Ponowne rozpoczęcie działalności a wybór formy opodatkowania i prawo do zwolnienia z VAT?

×

Decyzja o zakończeniu działalności gospodarczej powinna być dokładnie przemyślana, ponieważ niesie ze sobą określone konsekwencje zarówno na gruncie podatku dochodowego i podatku VAT. Jeśli zamkniemy działalność i za jakiś czas otworzymy ponownie, to w takim przypadku przedsiębiorca powinien pamiętać o pewnych kwestiach. W dzisiejszej publikacji zajmiemy się tematem wyboru formy opodatkowania i prawem do zwolnienia z VAT w przypadku ponownego rozpoczęcia działalności.

Zakończenie działalności gospodarczej

Proces zamykania firmy może być mniej lub bardziej złożony. Wiele zależy od tego czy przedsiębiorca posiada mały, czy duży majątek obrotowy i trwały. Każdy przedsiębiorca na zakończenie działalności gospodarczej powinien sporządzić spis z natury odrębnie dla celów podatku dochodowego i podatku VAT w przypadku czynnych podatników VAT. Od remanentu likwidacyjnego w podatku VAT należy rozliczyć podatek należny i wykazać go w JPK_V7 składanym za ostatni okres rozliczeniowy. Podatek dochodowy od majątku firmy będzie do zapłaty dopiero wówczas jeśli dojdzie do jego sprzedaży w ciągu 6 lat. Okres ten jest liczony od następnego miesiąca po likwidacji firmy.

To są tylko obowiązki związane z podatkiem dochodowym i podatkiem VAT. Czynność zamknięcia działalności gospodarczej jest nieodwracalna, dlatego powinna być podjęta ze świadomością konsekwencji podatkowych.

Ponowne rozpoczęcie działalności gospodarczej

Nie ma przepisów ograniczających zamykanie i otwieranie działalności gospodarczej. Przyczyn takich działań może być wiele. Mogą to być przyczyny osobiste, ale najczęściej będzie to uzasadnione względami ekonomicznymi, takimi jak słaba kondycja firmy, utrata płynności finansowej, czy zbyt niskie zyski. Przedsiębiorca może również stracić kluczowych kontrahentów, bez których dalsze funkcjonowanie firmy staje się po prostu niemożliwe. Bywają również sytuacje, że w danej chwili obowiązki związane z prowadzeniem własnej firmy przerastają aktualne możliwości właściciela.

W momencie zmiany okoliczności lub wówczas kiedy pojawi się nowy pomysł na biznes, przedsiębiorcy decydują się na ponowne założenie firmy i prowadzenie działalności gospodarczej. Na pewno taka osoba jest już bogatsza o wcześniejsze doświadczenia, co może być pomocne, ale niekiedy też ograniczające jeśli wspomnienia nie są zbyt miłe.

Jednak w biznesie ważną rolę odgrywają rozliczenia podatkowe, a nas będzie przede wszystkim interesował wybór formy opodatkowania i prawo do zwolnienia od podatku VAT po ponownym rozpoczęciu działalności gospodarczej.

Formy opodatkowania w jednoosobowej działalności gospodarczej

Przedsiębiorcy w jednoosobowej działalności gospodarczej mają do wyboru trzy formy opodatkowania dochodów:

• skalę podatkową,
• podatek liniowy,
• zryczałtowany podatek dochodowy.

Dodatkowo każdy przedsiębiorca powinien pamiętać, że w zależności od wybranej formy opodatkowania przychodów/dochodów będzie płacił składkę zdrowotną, która jest poważnym obciążeniem finansowym dla firmy.

Trafna decyzja co do wyboru formy opodatkowania pozwala na zminimalizowanie obciążeń fiskalnych i składkowych, co bezpośrednio przekłada się na osiągane dochody. Osoby, które zakładają firmę, liczą na zyski, które zrekompensują wkład pracy i poświęcony czas. Dlatego tak ważny jest właściwy wybór. Mamy jednak dobrą informację dla wszystkich – formę opodatkowania można zmienić. Zobaczmy czy również wówczas, gdy ponownie otwieramy firmę.

Ponowne rozpoczęcie działalności a wybór formy opodatkowania

Przedsiębiorcy, którzy decydują się na zamknięcie działalności gospodarczej i jej ponowne otwarcie, szczególnie w sytuacjach, gdy to wszystko dzieje się w obrębie jednego roku, mają wątpliwości czy mogą wybrać inną formę opodatkowania niż ta, z którą zamykali firmę? Czy przypadkiem zmiana formy opodatkowania nie będzie postrzegana przez fiskusa, jako swojego rodzaju optymalizacja podatkowa?

Przykład 1

Pan Jakub przez 2 lata prowadził firmę budowlaną. Jednak zatory płatnicze, jak i duże problemy ze skompletowaniem solidnej kadry pracowniczej zmusiły go do zamknięcia firmy. W okresie prowadzenia działalności pan Jakub był opodatkowany podatkiem liniowym. Firma została zamknięta z dniem 31 maja 2025 r. Wiedza, wykształcenie i doświadczenie pozwalają panu Jackowi zajmować się nadzorami budowlanymi i zdecydował, że od 1 lipca 2025 r. otworzy nową działalność właśnie o takim profilu. Obliczył jednak, że ciekawszym rozwiązaniem będzie dla niego opodatkowanie ryczałtem. Powziął wątpliwość, czy w nowej działalności gospodarczej może wybrać tę formę opodatkowania?

W przepisach podatkowych nie ma informacji na temat ograniczeń co do zmiany formy opodatkowania po zamknięciu działalności gospodarczej i jej ponownym rozpoczęciu. Taka firma będzie traktowana na takich samych warunkach, jak każda nowo zakładana firma. To oznacza, że pan Jacek może wybrać opodatkowanie ryczałtem w nowej firmie.

Przykład 2

Pani Ilona do tej pory miała opodatkowaną działalność gospodarczą podatkiem zryczałtowanym. Jednak koszty w firmie zaczęły wzrastać, do tego doszły wydatki na inwestycje i doszła do wniosku, że w jej przypadku trafniejszy byłby wybór podatku liniowego. Podjęła decyzję, że zlikwiduje obecnie prowadzoną firmę z dniem 30 czerwca 2025 r. i założy nową od 1 lipca, wybierając opodatkowanie podatkiem liniowym.

Również w takim przypadku wydaje się, że przepisy w żaden sposób nie pozbawiają pani Ilony prawa do takiej decyzji i takich działań. Zobaczmy w takim razie czy organy podatkowe również tak uważają.

Ponowne rozpoczęcie działalności a wybór formy opodatkowania – podejście fiskusa

Organy podatkowe w wydawanych interpretacja podatkowych, są zgodne co do tego, że przedsiębiorca, otwierając nową działalność gospodarczą, może wybrać inną formę opodatkowania niż w poprzedniej firmie.

W interpretacji nr 0113-KDIPT2-1.4011.726.2023.2.AP z dnia 5 stycznia 2024 r. opisana została sytuacja, w której przedsiębiorca 26 września 2023 r. zamknął działalność gospodarczą, a w październiku 2023 r. dokonał ponownie wpisu do rejestru działalności gospodarczej. Przedsiębiorca zadał pytanie czy po likwidacji działalności gospodarczej i ponownym otwarciu działalności w tym samym roku podatkowym ma prawo do wyboru innej formy opodatkowania, tj. opodatkowania, uzyskanych po 6 października 2023 r. przychodów na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego? Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) w uzasadnieniu napisał, że o ile przedsiębiorca zlikwidował trwale i skutecznie uprzednio prowadzoną działalność gospodarczą i 27 września 2023 r. wykreślił ją z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG), ze wszelkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów prawnych i następnie ponownie (6 października 2023 r.) rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, to mógł dokonać wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, jako formy opodatkowania nowo rozpoczętej działalności gospodarczej.

W interpretacji 0112-KDIL2-2.4011.564.2023.4.AA z dnia 12 października 2023 r. został opisany przypadek, w którym przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych, opodatkowaną na zasadach ogólnych, którą zamknął 20.05.2023 r. W dniu 1 sierpnia 2023 r. przedsiębiorca założył nową działalność, którą chce opodatkować ryczałtem. Zadał pytanie, czy w nowej działalności może wybrać opodatkowanie ryczałtem? Dyrektor KIS zgodził się z przedsiębiorcą, że może dokonać zmiany formy opodatkowania w nowej działalności. W uzasadnieniu napisał, że żadna regulacja nie wyklucza możliwości ponownego rozpoczęcia działalności gospodarczej ze względu na przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej. Fakt, że przeważająca działalność gospodarcza jest taka sama jak w poprzednio prowadzonej działalności gospodarczej, pozostaje bez znaczenia w omawianej sprawie.

Na bazie zaprezentowanych rozstrzygnięć organów podatkowych można więc potwierdzić, że przepisy w żaden sposób nie zabraniają zmiany formy opodatkowania po zamknięciu i otwarciu firmy.

Zwolnienie podmiotowe w VAT

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT, o ile spełniają założenia ustawowe. Zwolnienie obejmuje sprzedaż dokonywaną przez przedsiębiorcę posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, u którego wartość sprzedaży, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Ocena, czy przedsiębiorca może, czy nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego, nie jest prosta i wymaga dogłębnej analizy przepisów i zawiłości z nimi związanych, co każdy przedsiębiorca powinien wziąć pod uwagę. Dlatego zachęcamy do przeczytania publikacji, która została w całości poświęcona temu zagadnieniu.

Ponowne rozpoczęcie działalności a prawo do zwolnienia z VAT

Przy ponownym rozpoczęciu działalności gospodarczej przedsiębiorcy mają podobne dylematy jak w podatku dochodowym, ale w związku z rozliczaniem podatku VAT. Konkretnie chodzi o przywilej skorzystania ze zwolnienia podmiotowego w VAT. O tym czy przedsiębiorca będzie mógł korzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT, po ponownym rozpoczęciu działalności gospodarczej będzie decydowało kilka czynników, które przeanalizujemy w dalszej części artykułu.

Przykład 3

Pani Aneta prowadziła działalność handlową od 2020 roku i korzystała ze zwolnienia od podatku VAT ze względu na limit obrotów (200.000 zł). Z uwagi na problemy osobiste podjęła decyzję o zakończeniu działalności w listopadzie 2024 roku, nosi się jednak z zamiarem ponownego otwarcia firmy od 1 listopada 2025 roku. Zastanawia się jednak, czy w dalszym ciągu będzie mogła korzystać ze zwolnienia od podatku VAT? W tym przypadku, jeżeli pani Aneta w 2024 roku nie przekroczyła limitu zwolnienia od podatku VAT, policzonego proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności, a także jeżeli w dalszym ciągu nie będzie wykonywała czynności, które ją z tego zwolnienia wyłączają, to nie ma przeciwwskazań do kontynuowania zwolnienia podmiotowego w VAT.

Przykład 4

Pan Krystian rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej od stycznia 2022 roku i od początku był zarejestrowany dobrowolnie, jako czynny podatnik VAT. W żadnym okresie od 2022 do 2024 roku nie przekroczył kwoty zwolnienia podmiotowego 200.000 zł. W marcu 2025 roku pan Krystian zakończył działalność gospodarczą, ale zastanawia się, czy będzie mógł ją wznowić w 2026 roku i skorzystać tym razem ze zwolnienia od podatku VAT? Pan Krystian był czynnym podatnikiem VAT przez pełne 3 lata (2022-2024) i w żadnym roku nie przekroczył obrotu 200.000 zł. W takim przypadku, o ile pan Krystian nie przekroczył w 2025 roku limitu obrotu, obliczonego proporcjonalnie do długości prowadzenia działalności gospodarczej, to może powrócić do zwolnienia podmiotowego w 2026 roku. W tym przypadku ustawowy warunek prowadzenia działalności przez co najmniej jeden rok podatkowy, jako czynny podatnik VAT został spełniony.

Przykład 5

Pani Agata rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w lutym 2024 roku, a w lipcu 2024 r. zamknęła firmę. Od samego początku zarejestrowała się do podatku VAT. Pani Agata chce ponownie rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczą w 2025 r., ale tym razem korzystając ze zwolnienia podmiotowego w VAT. Niestety w tym przypadku nie będzie to możliwe od 2025 roku. Powrót do zwolnienia od podatku VAT w przypadku pani Agaty będzie możliwy pod warunkiem, że upłynie rok od momentu, w którym zrezygnowała ze zwolnienia. Nie może to nastąpić wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym przedsiębiorca utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia. W tym przypadku ten warunek nie jest spełniony, ponieważ pani Agata prowadziła działalność krócej niż przez rok (od lutego do czerwca 2024 r.). Jeżeli pani Agata rozpocznie działalność począwszy od kwietnia 2025 roku, to musi być czynnym podatnikiem VAT w 2025 i 2026 roku, żeby móc powrócić do zwolnienia podmiotowego w VAT w 2027 roku. Oczywiście będzie to możliwe pod warunkiem, że nie przekroczy limitu zwolnienia podmiotowego w całym tym okresie, a także nie zacznie wykonywać czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.

Przykład 6

Pan Michał założył działalność gospodarczą 10 lutego 2025 roku i ją zlikwidował, ostatnim dniem prowadzenia działalności był 31 maja 2025 roku. Zamierza ponownie otworzyć działalność gospodarczą od 1 września 2025 roku. W pierwszej działalności gospodarczej korzystał ze zwolnienia podmiotowego w VAT, zastanawia się, czy w nowo otwartej działalności również będzie zwolniony podmiotowo.

Pan Michał ma wątpliwość jak spojrzeć na limit zwolnienia do VAT dla roku 2025, czy 200 000 zł powinno być liczone proporcjonalnie dla roku 2025 od dnia rozpoczęcia pierwszej działalności, czy może rozłącznie dla obu? W tej sytuacji prawidłowe będzie liczenie jednego limitu dla całego roku od dnia rozpoczęcia pierwszej działalności tj. od dnia 10 lutego.
Limit:
– ilość dni od 10 lutego 2025 do 31 grudnia 2025 x 200 000 zł / 365 = 325 x 200 000 zł / 365 = 178 082,19 zł

Organy podatkowe stoją na stanowisku, że na gruncie podatku VAT przedsiębiorca, który zamyka i ponownie otwiera działalność gospodarczą, jest traktowany, jako podmiot kontynuujący działalność gospodarczą, a nie rozpoczynający wykonywanie tej działalności. W świetle powyższego przedsiębiorca może ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług w sytuacji, gdy spełnione zostaną warunki ustawowe. Taki stanowisko prezentuje Dyrektor KIS w interpretacji nr 0114-KDIP1-3.4012.57.2024.2.AM z dnia 19 marca 2024 r.

Podsumowanie

W dzisiejszej publikacji poruszony został temat ponownego rozpoczęcia działalności gospodarczej i wyboru formy opodatkowania i prawa do zwolnienia podmiotowego w VAT.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym przepisy nie zabraniają, aby po likwidacji i ponownym rozpoczęciu działalności gospodarczej przedsiębiorca wybrał inną formę opodatkowania w nowej działalności. Nie ma nawet znaczenia jeśli ta działalność jest zamykana i otwierana w tym samym roku. Przedsiębiorca w nowej działalności może wybrać taki sam rodzaj wykonywanych czynności lub inny, to również pozostaje bez znaczenia na możliwość zmiany formy opodatkowania.

Jeśli natomiast chodzi o zwolnienie podmiotowe w VAT, to przepisy ustawy są bardziej złożone. Na gruncie podatku VAT przedsiębiorca jest traktowany jako podmiot kontynuujący działalność, więc niezbędna jest analiza zasad rozliczania podatku VAT w poprzedniej działalności gospodarczej. Dla lepszego zrozumienia zostało to pokazane na przykładach.

Jak widać przedsiębiorca, który likwiduje jedną działalność, a otwiera kolejną, jest już postrzegany nieco inaczej niż podmiot, który tę działalność rozpoczyna po raz pierwszy i warto sobie to zapamiętać.

Stan prawny na dzień: 23.06.2025 r.