Spadki i darowizny 2025 – ile wynosi podatek? Kto i kiedy go zapłaci?

×

Dzięki nowym przepisom wiele osób zapłaci podatek niższy niż dotychczas, a część w ogóle uniknie tego obowiązku. Jakie dokładnie limity obowiązują w 2025 roku, kogo obejmują zwolnienia i kiedy trzeba rozliczyć się z urzędem skarbowym?

Podatek od spadków i darowizn 2025

Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. dotycząca podatku od spadków i darowizn reguluje kwestie związane z nabywaniem majątku w drodze spadku lub darowizny.

Takiemu podatkowi podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na jej obszarze na podstawie:

• dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego oraz polecenia testamentowego;
• darowizny i polecenia darczyńcy;
• zasiedzenia;
• nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
• zachowku, jeśli uprawniony nie otrzymał go w formie darowizny od spadkodawcy, w drodze dziedziczenia lub zapisu;
• nieodpłatnej renty, użytkowania oraz służebności.

Co istotne, od 1 lipca 2023 roku wprowadzono wyższe kwoty wolne od podatku oraz nowe skale podatkowe w zakresie podatku od spadków i darowizn. Zmiany te zostały uregulowane w rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.

Grupy podatkowe

Kwota podatku jest określana na podstawie grupy podatkowej, do której należy nabywca. Wyróżnia się następujące grupy podatkowe:

• I grupa podatkowa – małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;
• II grupa podatkowa – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;
• III grupa podatkowa – inni nabywcy.

Zastanawiasz się, czy możliwa jest darowizna między małżonkami? Jeśli tak, to przeczytaj ten artykuł.

Stawki podatku od spadku i darowizn 2025

Stawki podatku od spadków i darowizn przedstawiają się następująco:

• I grupa podatkowa – 3%,
• II grupa podatkowa – 7%,
• III grupa podatkowa – 12%.

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku według następujących skal, które wynikają z § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek:

Kwota wolna od podatku od spadku i darowizn 2025

Podatek nie jest naliczany w przypadku spadku lub darowizny, jeśli wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych nie przekraczają:

• 36 120 zł – dla osób należących do I grupy podatkowej, czyli: małżonka (obecnego, nie byłego), małżonka w separacji, zstępnych (np. dzieci, wnuków, prawnuków), wstępnych (np. rodziców, dziadków), rodzeństwa, pasierba, ojczyma, macochy, teściów, zięcia i synowej;
• 27 090 zł – dla osób z II grupy podatkowej, obejmującej: zstępnych rodzeństwa (np. siostrzeńców, bratanków), rodzeństwo rodziców (np. wujów, ciotki), zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa (np. męża siostry), rodzeństwo małżonków (np. szwagra), małżonków rodzeństwa małżonków (np. męża siostry męża) oraz małżonków innych zstępnych;
• 5 733 zł – dla osób zaliczonych do III grupy podatkowej, czyli wszystkich, którzy nie należą do dwóch powyższych grup, w tym osób niespokrewnionych z obdarowanym.

Jednocześnie należy pamiętać, że najbliższa rodzina, należąca do tzw. grupy zerowej (grupa 0), może skorzystać z pełnego zwolnienia z podatku (bez ograniczeń kwotowych), pod warunkiem że:

• w przypadku nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych – zgłosi ten fakt do naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego;
• w przypadku dziedziczenia – dokona zgłoszenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu potwierdzającego nabycie spadku.

Takie zgłoszenie musi zostać złożone na formularzu SD-Z2.

Dodatkowo zmianie uległy również kwoty wolne dla darowizn przeznaczanych na określone cele mieszkaniowe (tj. na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami), jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania:

• 11 095 zł – limit od jednego darczyńcy,
• 22 189 zł – limit od wielu darczyńców łącznie w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny.

Jak zgłosić spadek lub darowiznę w urzędzie skarbowym?

OBOWIĄZEK ZGŁOSZENIA NABYCIA SPADKU LUB DAROWIZNY PO ZMIANACH Z 2025 ROKU

• nabycie spadku lub darowizny nadal podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego;
• zgłoszenia dokonuje się:
  • w terminie 6 miesięcy – jeżeli nabywcą jest osoba z tzw. grupy zerowej (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb) – złożenie formularza SD-Z2 umożliwia skorzystanie ze zwolnienia z podatku;
  • w terminie 1 miesiąca – w przypadku pozostałych osób (I, II i III grupa podatkowa); w tym przypadku stosuje się formularz SD-3, na podstawie którego organ podatkowy wydaje decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego.

POWSTANIE OBOWIĄZKU PODATKOWEGO

• w przypadku dziedziczenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego;
• w przypadku darowizny – z chwilą jej faktycznego otrzymania (np. przekazania środków pieniężnych, podpisania aktu notarialnego).

KWOTY WOLNE OD PODATKU (OD 1 LIPCA 2023 ROKU)

• I grupa – 36 120 zł;
• II grupa – 27 090 zł;
• III grupa – 5 733 zł;
• do kwoty wolnej dolicza się nabycia dokonane od tej samej osoby w ciągu ostatnich 5 lat.

DOKUMENTY WYMAGANE PRZY ZGŁOSZENIU

• w przypadku darowizny – umowa darowizny, potwierdzenie przelewu lub inny dowód przekazania;
• w przypadku spadku – prawomocne postanowienie sądu lub akt poświadczenia dziedziczenia;
• w uzasadnionych przypadkach – dokumenty potwierdzające wydatki (np. na leczenie, pogrzeb), które mogą obniżyć podstawę opodatkowania.

SPOSÓB ZGŁOSZENIA

• elektronicznie przez e-Urząd Skarbowy;
• osobiście w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania nabywcy;
• listownie poprzez przesłanie wypełnionego formularza.

ROZLICZENIE PODATKU

• dla grupy zerowej, po złożeniu SD-Z2 w terminie, nabycie majątku jest zwolnione z podatku;
• w pozostałych przypadkach, po złożeniu SD-3, urząd skarbowy wydaje decyzję określającą wysokość podatku, który należy uiścić w terminie 14 dni od doręczenia decyzji.

ZWOLNIENIA I ULGI

• dla najbliższej rodziny (grupa zerowa);
• przy nabyciu gospodarstwa rolnego, przedsiębiorstwa lub lokalu mieszkalnego (po spełnieniu dodatkowych warunków).

Zmiany w podatku od spadków i darowizn 2025

Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn, zniesiony został obowiązek przedstawiania zaświadczenia z urzędu skarbowego przy obrocie majątkiem nabytym w spadku lub darowiźnie, pod warunkiem że:

• majątek został nabyty na podstawie aktu notarialnego,
• majątek pochodzi od najbliższej rodziny (tzw. grupa zerowa) i jego nabycie zostało zgłoszone do urzędu skarbowego.

Uzasadnieniem tychże zmian jest fakt, że w przypadku aktu notarialnego notariusz pełni rolę płatnika podatku, a w przypadku spadków i darowizn w rodzinie podatnik, który zgłosił nabycie, korzysta ze zwolnienia podatkowego, co czyni dodatkowe zaświadczenie formalnie zbędnym.

Zatem, w związku z nowelizacją, w określonych sytuacjach przy sprzedaży lub przekazywaniu majątku nabytego w spadku lub darowiźnie nie trzeba już przedstawiać urzędowi zaświadczenia o podatku, czyli:

• JEŻELI MAJĄTEK ZOSTAŁ NABYTY NA PODSTAWIE AKTU NOTARIALNEGO – notariusz sam odprowadza podatek, więc urzędowe zaświadczenie jest zbędne.
• JEŻELI MAJĄTEK POCHODZI OD NAJBLIŻSZEJ RODZINY (GRUPA ZEROWA) I ZOSTAŁ ZGŁOSZONY DO URZĘDU – podatnik korzysta ze zwolnienia podatkowego, więc ponowne zaświadczenie nie jest potrzebne.

Oznacza to mniej formalności, bowiem nie trzeba już czekać na urzędowe dokumenty przy transakcjach, które spełniają powyższe warunki.

Podatek od spadków i darowizn – najczęściej zadawane pytania

Ile wynosi podatek od spadku i darowizn?

Podatek oblicza się następująco:

• I grupa podatkowa (najbliższa rodzina, np. małżonek, dzieci, rodzice):
  • do 11 833 zł – podatek wynosi 3% wartości nabytej nadwyżki,
  • od 11 833 zł do 23 665 zł – kwota podatku to 355 zł plus 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł,
  • powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 946,60 zł plus 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
• II grupa podatkowa (dalsza rodzina, np. rodzeństwo rodziców, pasierbowie, teściowie):
  • do 11 833 zł – podatek wynosi 7%,
  • od 11 833 zł do 23 665 zł – kwota podatku to 828,40 zł plus 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł,
  • powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 1 893,30 zł plus 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł.
• III grupa podatkowa (pozostałe osoby, w tym niespokrewnione):
  • do 11 833 zł – podatek wynosi 12%,
  • od 11 833 zł do 23 665 zł – kwota podatku to 1 420 zł plus 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł,
  • powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 3 313,20 zł plus 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Jak zgłosić spadek lub darowiznę w urzędzie skarbowym?

Zgłoszenie nabycia spadku lub darowizny wymaga podjęcia następujących czynności:

1. WYPEŁNIENIE FORMULARZA
• grupa zerowa składa formularz SD-Z2, aby skorzystać ze zwolnienia z podatku,
• pozostałe grupy podatkowe I-III składają formularz SD-3, na podstawie którego urząd skarbowy wyliczy podatek.
2. ZACHOWANIE TERMINÓW
• spadek – w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia,
• darowizna – w ciągu 6 miesięcy od dnia jej otrzymania (dotyczy grupy zerowej, aby skorzystać ze zwolnienia z podatku).
3. DOKONANIE ZGŁOSZENIA
• osobiście we właściwym urzędzie skarbowym,
• elektronicznie poprzez e-Urząd Skarbowy,
• za pośrednictwem operatora pocztowego.
4. PRZYGOTOWANIE I ZŁOŻENIE DOKUMENTÓW
• APD, czyli akt poświadczenia dziedziczenia lub prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku,
• umowa darowizny,
• inne dokumenty potwierdzające wartość nabytych rzeczy lub praw majątkowych.

Kiedy darowizna będzie wolna od podatku?

Darowizna będzie wolna od podatku w przypadku, gdy nie będzie ona przekraczać następujących kwot:

• 36 120 zł – dla osób należących do I grupy podatkowej,
• 27 090 zł – dla osób z II grupy podatkowej,
• 5 733 zł – dla osób zaliczonych do III grupy podatkowej.

Jakie stawki podatku od darowizny obowiązują w 2025 roku?

Stawki podatku od spadków i darowizn w 2025 roku przedstawiają się następująco:

• I grupa podatkowa – 3%,
• II grupa podatkowa – 7%,
• III grupa podatkowa – 12%.

Podsumowanie

Podatek od spadków i darowizn to obciążenie fiskalne nakładane na osoby, które nabywają majątek w drodze spadku lub darowizny. Jego wysokość zależy od wartości majątku oraz stopnia pokrewieństwa między nabywcą a darczyńcą lub spadkodawcą. Przepisy ustawy przewidują kwoty wolne od podatku oraz zwolnienia dla najbliższej rodziny, co ma ułatwiać przekazywanie majątku i ograniczać obciążenia finansowe.

Zmiany w podatkach od spadków i darowizn w 2025 roku obejmują podniesienie kwot wolnych od podatku oraz zmiany w stawkach podatkowych. Pamiętaj jednak, że osoby z najbliższej rodziny, zaliczone do tzw. grupy zerowej, mogą nadal skorzystać ze zwolnienia, o ile zgłoszą nabycie majątku w odpowiednim terminie.

Stan prawny na dzień: 20.08.2025 r.