Jak rozliczać tantiemy w działalności gospodarczej. Omówienie na przykładach

Rozliczanie tantiem

Zastanawiasz się jak rozliczyć tantiemy w działalności gospodarczej? Dobrze trafiłeś, w dzisiejszym artykule opiszemy ten temat.

Jak się okazuje znajomość ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych (UPAPP) może być potrzebna również osobom, które prowadzą działalność gospodarczą. W praktyce tematy związane z rozliczaniem przychodów z praw autorskich i praw pokrewnych budzą wiele emocji. Dzisiaj zajmiemy się rozliczaniem tantiem w działalności gospodarczej.

Ustawa o prawach autorskich

Zanim przejdziemy do zasadniczego tematu napiszemy kilka słów na temat praw autorskich, które mogą być pomocne dla lepszego zrozumienia tematu.

  Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, będą to w szczególności: utwory muzyczne, książki, artykuły, prace naukowe, programy komputerowe, filmy, spektakle, występy artystyczne, wzory przemysłowe i wiele innych 
  Twórcy przysługuje wyłączne prawo do utworu i wypłaty wynagrodzenia za korzystanie z utworu  
  Twórca może przenieść prawa autorskie na podstawie umowy  
  Korzystanie z utworów jest dopuszczalne tylko na własny użytek  
  W celach dydaktycznych i naukowych wolno zamieszczać drobne utwory lub ich fragmenty w podręcznikach a twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia z tego tytułu  

Co to są tantiemy?

Ustawa o prawach autorskich nie zawiera definicji tantiem, jednak pewne zapisy mogą wskazywać, że opisują właśnie tantiemy, mowa jest o wynagrodzeniu za korzystanie z utworu lub z tytułu jego sprzedaży.

  Jeżeli wynagrodzenie twórcy zależy od wysokości wpływów z korzystania z utworu, twórca ma prawo do otrzymania informacji i wglądu w dokumenty, które pozwolą na określenie wysokości tego wynagrodzenia  
  Jeżeli wynagrodzenie twórcy jest określone procentowo od ceny sprzedaży utworu, a cena ta ulega podwyższeniu, twórcy należy się umówiony procent od egzemplarzy sprzedanych po podwyższonej cenie  
  Potocznie tantiemy należy rozumieć, jako wypłatę wynagrodzenia dla twórcy z tytułu korzystania z utworu, przykładowo w środkach masowego przekazu czy na organizowanych imprezach  
  Wypłata tantiem może być zryczałtowana lub procentowa od sprzedanych utworów  
  Tabela wynagrodzeń z tantiem jest ustalana przez Komisję Prawa Autorskiego  

W praktyce bardzo często toczą się spory o wypłatę tantiem, szczególnie w dobie Internetu, gdzie powszechną praktyką stało się publikowanie wszelkiego rodzaju twórczości. Natomiast twórcy skarżą się na lukę w przepisach, w tym obszarze. Podobnież ma się to zmienić, trwają już prace nad zmianą ustawy UPAPP. Na ile skuteczne będą te zmiany będzie można ocenić dopiero po wejściu przepisów w życie. Nas jednak najbardziej będzie interesował temat rozliczania tantiem w działalności gospodarczej.

Rozliczanie tantiem w działalności gospodarczej

Co do rozliczania tantiem w działalności gospodarczej, to niestety nie ma jednolitego stanowiska organów podatkowych w tym temacie. W jednych interpretacjach pojawia się podejście, że będą one stanowiły przychody z działalności gospodarczej a w innych, że to przychody z praw autorskich i powinny być rozliczone poza działalnością gospodarczą. Na potwierdzenie przywołamy interpretację nr 0115-KDWT.4011.19.2019.2.WM z dnia 27.01.2020 r., w której opisana jest następująca sytuacja. Osoba prowadząca działalność gospodarczą przetłumaczyła książkę na język angielski w ramach działalności i z tego tytułu otrzymała wynagrodzenie. Dodatkowo otrzymuje opłaty licencyjne od sprzedanych egzemplarzy tej książki. Pytanie dotyczyło, czy tantiemy mogą być rozliczane poza działalnością, jako przychody z praw autorskich i czy można do tego rozliczenia zastosować 50% koszty uzyskania przychodów. Dyrektor Krajowej Informacji skarbowej (KIS) uznał, że takie przychody należy rozpoznać w działalności gospodarczej i nie będą tu miały zastosowania 50% koszty uzyskania przychodów. W innej interpretacji nr 0114-KDIP3-1.4011.382.2019.1.MJ z dnia 10.10.2019 r. zapytanie dotyczyło tantiem uzyskiwanych w związku ze sprzedażą książek w postaci cyfrowej. W tej interpretacji dyrektor KIS przychylił się do stanowiska przedsiębiorcy, że uzyskany w ten sposób przychód będzie stanowił przychód z praw majątkowych i będzie rozliczany poza działalnością gospodarczą. Dyrektor KIS podkreślił m.in., że przedmiotem działalności jest sprzedaż książek a nie udzielanie licencji.

Przychody z praw majątkowych

Jak widać nie można w sposób jednoznaczny stwierdzić, czy przychód z tantiem powinien być rozliczony w działalności gospodarczej, czy poza nią. Jak sobie sięgniemy do przepisów z ustawy o PIT, to przeczytamy m.in., że:

Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw
Przychody z praw majątkowych rozliczane są poza działalnością gospodarczą
 

Czytając ten przepis można odnieść wrażenie, że przychody z tantiem mieszczą się w definicji praw autorskich. Jeśli tak, to powinna być tutaj możliwość stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów a na to nie chcą się zgodzić organy podatkowe. Wnioski nasuwają się same, ale to nie rozwiązuje problemu, ponieważ w dalszym ciągu tak naprawdę nie wiadomo jak rozliczyć tantiemy, jeśli prowadzona jest działalność gospodarcza. Dobrą praktyką w ostatnich latach jest wydawanie objaśnień podatkowych przez Ministra Finansów, ten temat aż się o to prosi. Jednak zanim to się stanie przedsiębiorcy, żeby mieć pewność czy dobrze rozliczają przychody z tantiem, powinni składać wnioski o wydanie interpretacji.

Tantiemy wypłacane pracownikom

W sytuacji, gdy zatrudniamy pracownika, który przygotowuje jakiś autorski projekt dla przedsiębiorcy, to w pierwszej kolejności należałoby w sposób dość precyzyjny określić warunki takiej współpracy w zawartej umowie. Wszystkie przychody uzyskiwane w ramach stosunku pracy na gruncie podatku dochodowego będą traktowane, jako wynagrodzenie, od którego pobiera się zaliczki na podatek dochodowy. Kością niezgody z fiskusem są 50% koszty uzyskania przychodów. Na tym tle ciągle dochodzi do sporów, ponieważ organy podatkowe kwestionują 50% koszty, jeśli pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę.

Rozstrzyganie sporów jest na tyle uciążliwe, że bardzo często trafiają one na wokandy sądowe. W jednym z wyroków NSA sygn. akt II FSK 3024/19 z dnia 23.08.2022 r. spór toczył się właśnie o prawo do 50% kosztów. Sprawa dotyczyła przeniesienia prawa na pracodawcę do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku czynności wchodzących w zakres stosunku pracy. W tym przypadku podnoszona była kwestia braku wyodrębnienia wynagrodzenia w części praw autorskich. W ocenie organu podatkowego określenie tej wartości lub procedur jej obliczania powinno być jasno i precyzyjnie zawarte w dokumentach regulujących treść stosunku pracy. Od wyroku WSA została wniesiona skarga do NSA, która została uznana za zasadną. W ocenie NSA wynikające z umowy o pracę wynagrodzenie obejmuje także prawa do utworów uzyskane przez pracodawcę. Może ono być ustalone w stałej wysokości, mieć charakter prowizyjny, ustalone procentowo lub według innych reguł przyjętych zgodnie przez strony stosunku pracy. W dalszej części NSA konkluduje, że przepis o 50% kosztach nie uzależnia możliwości zastosowania wyższych kosztów od adekwatności wysokości honorarium do wartości utworu. W ocenie NSA podział wynagrodzenia pracownika na potrzeby zastosowania 50% kosztów możliwy jest po zakończeniu miesiąca i podsumowaniu efektów pracy w tym miesiącu. Podział wynagrodzenia powinien być dokonany na linii porozumienia pracownik-pracodawca i może mieć dowolną formę. Wyrok NSA uchylił wyrok WSA i decyzje organu podatkowego I i II instancji, trudno ocenić, jak ponownie została rozpoznana ta sprawa, jednak wiele cennych uwag i wskazówek można wyciągnąć z tego rozstrzygnięcia.

Jak rozliczać tantiemy – podsumowanie

Temat rozliczania tantiem i innych przychodów z praw majątkowych nie jest łatwy. Nie ma jednolitego podejścia organów podatkowych co do osób prowadzących działalność gospodarczą, czy tantiemy powinny być rozliczane w działalności czy poza nią, jako przychody z praw majątkowych. Czytając ustawę o PIT wydaje się, że powinno być przyjęte to drugie rozwiązanie. Jednak jak się okazuje przepisy są mało precyzyjne, zbyt ogólne, co potwierdzają zarówno organy podatkowe i sądy wydając niespójne rozstrzygnięcia. Wielokrotnie w publikacji podkreślano, że zalążkiem sporu są 50% koszty uzyskania przychodów. Wydaje się, że doprecyzowanie przepisów w tej części znacznie ułatwiłoby rozliczanie tantiem. Ciekawe wnioski co do 50% kosztów w przypadku wynagrodzeń pracowników zostały podniesione w przywołanym wyroku NSA, być może, że będzie to wskazówką dla przedsiębiorców, którzy mierzą się z tym tematem. Nie mamy jednak dobrych wieści, w dalszym ciągu trzeba zwracać się o wydanie interpretacji podatkowej do organu podatkowego w indywidualnych sprawach, jeśli chcemy mieć pewność, że nasze postępowanie z tym rozliczaniem jest prawidłowe.

Klauzula/ zastrzeżenie prawne na ifirma.pl

Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.

Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga. O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.

księgowość biuro rachunkowe online księgowość biuro rachunkowe online
Darmowy program do faktur online Darmowy program do faktur online Darmowy program do faktur online

O księgowości wiemy wszystko,
żebyś Ty nie musiał

Daj się zaskoczyć profesjonalnej wiedzy naszych księgowych i oddaj swoje rozliczenia w dobre ręce. A może wolisz samodzielną księgowość? Nasz program do księgowania online jest wyjątkowo prosty i intuicyjny w obsłudze, podobnie jak narzędzie do wystawiania faktur. Wybierz to, co najlepiej odpowiada Twoim potrzebom - ręczymy za każdą z usług ifirma.pl.

Romek

z ifirma.pl

Masz pytania?
Skontaktuj się z nami

Załóż darmowe konto i testuj ifirmę bez zobowiązań

Nowoczesna

Rzetelna

Księgowość