Barter z influencerem a powstanie kosztów podatkowych – wzór umowy barterowej

×

Umowa barterowa to specyficzny rodzaj umowy cywilnoprawnej, w której strony dokonują wzajemnej wymiany świadczeń o charakterze niepieniężnym – najczęściej towaru za usługę lub odwrotnie. Tego typu rozwiązania cieszą się szczególną popularnością w relacjach biznesowych z influencerami, gdzie zamiast wynagrodzenia pieniężnego oferuje się określone korzyści rzeczowe. Warto jednak pamiętać, że choć w obrocie nie dochodzi do przekazania środków pieniężnych, barter rodzi skutki podatkowe..

Umowa barterowa – najważniejsze informacje

Barter to rodzaj umowy o charakterze niepieniężnym, w której strony dokonują wymiany towarów lub usług, a nie przekazują pieniędzy. Choć umowa barterowa nie została szczegółowo uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, należy do tzw. umów nienazwanych, co oznacza, że jej zasady są określane przez ogólne przepisy dotyczące umów, jak np. umowa zamiany.

Cechą charakterystyczną barteru jest to, że strony nie dokonują rozliczenia pieniężnego, lecz wymieniają się rzeczami lub usługami, co może obejmować zarówno towary, jak i usługi. Co istotne, przedmiotem barteru mogą być rzeczy zarówno określone co do gatunku (chodzi o rzeczy, które są określone tylko pod względem określonego rodzaju, np. “Kosmetyki”, w postaci kremów nawilżających, balsamy do ciała, szampony, bez dokładnego wskazania, która konkretna sztuka tego towaru ma być przekazana), jak i przyszłe (chodzi o towary, które mają zostać dopiero wyprodukowane), a także usługi. Ponadto, przejście własności rzeczy w ramach umowy barterowej może nastąpić w momencie zawarcia umowy lub w chwili wydania rzeczy.

Jako że próżno jest doszukiwać się pojęcia barteru i umowy barterowej w przepisach Kodeksu cywilnego, to należy odnieść się do orzecznictwa sądowego, w którym wskazuje się, że:

• umowa barterowa jest umową kompensacyjną, w ramach której każda ze stron zobowiązuje się do świadczenia oznaczonych rzeczy w zamian za świadczenie innych określonych rzeczy przez drugą stronę. Taka umowa realizuje bezpośrednią wymianę dóbr i usług, eliminując przepływ pieniądza pomiędzy stronami i jest uznawana za odmianę umowy zamiany;
• podobne zasady dotyczą umowy buy – back, która w praktyce dealerskiej, w zakresie obrotu samochodami, polega na zamianie starszej floty pojazdów na nowszą. W każdym wypadku wskazane umowy mają charakter wzajemny, konsensualny, odpłatny i co oczywiste, ich zawarcie wymaga złożenia odpowiednich oświadczeń woli przez obie strony;
• Z samego faktu pozostawania stron w stosunkach gospodarczych nie można jeszcze wnioskować o istnieniu między nimi zwyczaju milczącego przyjmowania ofert [tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – I Wydział Cywilny z dnia 10 maja 2019 r., sygn. akt I AGa 15/19].

Jeśli zastanawiasz się, jak rozliczyć faktury na podstawie umowy barterowej, które chcesz kompensować, to przeczytaj ten artykuł.

Umowa barterowa powinna zawierać następujące elementy:

• oznaczenie stron;
• data i miejsce zawarcia umowy;
• opis przedmiotu barteru – opis towaru albo usług stron, a przede wszystkim ilość, jakość oraz wartość towarów podlegających zamianie,
• prawa i obowiązki stron, przykładowo powinny być opisane zasady postępowania w przypadku niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy;
• termin wykonania zobowiązania;
• załączniki;
• podpisy.

Umowa barteru nie wymaga zachowania szczególnej formy prawnej, co oznacza, że może zostać zawarta w następujący sposób, tj.:

• w formie pisemnej;
• w formie ustnej;
• poprzez czynności konkludentne.

Jednakże dla celów dowodowych warto taką umowę zawrzeć na piśmie.

Różnica między umową barterową z osobą fizyczną a umową z influencerem

A czy jest jakaś różnica między umową barterową z osobą fizyczną a umową z influencerem? Tak i ma ona praktyczne znaczenie, albowiem dotyczy przede wszystkim kwestii podatkowych, formalnych oraz zakresu odpowiedzialności stron.

Przykładowo, jeśli influencer prowadzi działalność gospodarczą, to umowa barterowa zawierana jest jak z przedsiębiorcą. Z kolei jeśli umowa barterowa zawierana będzie z osobą fizyczną niebędącą przedsiębiorcą, to konieczne może być uwzględnienie dodatkowych formalności przykładowo rozliczenie podatku dochodowego (PIT).

Umowa barterowa – wzór ogólny

Kwestie podatkowe a umowa barterowa

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawa o CIT) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Tym samym, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika,
• jest definitywny, a więc bezzwrotny,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• nie jest kosztem wymienionym w art. 16 ust. 1 ustawy CIT,
• został właściwie udokumentowany.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Wobec powyższego do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Podatnik kwalifikując poniesione wydatki do kosztów uzyskania przychodów powinien zatem kierować się podstawową zasadą zaistnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a możliwością osiągnięcia z tego tytułu przychodu, albowiem to na nim spoczywa ciężar udowodnienia, że poniesienie wydatku ma (lub może mieć) wpływ na wysokość osiąganych przychodów (lub na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów).

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;
• został właściwie udokumentowany;
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku pomiędzy poniesieniem kosztu, a uzyskaniem przychodu, zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Niewątpliwie zatem kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione nakłady i wydatki związane bezpośrednio lub pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest poprawienie wyniku finansowego oraz osiągnięcie przychodu, z wyjątkiem wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Co ważniejszej określony cel musi być urzeczywistniony w momencie ponoszenia kosztu, a koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało.

Tym samym wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu zaistnieje związek przyczynowy i koszt nie będzie objęty dyspozycją art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Jeżeli zatem spółka zajmuje się sprzedażą danego produktu i chce dokonać reklamy posiadanych towarów podejmując współpracę z influencerem, to należy pamiętać, że wydatki poniesione przez spółkę na nabycie konkretnego towaru stanowią koszty uzyskania przychodów influencera jako kontrahenta. Albowiem spełnione są przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, a wydatki te nie mieszczą się w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów wymienionych w art. 16 ust. 1 przedmiotowej ustawy. Influencer w zamian za otrzymany produkt zobowiązuje się do świadczenia ekwiwalentnego w postaci usługi reklamowej przykładowo w social mediach.

Powyższe znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 1 marca 2023 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.1.2023.2.AN.

Umowa barterowa z influencerem – podsumowanie

Barter to jeden z popularniejszych modeli współpracy z influencerami – polega na wzajemnym świadczeniu usług lub wymianie towaru za usługę, bez udziału pieniędzy. Zazwyczaj wygląda to tak, że marka przekazuje influencerowi produkt lub usługę do przetestowania i promocji, a influencer w zamian wykonuje określoną aktywność marketingową – np. posty w mediach społecznościowych czy recenzję. Jeśli obie strony są czynnymi podatnikami VAT, zobowiązane są do wystawienia sobie nawzajem faktur. Warto przy tym pamiętać, że takie świadczenia stanowią przychód zarówno dla influencera (otrzymany towar lub usługa), jak i dla marki (otrzymana reklama).

Więcej na ten temat rozliczeń z influencerami przeczytaj tutaj.

Stan prawny na dzień: 29.04.2025 r.