Moment powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT

Obowiązek podatkowy, to inaczej termin, w którym należy wykazać daną czynność gospodarczą (sprzedaż) w ewidencji sprzedaży VAT oraz w deklaracji VAT-7 (VAT-7K). Co do zasady podatek VAT jest naliczany i wykazywany w dacie wystawienia faktury. Istnieje jednak szereg wyjątków od tej zasady, o których trzeba pamiętać.

Obowiązek podatkowy po stronie sprzedawcy w obrocie krajowym

Zasada ogólna mówi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeżeli dana transakcja powinna być potwierdzona fakturą VAT, obowiązek podatkowy powstaje w dniu jej wystawienia, jednak nie później niż 7 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (dotyczy to także sytuacji gdy zostanie ona wystawiona w późniejszym terminie).

Moment powstania obowiązku podatkowego – wyjątki:

Zaliczka

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności obowiązek wykazania podatku VAT powstaje z chwilą otrzymania środków pieniężnych.

Dostawa mediów

Przy dostawie energii elektrycznej i cieplnej, gazu, usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, a także usług w zakresie rozprowadzania wody, gospodarki ściekami, unieszkodliwiania odpadów oraz usług sanitarnych, obowiązek podatkowy powstaje w terminie płatności określonym w umowie lub na fakturze.

Sprzedaż żetonów lub kart telekomunikacyjnych.

Kiedy usługa telekomunikacyjna jest realizowana za pomocą żetonów i kart lub innych jednostek, obowiązek rozliczenia podatku VAT powstaje z chwilą ich sprzedaży.

Transport

Przy transporcie osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, również przy usługach spedycyjnych i przeładunkowych, w portach morskich i handlowych, obowiązek wykazania w ewidencji VAT oraz w deklaracji powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.

Budownictwo

W usługach budowlanych lub budowlano-montażowych (dotyczy to też usług przyjmowanych częściowo, których odbiór jest dokonywany na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych), obowiązek wykazania w ewidencji VAT oraz w deklaracji powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.

Dostawa prasy i książek

W przypadku dostawy gazet, magazynów, czasopism oraz książek (z wyłączeniem książek adresowych o zasięgu krajowym, regionalnym i lokalnym, książek telefonicznych, teleksów i telefaksów, nut, map i ulotek), obowiązek rozliczenia powstaje z chwilą wystawienia faktury lub otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 60 dnia, licząc od dnia wydania tych towarów.
Jeżeli umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw, obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury dokumentującej faktyczną dostawę, nie później jednak niż po upływie 120 dni, licząc od pierwszego dnia wydania tych wydawnictw.

Najem, dzierżawa, leasing

Gdy transakcja dotyczy najmu, dzierżawy, leasingu obowiązek wykazania w ewidencji VAT i deklaracji powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Ochrona osób lub mienia

Transakcja ochrony osób lub mienia, dozoru i przechowywania mienia rodzi obowiązek wykazania w ewidencji VAT i deklaracji w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Ubezpieczenia

W zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego obowiązek wykazania w ewidencji VAT i deklaracji powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Stała obsługa prawna lub biurowa

Transakcja stałej obsługi prawnej i biurowej obowiązek wykazania w ewidencji VAT i deklaracji powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Dostawa złomu

Przy dostawie złomu stalowego i żeliwnego, złomu metali nieżelaznych (z wyłączeniem złomu metali szlachetnych), obowiązek rozliczenia powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty.

Sprzedaż wysyłkowa za pobraniem

Gdy ma miejsce sprzedaż wysyłkowa za pobraniem podatek VAT należy wykazać w dniu otrzymania zapłaty.

Komunikacja miejska

W przypadku usług komunikacji miejskiej obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z dniem wystawienia faktury.

Usługi druku

Z tytułu usług polegających na drukowaniu gazet, magazynów, czasopism oraz książek (z wyłączeniem książek adresowych o zasięgu krajowym, regionalnym i lokalnym, książek telefonicznych, teleksów i telefaksów, nut, map i ulotek, oznaczonych stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN i ISSN), obowiązek wykazania podatku VAT powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 90 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.

Sprzedaż licencji lub praw majątkowych

Przy sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, obowiązek rozliczenia powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Dostawa budynków i lokali

Jeśli przedmiotem dostawy są budynki i lokale, to nie ma tutaj znaczenia data sporządzenia aktu notarialnego.
W tych transakcjach obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia licząc od dnia wydania nieruchomości.

Spółdzielczość mieszkaniowa

W przypadku ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych, przeniesienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej własności domu jednorodzinnego w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych, obowiązek wykazania podatku VAT powstaje w momencie otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego.
Nie może to jednak nastąpić później niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności domów jednorodzinnych.

Usługi na rzecz spółdzielców mieszkaniowych

Z tytułu czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, członków spółdzielni będących właścicielami lokali, osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, lub na rzecz właścicieli lokali, niebędących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty związane z eksploatacją, utrzymaniem obiektów, działalnością oświatową i kulturalną spółdzielni, obowiązek wykazania podatku VAT powstaje z chwilą upływu terminu płatności.

Komis

W komisie obowiązek podatkowy powstaje w dacie otrzymania zapłaty przez komitenta (dostarcza on towar prowadzącemu komis), nie później jednak niż w terminie 30 dni od daty dokonania sprzedaży przez komisanta (prowadzący komis).

Usługi na rzecz sądów i prokuratury

Gdy na rzecz sądów powszechnych, administracyjnych lub prokuratury osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej wykonują usługi zlecone im w związku z postępowaniem, obowiązek ujęcia w ewidencji VAT i deklaracji powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.