Małgorzata Jagusiak
Zdarzenia losowe nie są od nas zależne, po prostu się wydarzają i nikt ich nie planuje. Jeżeli już dojdzie do wypadku, to warto wiedzieć, jakie z tego tytułu przysługują pracownikowi i członkom jego rodziny odszkodowania. Przepisy na ten temat wypowiadają się szczegółowo i obszernie. W dzisiejszej publikacji opiszemy co to jest jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy i odpowiemy na pytanie ile wynosi jego kwota od 1 kwietnia 2023 r.
Przysługujące uprawnienia z tytułu wypadków przy pracy
Zagadnienia związane z wypadkami przy pracy zostały uregulowane w specjalnej ustawie dedykowanej temu zagadnieniu, jest to ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. W art. 3 tej ustawy można przeczytać definicję wypadku przy pracy:
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć. Poniżej opisujemy niektóre okoliczności uznawane za wypadek przy pracy |
Jako wypadek przy pracy kwalifikują się następujące zdarzenia wykonywane:
|
Na równi z wypadkiem przy pracy uważa się również wypadek, któremu pracownik uległ:
|
Inne okoliczności, które zgodnie z przepisami można uznać za wypadek przy pracy zostały opisane w ustawie |
Podstawa wypłaty świadczenia wypadkowego
W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych wymieniony został krąg osób, które muszą być objęte ubezpieczeniem wypadkowym, Pracodawca ma ustawowy obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe, której wysokość zależy od zagrożeń zawodowych i częstotliwości wypadków, a także liczby zatrudnionych osób zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego. Prawo do świadczeń wypadkowych przysługuje osobom, które uległy wypadkowi. Wypłata świadczeń z tego tytułu należy do kompetencji płatnika składek lub ZUS. Podstawą do wypłaty świadczenia będzie zgromadzona dokumentacja na podstawie, której możliwe jest ustalenie, czy okoliczności i przyczyny zdarzenia uzasadniają uznanie go za wypadek przy pracy. Protokół powypadkowy sporządza i zatwierdza pracodawca. Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i osób współpracujących przy jej prowadzeniu dokument sporządza ZUS.
Jakie uprawnienia ma pracownik, który uległ wypadkowi?
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy przysługuje szereg uprawnień, które wynikają z przepisów.
| Uprawnienia z tytułu wypadku przy pracy: |
|---|
Zasiłek chorobowy W wysokości 100% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe, niezależnie od okresu ubezpieczenia |
Świadczenie rehabilitacyjne W wysokości 100% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe, niezależnie od okresu ubezpieczenia |
Zasiłek wyrównawczy Przysługuje wyłącznie pracownikom o statusie pracownika |
Jednorazowe odszkodowanie Przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu |
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego Świadczenie to przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego |
Renta z tytułu niezdolności do pracy Przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy |
Renta szkoleniowa Przysługuje ubezpieczonemu, którego przekwalifikowano ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy |
Renta rodzinna Przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku |
Dodatek do renty rodzinnej Dla sieroty zupełnej, jeżeli jest uprawniona do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego |
Dodatek pielęgnacyjny Przysługuje osobie pobierającej rentę wypadkową |
Pokrycie kosztów leczenia |
Odszkodowanie od pracodawcy |
Inne roszczenia z tytułu skutków wypadku przy pracy |
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy należne pracownikowi
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy. Prawo do jednorazowego odszkodowania i jego wysokość ustala się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. Odszkodowanie przysługuje w wysokości zależnej od stopnia uszczerbku na zdrowiu.
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu |
Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały uszczerbek
na zdrowiu ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie |
Jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej |
Do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji |
Stopień uszczerbku na zdrowiu ustala lekarz orzecznik ZUS, wydając w tej sprawie orzeczenie |
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego wskutek wypadku przy pracy
Jeżeli wskutek wypadku przy pracy ziści się najczarniejszy scenariusz i dojdzie do śmierci ubezpieczonego członkom jego najbliższej rodziny przysługuje odszkodowanie z tego tytułu. Wysokość jednorazowego odszkodowania dla członków rodziny uzależniona jest od liczby uprawnionych do odszkodowania i stopnia pokrewieństwa. Do członków rodziny uprawnionych do wypłaty odszkodowania zalicza się:
- małżonka,
- dzieci własne i przysposobione,
- rodzice, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub
- rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe.
| Jeden członek rodziny |
|
|---|---|
| Małżonek i jedno lub więcej dzieci | 18-krotność przeciętnego wynagrodzenia, zwiększona o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie, które przysługuje na każde dziecko |
| Dwoje lub więcej dzieci | 18-krotność przeciętnego wynagrodzenia zwiększona o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie, na drugie i każde następne dziecko |
| Małżonek, dzieci i inni członkowie rodziny | Każdemu z nich odszkodowanie przysługuje w wysokości 3,5-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom |
| Członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci | Odszkodowanie to przysługuje w wysokości 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie, na drugiego i każdego następnego uprawnionego |
Kwoty jednorazowych odszkodowań od 1go kwietnia 2023 roku
Wysokość kwot jednorazowych odszkodowań publikowana jest w Monitorze Polskim w formie obwieszczenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS). Zobaczmy jak się kształtują od 1 kwietnia 2023 roku.
Wypadek przy pracy lub choroba zawodowa | ||
|---|---|---|
Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu | ||
Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych | ||
Z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego | ||
Z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty | ||
Jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty | ||
Jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko | ||
Jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 22.212 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci | ||
Jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawnionych równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 22.212 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko | ||
Jeżeli obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, każdemu z nich niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom | ||
Jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 22.212 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego | ||
Podsumowanie
Każdy przedsiębiorca, który zatrudnia pracowników ma obowiązek opłacać za nich składki na ubezpieczenie wypadkowe. Ubezpieczeniem wypadkowym są objęte te osoby, za które są opłacane składki emerytalne i rentowe. Jest tylko niewielka kategoria osób, które są wyłączone z ubezpieczenia wypadkowego. Fundusz ten powstał właśnie na okoliczność wypłat z tytułu wypadku przy pracy, jeżeli już do niego dojdzie. Obowiązują specjalne ustawy, w których uregulowane zostały zasady dokonywania wypłat i lista osób uprawnionych do ich otrzymania. Przywileje poszkodowanych są szerokie i przede wszystkim zależą od skutków zdarzenia. Wysokość takich wypłat określana jest corocznie na okres od 1 kwietnia do 31 marca roku następnego w obwieszczeniu MRiPS. W dzisiejszej publikacji opisaliśmy ogólne zasady przyznawania takich odszkodowań i ich wysokość jaka obowiązuje od 1 kwietnia 2023 roku.
196 
Dorota Łesak
Adrianna Glapiak
Oliwia Józefowiak
