Czym jest model konkurencji doskonałej?

Model konkurencji doskonałej – co to takiego?

Model konkurencji doskonałej pełni funkcję punktu odniesienia, do którego możemy porównać swoją firmę. Pomimo że nie jest on powszechnie występującą strukturą, jego znajomość dostarcza cennych informacji o wpływie podaży i popytu na rynek.

Przeciwieństwem tego modelu jest monopol, czyli firma posiadającą dominację na danym rynku, dyktując ceny towarów lub usług. Przyciąga on wszystkich klientów, którzy w tej sytuacji nie mają innych alternatyw. Przeważnie wkroczenie na taki rynek jest bardzo utrudniony dla nowych podmiotów, więc przedsiębiorstwo monopolistyczne nie muszą obawiać się o swoją przewagę konkurencyjną.

Cechy modelu konkurencji doskonałej

Atrybutami charakteryzującymi konkurencję doskonałą są:

• Niskie bariery wejścia i wyjścia

Bariery wejścia na rynek dotyczą m.in. przepisów prawnych, które muszą być spełnione, aby firma mogła zacząć działać w branży (pozwolenia, licencje, koncesje itp.), kosztów związanych z rozpoczęciem działalności, wymogów technologicznych. Z kolei bariery wyjścia dotyczą czynników obniżających opłacalność wyjścia z danego sektora, zwiększających jednocześnie wydatki związane z takim działaniem.

Jeżeli mówimy o niskich barierach wejścia i wyjścia na rynek, oznacza to, że w prosty sposób, przy niewygórowanych wymaganiach możemy założyć firmę, a także zrezygnować z jej prowadzenia, bez większych strat.

• Dostępność informacji

Producenci, sprzedawcy, jak i klienci mają dostęp do informacji o panujących warunkach rynkowych – strategiach cenowych, popycie i podaży na dobra oraz ich jakości. Konsumenci zdają sobie sprawę, iż oferowane towary i usługi są ze sobą równoważne, więc może wybrać dla siebie najatrakcyjniejszą opcję. Podejmują oni racjonalne decyzje zakupowe.

• Jednorodny i rozległy rynek

Oznacza, że na rynku istnieje dużo przedsiębiorstw sprzedających podobny do siebie asortyment. Ze względu na fakt, że klienci nie są w stanie różnicować dóbr pod względem cech funkcjonalnych, wizualnych, sugerują się głównie ceną. Popyt i podaż są sobie równe, a wszystkie firmy wliczające się w ten model mają stosunkowo niewielkie udziały.

• Firmy są cenobiorcami

Z tego powodu, przedsiębiorstwa muszą akceptować ceny, które w danej chwili panują na rynku. Nie mają również wpływu na ich kształtowanie się – nie mogą ich obniżać ani podwyższać.

Zalety i wady modelu konkurencji doskonałej

Do jego zalet możemy zaliczyć:

• Duża łatwość wejścia i wyjścia z rynku;
• Zorientowanie na dobro klienta (ma on dużą siłę przetargową);
• Firmy rywalizują między sobą poprzez obniżanie cen, a żeby im się to opłacało, muszą dążyć do optymalizacji kosztów i ograniczenia marnotrawstwa.

Natomiast za jego wady uznaje się:

• Zazwyczaj występuje jedynie w teorii i nie określa trafnie realiów gospodarczych;
• Brak innowacji – oferty przedsiębiorstw są niemal identyczne, więc nie ma tutaj miejsca na ulepszenia i rozwój;
• Brak zróżnicowanych ofert;
• Próg rentowności przedsiębiorstw nie przekracza 0 (jest zbyt wielu konkurentów na rynku), co oznacza mniejsze zyski;
• Niemożliwe jest skalowanie biznesu, czyli maksymalizowania korzyści wynikających z prowadzenia firmy;
• Duża konkurencja – klienci mają wiele możliwość wyboru.

Przykłady konkurencji doskonałej

Na rynku istnieje kilka branż, którym blisko jest to opisywanego modelu konkurencji doskonałej. Są to np.:

Rynek rolny

W niektórych krajach produkty rolne są do siebie podobne np. pszenica, żyto, jęczmień, soja. Rozpoczęcie takiej działalności jest dosyć łatwe – wymaga kupna ziemi i rozpoczęcie uprawy (zakładając, iż mamy wiedzę z tego obszaru). Ceny produktów są między sobą porównywalne, a wpływają na nie głównie czynniki niezależne od rolników – warunki pogodowe, import i eksport, wielkość plonów, popyt.

Podróbki

Reprodukcje produktów innych firm są do siebie podobne pod względem ceny, wyglądu oraz cech funkcjonalnych. Są one stosunkowo proste i tanie do wytworzenia, a jednocześnie mają wiele substytutów.

Rynki walutowe

Wartości każdej waluty są zależne od czynników zewnętrznych, dostęp do informacji na giełdzie jest powszechny, a transakcje są jednorodne. Bariery wejścia są również niewielkie – chcąc zacząć inwestować, wystarczy założyć rachunek maklerski i na początek nie potrzebujesz dużych nakładów finansowych.

Handel detaliczny

Polski handel detaliczny nie jest objęty dużą liczbą regulacji prawnych, więc wejście na rynek jest ułatwione. Sprzyja również ekspansji na inne obszary terytorialne – w obrębie kraju oraz za granicą. Warunki formalne założenia takiej działalności dotyczą głównie spełnienia wymogów bezpieczeństwa, zapewnienia odpowiednich warunków sanitarnych oraz rejestrację w CEIDG. Dodatkowo, w dwóch sklepach spożywczych, które ze sobą konkurują – oferuje się podobny asortyment w zbliżonych cenach.

Branża e-commerce

Kolejnym przykładem jest handel elektroniczny, który obecnie prężnie się rozwija. Bariery wejścia i wyjścia dla sprzedawców są niskie – przy niewielkich nakładach, praktycznie każdy może rozpocząć lub zakończyć tego typu działalność. Dostępność do różnych ofert, najkorzystniejszych cen oraz niezbędnych informacji o produktach, usługach jest bardzo szeroka. Oprócz tego panuje przesyt zarówno osób zajmujących się tym biznesem, jak i konsumentów, którzy wybierają taką formę zakupów.

Podsumowanie

Warto pamiętać, że model konkurencji doskonałej jest konstrukcją przedstawiającą wyidealizowaną sytuację na rynku. Rzeczywistość jest zgoła inna i nie wszystkie jej cechy są zauważalne w różnych biznesach, co świadczy o niedoskonałości współczesnej gospodarki. Pomimo tego, może okazać się on ciekawym sposobem do przeanalizowania swojego otoczenia rynkowego.