Składka zdrowotna w podatku dochodowym a różne formy opodatkowania – omówienie na przykładach

Zobacz nasz film o składce zdrowotnej w kosztach prowadzenia działalności

Rozliczanie składki zdrowotnej przez przedsiębiorców począwszy od 2022 roku zmieniło się diametralnie, nie ma chyba przedsiębiorcy, który by o tym nie wiedział. Jednak zasada ujmowania zapłaconej składki zdrowotnej w podatku dochodowym może być nie do końca znana i rozumiana. Dlatego też w dzisiejszej publikacji przyjrzymy się temu zagadnieniu.

Składka zdrowotna na ryczałcie i karcie podatkowej w 2022 roku

Na temat wysokości stawki zdrowotnej na ryczałcie i karcie podatkowej pisaliśmy już niejednokrotnie, jednak nie zaszkodzi przypomnieć jeszcze raz. Otóż jeżeli chodzi o składki zdrowotne na ryczałcie, to ich wysokość zależy od kwoty przychodu osiągniętego w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym i w 2022 roku kształtuje się następująco:

Dla przypomnienia podajemy również wysokość składki zdrowotnej na karcie podatkowej:

Poniżej omówimy zasady ujmowania składki zdrowotnej w rozliczeniach ryczałtowca i kartowicza w 2022 roku.

Ujmowanie składki zdrowotnej u ryczałtowca

W przypadku przedsiębiorców, którzy wybrali ryczałt ewidencjonowany znana jest wysokość składki zdrowotnej jaką trzeba zapłacić. Od momentu wprowadzenia ustawy o Polskim Ładzie mówiono, że od 2022 roku nie można odliczyć składki zdrowotnej ani od przychodów ani od podatku. Zasada ta znacząco podwyższyła obciążenia podatkowo/składkowe przedsiębiorców. Jednak w kolejnej modyfikacji ustawy zostały wprowadzone przepisy zmieniające.

Zobaczmy na przykładach, jak takie rozliczenia powinny wyglądać.

Przykład 1

Pan Lucjan wybrał ryczałt ewidencjonowany w prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność prowadzi już od 2015 roku, a więc mógł wybrać opłacanie składki zdrowotnej na podstawie osiągniętych przychodów w poprzednim roku podatkowym, które wynosiły 400.000 zł. W tym przypadku jego miesięczna składka zdrowotna wynosi 1.007,81 zł. Za miesiąc listopad 2022 r. osiągnął przychód, po pomniejszeniu o zapłacone składki społeczne, w wysokości 50.000 zł, który jest opodatkowany stawką ryczałtu 8,5%. Pan Lucjan opłaca składkę zdrowotną na bieżąco i w pełnej wysokości, dlatego za listopad będzie mógł pomniejszyć przychód o kwotę 503,91 zł (1.007,81 zł x 50%). Podstawa opodatkowania ryczałtem wyniesie 49.496,09 zł.

Przykład 2

Pan Mikołaj w prowadzonej działalności gospodarczej opłaca ryczałt według stawki: 3%, 5,5% i 8,5%. W miesiącu lipcu 2022 r. osiągnął przychód w wysokości 60.000 zł, w tym 30.000 zł według stawki 3%, 20.000 zł według stawki 5,5% i 10.000 zł według stawki 8,5%:

Pan Mikołaj zapłacił składkę zdrowotną w wysokości 1.007,81 zł. W jego przypadku będzie możliwe odliczenie 50% zapłaconej składki zdrowotnej, czyli 503,91 zł, ale proporcjonalnie i takie odliczenie będzie wyglądało następująco:

Jak widać odliczenie składki zdrowotnej od przychodów przy różnych stawkach ryczałtu jest nieco bardziej złożone, ale tak należy to robić.

Co z nieodliczoną składka zdrowotną na ryczałcie?

Przedsiębiorca opłacający ryczałt ma prawo do odliczenia 50% zapłaconej składki zdrowotnej za siebie i za osobę współpracującą. Może się tak zdarzyć, że nie odliczy tej składki od przychodów w ryczałcie. Powstaje więc pytanie, czy taka nieodliczona składka zdrowotna przepada? Otóż nie, jeżeli przedsiębiorca będzie składał poza PIT-28 jeszcze jakieś inne zeznanie roczne, np. PIT-36 lub PIT-37 i będzie korzystał z odliczenia ulgi na dzieci. W przypadku jeżeli w tym dodatkowym zeznaniu zabrakłoby podatku do odliczenia pełnej kwoty ulgi, można otrzymać tzw. dodatkowy zwrot ulgi, który jest limitowany i nie może przekroczyć sumy kwot składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Po zmianie ustawy o Polskim Ładzie został zmodyfikowany przepis, który to reguluje (art. 27f ust. 9 pkt 2 ustawy o PIT).

Przykład 3

Pan Antoni zapłacił w 2022 roku 6.000 zł składki zdrowotnej, a więc może odliczyć od przychodów 3.000 zł. W składanym zeznaniu rocznym PIT-28 odliczył od przychodów 2.000 zł a 1.000 zł nie zostały odliczone. Jednak za ten rok otrzymał jeszcze wypłatę za umowę zlecenia, którą rozliczy w PIT-37. Przysługuje mu ulga na dziecko w kwocie 3.000 zł, a kwota podatku od umowy zlecenie wyniosła 1.000 zł, a to nie pozwala na odliczenie całej ulgi. W takim przypadku pan Antoni będzie mógł skorzystać z tzw. dodatkowego zwrotu ulgi w kwocie 1.000 zł składki zdrowotnej nieodliczonej w PIT-28 i otrzyma zwrot w kwocie 2.000 zł, pozostały 1.000 zł z rozliczenia ulgi przepadnie (3.000 zł – 2.000 zł).

Kiedy stracimy prawo do odliczenia składki zdrowotnej?

Zmiana ustawy o Polskim Ładzie od 1 lipca 2022 r. wprowadziły m.in. możliwość zrezygnowania z rozliczania na ryczałcie na rzecz wyboru opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Zgłoszenia można dokonać na dwa sposoby:

1. W terminie do 22 sierpnia 2022 r. – w formie oświadczenia do naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z ryczałtu począwszy od 1 lipca 2022 r. do 31.12.2022 r.
2. W terminie do złożenia zeznania rocznego PIT-36 za 2022 rok tj. 30.04.2023 r., w 2023 roku termin ten przechodzi na 2 maja 2023 r. W tym przypadku przedsiębiorca nie składa już PIT-28 za 2022 rok, tylko złożenie PIT-36 będzie stanowiło podstawę do opodatkowania dochodów za 2022 rok według skali podatkowej, nie potrzebne będzie składanie dodatkowego oswiadczenia.

Ujmowanie składki zdrowotnej w przypadku karty podatkowej

Przedsiębiorcy, którzy mogą jeszcze korzystać z karty podatkowej po zmianie zasad rozliczania składki zdrowotnej od 2022 roku opłacają tę składkę w wysokości 9% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zmiana ustawy o Polskim Ładzie zezwala kartowiczom odliczyć 19% zapłaconej składki zdrowotnej w 2022 roku. Oznacza to, że kwota podatku wynikająca z decyzji naczelnika urzędu skarbowego może zostać pomniejszona o 51,47 zł miesięcznie (270,90 zł x 19%).

Przykład 4

Pani Lucyna rozlicza się na karcie podatkowej i ma ustaloną w decyzji naczelnika urzędu skarbowego wysokość podatku do zapłaty za poszczególne miesiące w kwocie 150 zł. Jeżeli pani Lucyna będzie płaciła składkę zdrowotną, to ma prawo pomniejszyć podatek do zapłaty o 51,47 zł, czyli zamiast 150 zł zapłaci 98,53 zł (150 zł – 51,47 zł).

Podsumowanie

Jak zostało to opisane w publikacji przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie ryczałtem lub w dalszym ciągu mogą jeszcze być na karcie podatkowej mają możliwość odliczenia w pewnym zakresie zapłaconej składki zdrowotnej. W przypadku ryczałtu dotyczy to 50% zapłaconej składki zdrowotnej, która to kwota może być odliczona od przychodów osiągniętych w działalności gospodarczej. Dodatkowo w przypadku różnych stawek ryczałtu trzeba pamiętać o proporcjonalnym odliczaniu. W przypadku karty podatkowej jest to 19% zapłaconej składki zdrowotnej, ale tutaj jest już możliwość odliczenia od podatku. Na przykładach zostało pokazane w jaki sposób należy dokonywać tych odliczeń. Ryczałtowcy, którzy noszą się z zamiarem zmiany formy opodatkowania lub tacy, którzy już to zrobili powinni także pamiętać o specyfice rozliczania za 2022 rok w ich przypadku.