Przedsiębiorca na prawach konsumenta – zmiany od 1 stycznia 2021

Konsumenci mają uprzywilejowaną pozycję, są objęci ustawową ochroną w przypadku umów zawieranych na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa. Strażnikiem praw konsumenta jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Do tej pory przedsiębiorcy nie mieli tylu uprawnień konsumenckich co osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Ta sytuacja ma się jednak nieco zmienić od 2021 roku. W publikacji przedstawimy, na czym będzie polegała zmiana przepisów.

Konsument a przedsiębiorca – różnice

Konsument jest to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej (np. zawarcia umowy) niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Natomiast pod pojęciem przedsiębiorcy została zdefiniowana osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Takie zapisy znajdują się w ustawie Kodeks cywilny.

Pojęcie działalności gospodarczej znajduje się również w ustawach podatkowych. Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Natomiast co do pojęcia działalności zawodowej to taka definicja nie została doprecyzowana w przepisach. Skoro w ustawie Kc dokonano rozgraniczenia na działalność gospodarczą i zawodową, można śmiało wskazać, że pod pojęciem działalności zawodowej nie mieści się działalność gospodarcza. Jak można przeczytać w niektórych publikacjach, pojęcie działalności zawodowej jest identyfikowane z posiadaniem określonych kwalifikacji i wykonywaniem wolnego zawodu, ale tak naprawdę to pojęcie jest niedookreślone.

Co się zmieni od 2021 roku?

Od 1 stycznia 2021 roku również przedsiębiorca nabywający towary i usługi w pewnych okolicznościach musi być traktowany na takich samych prawach jak konsument. Znowelizowana została ustawa Kodeks cywilny i ustawa o prawach konsumenta.

Zgodnie z wprowadzoną zmianą przepisy dotyczące konsumenta będą również stosowane do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, ale gdy z treści tej umowy będzie wynikać, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Czyli co do zasady należałoby w sposób właściwy zdefiniować czy zakup ma związek z zawodowym charakterem prowadzonej działalności gospodarczej na podstawie wpisów PKD do CEIDG. Czy dana aktywność wchodzi w zakres czynności zawodowo podejmowanych w ramach rzeczywiście wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej.

Brak jest przepisów, które definiowałyby wprost charakter czynności zawodowych i niezawodowych. Niewątpliwie wprowadzony zapis nie jest zbyt precyzyjny i w praktyce przedsiębiorcy mogą mieć problem z właściwą interpretacją i kwalifikacją przedsiębiorcy na prawach konsumenta.

Jakie prawa będzie miał przedsiębiorca na prawach konsumenta?

Jeżeli transakcja handlowa zawarta pomiędzy przedsiębiorcami wyklucza zakup o charakterze zawodowym, nabywca towarów będzie objęty ochroną przewidzianą dla konsumenta, a więc będzie mu przysługiwało:

1. Prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
2. Rękojmia za wady.
3. Klauzule abuzywne.

Prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa

Konsument ma prawo do zwrotu towaru nabytego na takich zasadach w terminie 14 dni bez podania przyczyny. Takie samo prawo będzie przysługiwało przedsiębiorcy/konsumentowi, pod warunkiem poinformowania nabywcy o takim prawie. Jeżeli ta formalność nie zostanie dopełniona wówczas termin na zwrot towarów przedłuży się do 12 miesięcy.

Rękojmia za wady

Rękojmią za wady objęte są wszystkie towary konsumenckie. Jest to możliwość dochodzenia swoich praw od dostawcy towarów w związku z ujawnioną wadą fizyczną. Nabywca ma prawo na złożenie reklamacji a przedsiębiorca/sprzedawca ma obowiązek rozpatrzyć taką reklamację.

Klauzule abuzywne

Klauzule abuzywne są to niedozwolone klauzule zamieszczane w umowach zawieranych w umowach z konsumentami. W sytuacji, gdy doszłoby do zawarcia umowy, w której znajdują się klauzule abuzywne/niedozwolone to taka umowa nie jest wiążąca dla konsumenta z mocy prawa. Konsument może odstąpić od umowy bez ponoszenia żadnych konsekwencji. W takim przypadkach można również zawiadomić Prezesa UOKiK o stosowaniu niewłaściwych praktyk przez przedsiębiorcę.

Podsumowanie

Nowe przepisy budzą wiele wątpliwości po stronie przedsiębiorców, w jaki sposób powinni się do nich dostosować? W jaki sposób rozstrzygać czy zakup ma charakter zawodowy, czy też nie? W jaki sposób traktować nową grupę przedsiębiorców, którym będą przysługiwały prawa konsumenta? Przedsiębiorcy powinni ocenić czy powinni dostosować regulaminy swoich sklepów do obowiązujących przepisów. Padają propozycje rozwiązań na 2 sposoby:

1. Stworzenie odrębnych regulaminów dla nowej grupy przedsiębiorców na prawach konsumenta.
2. Pozostawienie regulaminów bez zmian w sytuacji, gdy działalność gospodarcza dotyczy przede wszystkim konsumentów. W takim przypadku przedsiębiorca konsument miałby takie same prawa jak pozostali konsumenci.

Nowe przepisy mają zastosowanie do umów zawieranych po 1 stycznia 2021 r.