Definicja

Zgodnie z art.2 ust.1 pkt 19 ustawą Prawo Dewizowe działalnością kantorową jest regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Działalność kantorowa jest regulowana szczegółowo m.in. w rozdziale 4 pod tytułem Działalność kantorowa ustawy z dnia 27.07.2002 r. Prawo dewizowe (Dz. U. z 2002 r. nr 141, poz. 1178) .

Co powinny zawierać dodatkowe ewidencje

Na podstawie § 6 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26.08.2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475) podatnicy wykonujący:

1. działalność kantorową – prowadzą również według zasad określonych w przepisach prawa dewizowego ewidencję wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej, zwaną dalej „ewidencją kupna i sprzedaży wartości dewizowych”;
2. działalność w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenia lombardów) – są obowiązani prowadzić również ewidencję pożyczek i zastawionych rzeczy;

Ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy powinna zawierać co najmniej następujące dane:

• numer kolejny wpisu,
• imię i nazwisko pożyczkobiorcy,
• adres,
• datę udzielenia pożyczki,
• kwotę udzielonej pożyczki,
• wysokość umówionych odsetek w złotych,
• opis zastawionej rzeczy i jej wartość rynkową,
• termin zwrotu pożyczki wraz z odsetkami,
• datę i kwotę zwróconej pożyczki wraz z odsetkami,
• datę zwrotu zastawionej rzeczy,
• datę sprzedaży rzeczy i kwotę należną z tytułu tej sprzedaży,
• kwotę prowizji stanowiącej wartość spłaconych odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionej rzeczy a kwotą udzielonej pożyczki.

Natomiast zgodnie § 3 pkt 2 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24.09.2004r. w sprawie wyposażenia lokalu przeznaczonego do wykonywania działalności kantorowej oraz sposobu prowadzenia ewidencji i wydawania dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych (Dz. U. z 2004 r. nr 219, poz. 2220 ) ewidencją kupna i sprzedaży wartości dewizowych powinna zawierać :

• kolejny nr transakcji lub operacji;
• datę zawarcia i datę realizacji transakcji lub datę przeprowadzenia operacji;
• określenie rodzaju transakcji lub operacji;
• sposób rozliczenia transakcji (wpłata, wypłata z kasy, na rachunek bankowy itp.);
• nazwę i ilość wartości dewiz lub waluty polskiej będącej przedmiotem transakcji;
• kurs waluty lub równowartość transakcji w PLN;
• cenę jednostkową oraz wartość w PLN w przypadku kupna-sprzedaży złota dewizowego lub platyny

Ewidencja, o której mowa wyżej, obejmuje wszelkie transakcje i operacje powodujące zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej, w tym:

• transakcje rozliczane w kantorze;
• transakcje rozliczane za pośrednictwem rachunków bankowych;
• transakcje rozliczane w części w kantorze i w części za pośrednictwem rachunków bankowych;
• operacje przemieszczania wartości dewizowych lub waluty polskiej między kasą a rachunkami bankowymi.

Podstawowe zasady

Podczas prowadzenia ewidencji w kantorze liczą się następujące zasady. Przede wszystkim przedsiębiorca zobowiązany jest zapewnić:
prowadzenie na bieżąco, w sposób trwały i ciągły oraz zgodny z przepisami, ewidencji wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej;
wydawanie, w sposób zgodny z przepisami, dowodów kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela, przy każdej umowie kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, będących przedmiotem obrotu.
Sprzedaż wartości dewizowych, kupionych w ramach działalności kantorowej, może być dokonywana po wprowadzeniu tych wartości do tej ewidencji, na podstawie wpisu określającego datę realizacji transakcji

Jeżeli jedna transakcja jest rozliczana w więcej niż jeden sposób, każde rozliczenie należy potraktować i ująć w ewidencji jako oddzielną transakcję.
Wpis do ewidencji powinien być dokonany niezwłocznie po zawarciu transakcji lub przeprowadzeniu operacji, a jeżeli transakcja jest realizowana w innym terminie niż termin jej zawarcia, wpis uzupełnia się o datę realizacji transakcji niezwłocznie po jej zrealizowaniu.
Przedsiębiorca, prowadząc ewidencję w sposób określony wyżej, obowiązany jest zapewnić w każdym momencie możliwość ustalenia aktualnego stanu kasy w poszczególnych wartościach dewizowych i w walucie polskiej.

W przypadku obrotu walutą obcą dowody kupna i sprzedaży, powinny zawierać:

• kolejny numer dowodu;
• imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwę (firmę) przedsiębiorcy lub innego podmiotu dokonującego transakcji;
• miejsce zamieszkania i adres osoby fizycznej lub siedzibę i adres przedsiębiorcy lub innego podmiotu dokonującego transakcji;
• cechy dokumentu tożsamości osoby dokonującej transakcji;
• nazwę lub symbol oraz kwotę sprzedanych lub skupionych walut obcych;
• kurs waluty i równowartość transakcji w walucie polskiej;
• pieczątkę z oznaczeniem kantoru;
• datę zawarcia transakcji i wystawienia dowodu;
• pieczątkę imienną i podpis kasjera.

W przypadku obrotu złotem dewizowym lub platyną dewizową dowód ich kupna lub sprzedaży powinien zawierać oznaczenie postaci i ilości złota dewizowego lub platyny dewizowej, jednostkową cenę i wartość transakcji w walucie polskiej oraz oznaczenia określone w pkt 1-4 oraz pkt 7-9.
Jeżeli dowód kupna lub sprzedaży ma być wystawiony na okaziciela, nie zamieszcza się w nim danych określonych w pkt 2-4.
Dowodu kupna i sprzedaży nie wystawia się, jeżeli w związku z transakcjami kupna i sprzedaży wartości dewizowych są sporządzane:

• pisemne umowy potwierdzające ich zawarcie lub
• inne dokumenty stanowiące zgodnie z przepisami o rachunkowości lub przepisami podatkowymi dowody ich zawarcia.

Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów

Konkretyzacje powyższych zapisów stanowią objaśnienia do Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów. Zgodnie z nimi przy dokonywaniu zapisów w księdze, wynikających z prowadzonych przez podatnika ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych nie wypełnia się kolumn 3-5 księgi tj. nr dowodu księgowego, dane kontrahenta.

W kolumnie 7 podatnicy wpisują miesięczną kwotę przychodu (sprzedaży wartości dewizowych) wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych.
W przypadku prowadzenia działaności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw ( w lombardach) w kolumnie numer 7 wpisuje się na koniec miesiąca kwote prowizji stanowiącą wartość spłaconych w danym miesiacu odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionych rzeczy a kwota udzielonych pozyczek.
W kolumnie 10 podatnicy wpisują miesięczną kwotę zakupionych wartości dewizowych, wynikającą z ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych

Remanent

Dla przedsiębiorców prowadzących kantory przewidziano jeszcze specjalne zasady przy prowadzeniu ewidencji podatkowej w zakresie sporządzania spisu z natury.
Tak więc w działalności kantorowej spisem z natury należy objąć dodatkowo niesprzedane wartości dewizowe zgodnie z § 28 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Spis z natury niesprzedanych wartości dewizowych wycenia się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy – według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy, a wartość rzeczy zastawionych – według ich wartości rynkowej.

Wybór formy opodatkowania dla osób prowadzący kantory, lombardy

Osoba prowadząca działalność kantorową nie ma możliwości wyboru opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego, oraz rozliczania się za pomocą karty podatkowej.