Czym jest koncesja i licencja?

Niektóre rodzaje działalności wymagają od przedsiębiorcy posiadania uprawnień do jej wykonywania lub sprzedawania. W Polsce aby sprzedawać pewne rodzaje usług lub towarów należy posiadać koncesję lub licencję. Warto zapoznać się z definicjami tych obu zagadnień ponieważ nieraz nazewnictwo tych uprawnień może wprowadzić nas w błąd, tak jak koncesja na alkohol. Słowo “koncesja” w tym wyrażeniu jest potoczną nazwą zezwolenia na alkohol.

Definicja koncesji

W artykule 37 ust. 1 Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawa przedsiębiorców ustawodawca wyjaśnia, iż: „Wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny wymaga uzyskania koncesji wyłącznie, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna albo po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia.”

Zatem koncesja jest decyzją administracyjną, uprawniającą do wykonywania przez koncesjonariusza ściśle określonej działalności gospodarczej w sposób i na warunkach określonych w ustawie, których przestrzeganie podlega kontroli organu wydającego koncesję.

Rodzaje koncesji

Polski rząd ustanowił szczegółową listę rodzajów działalności, które mają obowiązek posiadania koncesji. Taką listę można znaleźć na rządowej stronie Biznes.gov.pl.

Najczęściej spotykane rodzaje działalności:

• poszukiwania, rozpoznawania kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów lub dwutlenku węgla,
• wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, transportowania i sprzedaży paliwami i energią,
• ochrony osób i mienia, czyli działalność tzw. agencji ochrony,
• przewozów lotniczych,
• rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych,
• prowadzenia kasyn gry.

Trzeba jeszcze zwrócić uwagę na to, iż danej koncesji udziela odpowiednie organy, np. koncesji na wydobycie kopalin ze złóż o symbolu w CEIDG 0990Z.0001.P.0002 udziela Starosta.

Koncesja jest wydawana na określony czas tj. nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji jest wydawane w drodze decyzji administracyjnej. Warto pamiętać, że od decyzji administracyjnej przysługuje odwołanie.

Definicja licencji

Kolejnym dokumentem uprawniającym przedsiębiorcę do wykonywania danego rodzaju działalności jest licencja. Definicja licencji wskazuje, że są to wynikające z umowy prawa cywilnego albo z aktu administracyjnego uprawnienie do korzystania z praw podmiotowych przysługujących zasadniczo innej osobie.

Rodzaje licencji:

• wyłączna – licencjobiorca będzie jedynym uprawnionym do korzystania z wyników badań (przynajmniej w określony sposób). W zależności od postanowień umowy, może nawet wyłączać prawo licencjodawcy do korzystania z jej przedmiotu,
• niewyłączna – licencjodawca może udzielić licencji także innym osobom,
• pełna – uprawnienia licencjobiorcy odpowiadają co do zakresu prawom licencjodawcy,
• ograniczona – licencjobiorca uzyskuje tylko część praw, które przysługują licencjodawcy,
• dorozumiana – jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie stanowi inaczej, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac,
• otwarta – charakteryzuje się bezpośrednio zezwala na kopiowanie oraz modyfikowanie utworu.

Kiedy należy posiadać licencję

Obowiązkowe posiadanie licencji kojarzy nam się z opłatą za korzystanie z programu antywirusowego, oprogramowania komputerowego lub uprawnieniem do przewozu osób (np. osoby świadczące usługi przewozu taksówką lub autobusem obowiązane są do posiadania odpowiedniej licencji na przewóz osób).

Ustawodawca nie stworzył jednego dokumentu zawierającego spis działalności objętych posiadaniem licencji. Odpowiedzi należy szukać w ustawach dot. danej dziedziny.

Najpopularniejsze rodzaje działalności i źródła prawa:

• wykonywanie usług transportu drogowego – ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym,
• wykonywanie przewozów kolejowych – ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym,
• pośrednictwo w obrocie nieruchomościami i zarządzanie nieruchomościami – ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami,
• prowadzenie instytucji szkoleniowej dla bezrobotnych organizującej szkolenia za środki publiczne – ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe,
• usługi syndyka – ustawa z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka.

Wraz z rozwojem technologii pojawiają się nowe licencje, np. na latanie dronem nieraz trzeba posiadać licencję. Polskie prawo wymaga posiadania licencji w przypadku komercyjnego wykorzystania drona w celu zarobkowym. Jeżeli nasze dziecko chce użyć drona na trawniku przy domu nie musimy się martwić nałożeniem kary za brak licencji. Ponadto licencji na przewóz osób nie musi posiadać firma, która swoich pracowników dowozi do zakładu pracy. Oczywiście jeżeli dana firma nie czerpie korzyści zarobkowych z przewozu swoich pracowników.