Zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów możliwe jest tylko w nielicznych przypadkach. W ostatnich latach ustawodawca zmienił przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w wyniku czego ten przywilej został ograniczony a problemy z właściwą interpretacją przepisów pozostały aktualne. Już od jakiegoś czasu Ministerstwo Finansów zapowiadało wydanie interpretacji ogólnej, w której miały być wyjaśnione pewne problematyczne kwestie i w końcu interpretacja została opublikowana.

50% koszty uzyskania przychodów interpretacja ogólna Ministra Finansów

Dnia 18 września 2020 r. w Dzienniku Urzędowym pod pozycją 107 ukazała się długo wyczekiwana interpretacja. Przypomnijmy, że interpretacja ogólna wydawana jest w oparciu o przepisy ustawy Ordynacja podatkowa w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe. W interpretacji odniesiono się do tych problematycznych kwestii, o których się rozmawiało i były one również przedmiotem wydawanych indywidualnych interpretacji podatkowych.

Kiedy mogą być stosowane 50% koszty uzyskania przychodów?

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 22 ust. 9 opisane zostały przypadki, w których możliwe jest stosowanie 50% kosztów. Będą to:

• zapłata twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego,
• z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną,
• z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.

Czego dotyczy interpretacja ogólna?

W interpretacji ogólnej Minister Finansów odnosi się do korzystania z 50% kosztów przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych (art. 22 ust. 9 pkt 3).

W tym miejscu należy jeszcze dookreślić, do jakich tytułów przychodów mogą być stosowane 50% koszty z art. 22 ust. 9 pkt 3:

• z działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa,
• z działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki,
• z produkcji audialnej i audiowizualnej,
• z działalności publicystycznej,
• z działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej,
• z działalności konserwatorskiej,
• z prawa zależnego, o którym mowa w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych, do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia,
• z działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Co to są prawa autorskie i utwór?

Na potrzeby omawianej problematyki w interpretacji w pierwszej kolejności odniesiono się do definicji prawa autorskiego.

Konkludując Minister Finansów (MF) wskazał, że z piśmiennictwa wynika, że „program komputerowy, jak każdy inny utwór, nie musi mieć postaci ukończonej, aby korzystać z autorskoprawnej ochrony. Przedmiot prawa autorskiego stanowić mogą nawet krótkie fragmenty (elementy) programu, jeśli tylko one same spełniać będą wymogi podane w ustawie.”

Jak można dalej przeczytać utwór nie może charakteryzować się jako działalność odtwórcza, rzemieślnicza, techniczna, gdzie nie angażuje się wyobraźni, a efekty są z góry określone, powtarzalne, szablonowe. Powstanie utworu wiąże się z działalnością zindywidualizowaną, oryginalną, polegająca na zaangażowaniu wyobraźni, kreacji, ekspresji. Oznacza to, że samodzielnie wytworzone produkty intelektualne można uznać za utwór, jeżeli wykazują dostatecznie doniosłe różnice w porównaniu z uprzednio wytworzonymi produktami intelektualnymi.

Kiedy możemy mówić o prawach autorskich w branży IT w ramach stosunku pracy?

Utwór może powstać w ramach stosunku pracy, czy umowy zlecenia lub o umowy o dzieło.

Aby móc zastosować 50% koszty uzyskania przychodów w ramach stosunku pracy muszą być spełnione następujące warunki:

1. Powstały utwór musi być przedmiotem praw autorskich.
2. Płatnik musi dysponować obiektywnymi dowodami potwierdzającymi stworzenie przez pracownika utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego. Dowodem może być oświadczenie pracodawcy i pracownika stwierdzające, że została wykonana praca twórcza, jeżeli określa, jaki utwór powstał.
3. Wyraźne wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika – twórcy.

Na skutek przyjęcia utworu przez pracodawcę nabywa on majątkowe prawa autorskie do utworu. Z chwilą przyjęcia utworu dochodzi do rozporządzenia majątkowym prawem autorskim.

Na podstawie tej normy pracodawca zatrudniający programistę nabywa autorskie prawa majątkowe w całości już z chwilą ich powstania. Twórca programu komputerowego nie korzysta z praw autorskich, ani nie rozporządza tymi prawami – jest to pierwotne nabycie praw autorskich.

Istnieje jeszcze możliwość wtórnego nabycia praw autorskich przez pracodawcę – wówczas w umowie o pracę będzie zapisane, że majątkowe prawa autorskie do programu komputerowego stworzonego (współtworzonego) przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, przysługują pracownikowi, a nie pracodawcy. W takiej sytuacji pracodawca nabywa prawa do praw autorskich do programu za odpowiednim wynagrodzeniem, od którego są naliczane 50% koszty uzyskania przychodów.

50% koszty uzyskania przychodów a ulga dla młodych

Pracodawcy zatrudniający pracowników do 26 roku życia, do których stosuje się przepisy o 50% kosztach, muszą pilnować aby suma:

1. łącznych kosztów uzyskania przychodów (50%) oraz
2. przychodów objętych ulgą dla młodych
nie przekroczyła w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.