Wezwanie do WKU – czy należy się dzień wolny?

Wojskowa Komenda Uzupełnień (obecnie: Wojskowe Centrum Rekrutacji) może wezwać pracownika m.in. do jednorazowego osobistego stawiennictwa w sprawach związanych ze służbą wojskową. W poniższym artykule poruszamy temat zwolnienia z pracy z tytułu wezwania na kwalifikację wojskową.

Kogo wzywa wojsko?

Kwalifikacja wojskowa 2023 wystartuje 17 kwietnia, a zakończy się 21 lipca. Wezwanie do WKU dostaną mężczyźni, którzy ukończyli 19 lat w roku 2023. Obowiązek stawienia się przed Komendą Wojskową mają również mężczyźni, którzy mają więcej niż 19 lat oraz nie przeszli wcześniej kwalifikacji wojskowej.

Wezwanie do WCR mogą otrzymać także kobiety, które ukończyły 19 lat i posiadają lub zdobywają kwalifikacje przydatne do służby wojskowej (np. medyczne, lotnicze, informatyczne, jako tłumacz).

Czy należy się zwolnienie z pracy na wezwanie WKU?

Kiedy należy się dzień wolny w pracy, odnajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Pracy z 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Z § 3 pkt 4 powyższego Rozporządzenia, dowiadujemy się, że dowodem usprawiedliwiającym nieobecność w pracy jest m.in. wezwanie do WKU, a dokładnie “imienne wezwanie pracownika do osobistego stawienia się, wystosowane przez organ właściwy w sprawach powszechnego obowiązku obrony, (…) zawierające adnotację potwierdzającą stawienie się pracownika na to wezwanie”.

Dalej, w § 5 przeczytamy, że “pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika wezwanego do osobistego stawienia się przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony na czas niezbędny w celu załatwienia sprawy będącej przedmiotem wezwania.”

A zatem, z Rozporządzenia wprost wynika, że z racji wezwania do WKU przysługuje zwolnienie z pracy. Przy czym jest to zwolnienie z pracy, a nie bezpłatny urlop. Tego rodzaju nieobecności nie wlicza się więc do dni urlopowych.

Wezwanie do WKU a wynagrodzenie

Czy za czas zwolnienia od pracy na wezwanie do WKU należy się wynagrodzenie od pracodawcy, dowiemy się również z przytoczonego wyżej Rozporządzenia.

Tym razem musimy zajrzeć do § 16 – punkt 1 tego artykułu wskazuje, kiedy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Nie ma tam żadnej wzmianki o wezwaniu w zakresie powszechnego obowiązku obrony.

A zatem z tytułu wezwania do WKU, pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Jest to tzw. nieobecność usprawiedliwiona niepłatna – w rozumieniu przepisów prawa pracy.

Nie oznacza to jednak, że dzień ten jest w ogóle “niepłatny”. Wyczytamy to z pkt 2 §16, który mówi, że “W razie skorzystania przez pracownika ze zwolnienia od pracy, o którym mowa w § 5-7 [w zakresie powszechnego obowiązku obrony – przyp. red],(…), pracodawca wydaje zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia za czas tego zwolnienia w celu uzyskania przez pracownika od właściwego organu rekompensaty pieniężnej (…) chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia za czas zwolnienia”.

Jak widzimy więc, z tytułu zwolnienia z pracy na wezwanie WCR, pracodawca nie ma obowiązku wypłacać wynagrodzenia, choć ma taką możliwość – może to uczynić dobrowolnie lub jeśli tak stanowią wewnętrzne przepisy zakładowe itp. Jeśli pracownik nie dostanie za tę nieobecność wynagrodzenia, wtedy ma prawo wystąpić do WCR o rekompensatę za utracone zarobki.

Rekompensata za utracone zarobki z powodu wezwania do WKU

Jeśli pracodawca nie wypłaci pracownikowi wynagrodzenia za czas wizyty w WCR, pracownik ma prawo wystąpić o wypłatę rekompensaty pieniężnej.

Wniosek o wypłatę rekompensaty za utracony zarobek składa się do Szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji, dołączając do niego zaświadczenie od pracodawcy dokumentujące utracenie zarobków wynikające ze stawienia się na wezwanie.

Rekompensatę za utracony zarobek, na podstawie zaświadczenia od pracodawcy, wypłaca organ wzywający, czyli w naszym przypadku – WKU/WCR.

Choć Rozporządzenie wskazuje, że pracodawca powinien wydać zaświadczenie o wysokości utraconego zarobku, to wydaje się, że w przypadku obowiązkowego pojawienia się w WKU wystarczy jedynie zaświadczenie o utraconym zarobku. Nie ma natomiast konieczności podawania wysokości tego zarobku.

Jest to uzasadnione tym, że rekompensata za utracony zarobek jest określona ryczałtowo, czyli wielkość dochodów z pracy nie ma tu znaczenia. Należy jednak w przedłożonym oświadczeniu wskazać, że pracodawca nie wypłacił pracownikowi wynagrodzenia za dzień stawienia się w WKU.

Ile wynosi rekompensata za utracony zarobek?

Wysokość rekompensaty za utracone zarobki z tytułu stawienia się w WKU została określona w art. 6 ustawy o obronie Ojczyzny. Wskazuje on, że pracownikom (oraz osobom zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej), którzy nie otrzymali wynagrodzenia za ten czas przysługuje zryczałtowana rekompensata za utracone zarobki w wysokości 1/30 minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego – za każdy dzień nieobecności w pracy.

Za nieobecność w pracy z powodu wezwania na kwalifikację wojskową 2023, przysługuje więc rekompensata w wysokości 100 zł (1/30 * 3010).

Ponadto, osobom wezwanym do WCR przysługuje, na ich żądanie, zwrot kosztów przejazdu. Koszty te organ wzywający zwraca na podstawie udokumentowanego oświadczenia osoby wezwanej, według zasad określonych w przepisach tytułu III działu 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Jak obliczyć wynagrodzenie za miesiąc, w którym pracownik stawił się do WKU?

Zasada obliczania pensji dla pracownika za miesiąc, w którym stawił się do WKU została wskazana w Rozporządzeniu Ministra Pracy z 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy (Dz.U. 2017, poz.927).

Zgodnie z § 12 “W celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik w tym miesiącu był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż niezdolność do pracy spowodowana chorobą, i za czas tej nieobecności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia – miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu i otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.”

Oznacza to, że aby wyliczyć wynagrodzenie dla pracownika za miesiąc, w którym był nieobecny jeden dzień z powodu pojawienia się w WCR (nieobecność usprawiedliwiona niepłatna) należy:

1. miesięczną stawkę wynagrodzenia podzielić się przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu,
2. otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności,
3. uzyskany wynik odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.

Przykład 1.

Pan Tomasz otrzymuje wynagrodzenie miesięczne z etatu w kwocie 3 400 zł. Dnia 20 kwietnia 2023 pojawił się w WCR celem odbycia kwalifikacji wojskowej. Jakie wynagrodzenie za kwiecień powinien zapłacić pracodawca panu Tomaszowi?

Odpowiednie wynagrodzenie, należy obliczyć w poniższy sposób:

1. 3400:152 (wymiar czasu pracy w kwietniu) = 22,37 zł
2. 22,37 x 8 (liczba godzin nieobecności) = 178, 96
3. 3400 – 178,96 = 3 221, 04 zł.

Panu Tomaszowi za kwiecień przysługuje wynagrodzenie z pracy w wysokości 3221, 04 zł. Dodatkowo, ponieważ pracodawca nie wypłacił wynagrodzenia za czas nieobecności w pracy, panu Tomaszowi przysługuje rekompensata w wysokości 100 zł (określona ryczałtowo) za utracony zarobek – od szefa WCR. ,/p>

Podsumowując, na czas pojawienia się w WCR celem odbycia kwalifikacji wojskowej, pracodawca powinien udzielić pracownikowi zwolnienia z pracy. Przy czym nie ma obowiązku za ten dzień wypłacać mu wynagrodzenia (jest to dzień niepłatny). Pracownikowi w tej sytuacji przysługuje rekompensata pieniężna od szefa WCR. Aby ją uzyskać musi złożyć stosowny wniosek w jednostce.