WNT: Paragon zamiast faktury – konsekwencje dla nabywcy

Zakup na paragon w UE – polscy przedsiębiorcy niejednokrotnie dokonują zakupu towarów w krajach UE na podstawie paragonu, na którym zwykle widnieje informacja o rozliczeniu podatku VAT w kraju sprzedawcy. Nie oznacza to jednak, iż podatnik VAT z Polski nie ma obowiązku rozpoznania transakcji jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT).Ma to miejsce w przypadku nabycia dokonanego przez:

• czynnego podatnika VAT,
• podatnika zwolnionego z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT) dla transakcji krajowych, lecz zarejestrowanego dla transakcji unijnych towarowych (dobrowolnie lub po utracie zwolnienia podmiotowego dla transakcji unijnych).

Kiedy wykazać WNT w ewidencji VAT?

Za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów zostanie uznana transakcja, jeśli łącznie spełnione są pozostałe warunki określone w art. 9 ustawy o VAT. Wśród nich nie znajdziemy warunku udokumentowania transakcji fakturą.

Obowiązek opodatkowania WNT udokumentowanego paragonem potwierdzają także organy podatkowe (m.in. interpretacje indywidualne sygn. ITTP2/443-1369a/13/AW i IPPP3/443-1189/12-4/KT).

Obowiązek podatkowy dla WNT powstaje w sposób określony w art. 20 ust. 5 ustawy o VAT, tj. z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. W konsekwencji dysponując jedynie paragonem, nabywca rozlicza transakcję WNT 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał nabycia.

Za podstawę opodatkowania należy przyjąć kwotę zapłaty, którą dokonujący dostawy towarów otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy (art. 30a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Podstawę opodatkowania w tym wypadku stanowi kwota brutto z paragonu. Kursem właściwym do przeliczenia transakcji wyrażonej zwykle w walucie obcej jest kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego. Przed dniem obowiązku podatkowego – ostatni dzień roboczy przed 15. dniem po miesiącu nabycia.

Czy nabywca może odliczyć VAT od WNT udokumentowanego paragonem?

Warunkiem odliczenia podatku naliczonego od WNT jest wykazanie transakcji nabycia we właściwej deklaracji VAT oraz otrzymanie faktury zakupu w ciągu 3 miesięcy. Nabywca winien ustalić dane sprzedawcy – w szczególności numer, dla którego jest on zidentyfikowany dla transakcji unijnych. Ma prawo również wystąpić do sprzedawcy o wystawienie faktury do paragonu. Jeżeli nie uzyska on faktury, traci prawo do odliczenia podatku naliczonego.

WNT na podstawie paragonu a VAT-UE

Z art. 100 ust. 8 pkt 3 ustawy o VAT wynika obowiązek wskazania w informacji podsumowującej unijnego numeru NIP dostawcy, tj. zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, jednocześnie kod ten stosowany jest tylko dla podatników zarejestrowanych jako podatnicy unijni. Jeżeli nabywca nie uzyska numeru NIPu unijnego sprzedawcy, nie będzie mógł wpisać tej transakcji w części D informacji VAT-UE, dotyczącej WNT. Uzupełnienie VAT-UE wymaga bowiem od strony technicznej, wpisania kodu kraju dostawcy oraz jego numeru identyfikacyjnego dla potrzeb VAT. Bez tych danych dla transakcji wysyłka elektroniczna VAT-UE się nie powiedzie. Dojdzie do rozbieżności między złożoną deklaracją krajową VAT-7/VAT-7K a VAT-UE, lub nawet do braku VAT-UE.

W tej sytuacji nabywca powinien złożyć do US pisemne wyjaśnienia, w którym poda przyczynę tych rozbieżności. Wyjaśnienie wysyłane jest osobno. System e-deklaracji w MF nie umożliwia składania wyjaśnień wraz z deklaracją lub informacją podsumowującą dla podatku VAT.

Brak kosztu podatkowego

Paragon co do zasady nie stanowi dokumentu będącego podstawą do rozliczenia kosztu podatkowego w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Wśród wydatków zagranicznych wyjątek stanowi jedynie zakup paliwa (nie będący transakcją wnt) oraz zakup materiałów pomocniczych w jednostkach handlu detalicznego. W tym ostatnim przypadku, podatnik winien sporządzić dowód wewnętrzny, zaopatrzony w datę i podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków. DW powinien zawierać nazwę towaru oraz ilość, cenę jednostkową i wartość, a w innych przypadkach – przedmiot operacji gospodarczych i wysokość kosztu (wydatku).

Niekiedy zagraniczny paragon jest fakturą uproszczoną. Wówczas podatnik ma prawo rozliczyć koszt tak, jakby był dokumentowany krajową fakturą uproszczoną. Nie przysługuje mu jednak w takim wypadku odliczenie podatku VAT naliczonego. Zgodnie z przepisami unijnymi dla celów podatku VAT faktury uproszczone nie mogą dokumentować transakcji wewnątrzwspólnotowych.

W pozostałych przypadkach, przedsiębiorca dokujący zakupu udokumentowanego jedynie paragonem, pozbawia się prawa do kosztu podatkowego.