Małgorzata Jagusiak
Każda osoba, która podejmuje zatrudnienie, bez względu na rodzaj zawartej umowy, ma prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę, wynika to wprost z przepisów. Jednak często słyszy się, że pracodawcy, z różnych powodów, nie wywiązują się z tego podstawowego obowiązku. W dzisiejszej publikacji podpowiemy co zrobić w sytuacji, w której pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za pracę – przepisy
Zasady wypłaty wynagrodzenia za pracę z tytułu zawartej umowy o pracę zostały w szczegółach uregulowane w ustawie Kodeks pracy. Poniżej opiszemy najważniejsze z nich.
| Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu |
| Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną |
| Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią |
| Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę |
| Pracodawca dokonuje wypłaty wynagrodzenia za pracę co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie |
|---|
| Wypłata wynagrodzenia z dołu jest dokonywana nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego |
| Wypłaty wynagrodzenia dokonuje się po potrąceniu wymaganych składek, podatków i innych należności, o których jest mowa w przepisach |
Co zrobić jeśli pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia?
Do nadzoru i kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy została powołana Państwowa Inspekcja Pracy (PIP), której zadania zostały uregulowane w ustawie. Jednym z obowiązków PIP jest czuwanie nad terminową wypłatą przysługującego pracownikowi wynagrodzenia. Jeśli pracodawca nie wywiązuje się ze swoich obowiązków pracownik ma dwa wyjścia:
- Złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy.
- Wnieść pozew do Sądu pracy.
Jakie kroki należy podjąć zarówno w jednym, jak i drugim przypadku zostało opisane na stronach Państwowej Inspekcji Pracy. Poniżej opiszemy co należy zrobić w oparciu o wskazówki PIP.
Skarga do Państwowej Inspekcji Pracy
Decydując się na złożenie skargi do PIP należy w pierwszej kolejności ustalić do jakiego oddziału taka skarga powinna być złożona. Skargi są rozpatrywane przez Okręgowy Inspektorat Pracy właściwy ze względu na siedzibę pracodawcy. Może być napisana przez każdą osobę, nie ma szczególnych wymagań, co do zakresu informacji, jakie powinny się na niej znaleźć. Skarga do PIP powinna zawierać:
- miejscowość i datę sporządzenia skargi,
- dane osoby wnoszącej skargę – imię, nazwisko, adres,
- treść skargi – w tym miejscu powinny się znaleźć przede wszystkim dane pracodawcy – jego nazwa i adres i przyczyna złożenia skargi.
Na tej podstawie Inspektor PIP rozpocznie kontrolę i zażąda od pracodawcy wyjaśnień. Jeśli w wyniku ustaleń okaże się, że faktycznie wynagrodzenie nie zostało wypłacone, to Inspektor może:
- Nakazać pracodawcy wypłatę wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń przysługujących pracownikowi. Taki nakaz podlega natychmiastowemu wykonaniu.
- Wszcząć postępowanie w sprawie popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika za co grozi mandat karny lub kara grzywny, w zależności od skali wykroczenia.
Wniesienie pozwu do Sądu pracy
Kolejnym rozwiązaniem, jakie ma do wyboru pracownik, który nie otrzymał wynagrodzenia jest wniesienie pozwu do Sądu pracy. W tym przypadku jest to już pismo procesowe, które musi spełniać wymogi ustawy Kodeks postępowania cywilnego. Wraz z pismem należy złożyć stosowne załączniki.
| Pismo procesowe składa się do Sądu pracy właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy |
Pismo procesowe powinno zawierać w szczególności:
|
Pracownik przygotowuje komplet dokumentów w trzech egzemplarzach:
|
| Pozew do Sądu można wnieść osobiście, pocztą lub przez pełnomocnika |
| Uwaga!
Roszczenia pracownicze ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat. Termin ten liczy się od daty wypłaty wynagrodzenia |
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
W przypadku zaniechania wypłaty wynagrodzenia przez pracodawcę pracownik ma prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ustawa Kodeks pracy mówi o tym wprost, że jest to możliwe w przypadku ciężkiego naruszenia przepisów przez pracodawcę. Typowym powodem jest właśnie brak wypłaty wynagrodzenia przez pracodawcę. Rozwiązanie umowy o pracę powinno być złożone na piśmie wraz z podaniem przyczyny.
Informacje na temat rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia znajdują się w podlinkowanej publikacji.
Brak wypłaty wynagrodzenia – podsumowanie
Jeśli pracownik zostaje pozbawiony wypłaty wynagrodzenia za świadczoną pracę stoi przed trudnym dylematem, jak w takiej sytuacji postąpić. Jeśli opóźnienie wypłaty zdarza się sporadycznie i pracodawca informuje pracowników, że taka sytuacja może mieć miejsce, to nie ma powodów do obaw. Tym bardziej, jeśli jest to praca, którą lubimy i nie chcemy jej zmieniać. Jeśli jednak zaczyna się to powtarzać cyklicznie, to już pracownik ma powody do niepokoju. Wypłata wynagrodzenia jest niezbywalnym prawem każdego pracownika i przepisy pozwalają mu na dochodzenie swoich praw. Można to zrobić kierując skargę do PIP, ale można sprawę od razu skierować do Sądu pracy. Wybór należy do pracownika. Pracownik powinien pamiętać, że roszczenia pracownicze przedawniają się po upływie 3 lat od dnia, w którym wypłata wynagrodzenia stała się wymagalna. W tym przypadku termin ten biegnie od następnego dnia po dniu będącym terminem wypłaty lub postawieniem środków do dyspozycji pracownika.
Adrianna Glapiak
Dorota Łesak
Witam a co jeśli była zawarta umowa ustna-zlecenie.Brak wypłaconej pensji.