumentowane, to korekta po zmianie stanu faktycznego w stosunku do faktury pierwotnej będzie mogła być rozliczona na bieżąco.

Bez szczegółowej wiedzy na temat przyczyn korekty wynagrodzenia prowizyjnego, ale również bez znajomości podpisanej umowy o współpracy, nie jest możliwe jednoznaczne wskazanie kiedy zwrot prowizji dokonany przez pośrednika ubezpieczeniowego będzie ujęty po stronie zmniejszenia przychodów. Jednak przeprowadzenie takiej szczegółowej analizy tak naprawdę nie mieści w kategorii typowych czynności księgowych. Dlatego wskazane byłoby zwrócenie się z konkretną sprawą do doradcy podatkowego lub z zapytaniem do organu podatkowego. Jeżeli wykonywanie czynności pośrednictwa jest typowe dla danej osoby, warto wystąpić o interpretację podatkową, która jest wiążąca.