Umowa toolingu jest swojego rodzaju porozumieniem pomiędzy stronami – przedsiębiorcami do wykonania ekwiwalentnych świadczeń na rzecz drugiej strony. Obie strony umowy mają określone korzyści, ale również określone obowiązki. Charakter umowy nienazwanej ma to do siebie, że istnieje dość duża swoboda jej konstruowania. W interesie obu stron leży wypracowanie kompromisu, ale również przejrzyste określenie praw i obowiązków.
W ramach zawieranych umów toolingowych jedna ze stron jest Wykonawcą a druga strona jest Zlecającym. Zlecający udostępnia własne środki trwałe Wykonawcy na czas określony bądź nieokreślony. Przy wykorzystaniu tych narzędzi Wykonawca realizuje zlecenie, na które została zawarta umowa.
Istnieją pewne klauzule, najczęściej zapisane w umowie, że Wykonawca będzie wykorzystywał użyczone środki trwałe jedynie w zakresie niezbędnym do realizacji zlecenia. Nie może więc wykorzystywać narzędzi w dowolny sposób. Po zakończeniu zlecenia środki trwałe są zwracane Zlecającemu, który jest ich prawowitym właścicielem.
W ramach umowy toolingowej można ustalić, że Wykonawca – Użytkujący ponosi bieżące koszty typu:
- Naprawy eksploatacyjne,
- Ubezpieczenia,
- Przeglądy, kontrole bhp.
Najważniejsze korzyści dla Zlecającego i Wykonawcy
Umowa toolingu ma charakter umowy ekwiwalentnej, a więc każda ze stron osiąga określone korzyści.
Korzyści dla Zlecającego:
- Środki trwałe mogą być przez Zlecającego amortyzowane,
- Nabywane usługi-towary-części są w relatywnie niższej cenie, ponieważ jest wkalkulowany koszt udostępnionych narzędzi do ich wytworzenia,
- Wytwarzane wyroby pod określone zamówienie muszą być wysokiej jakości, często mają zindywidualizowany charakter,
- Zamówienie jest realizowane w niezbędnych ilościach i odpowiednich przedziałach czasowych.
Korzyści dla Wykonawcy:
- Wykonawca nie musi posiadać własnych środków trwałych – nie czyni nakładów inwestycyjnych,
- Ma określone czasowo ciągłe zlecenie a więc stałe źródło dochodów,
- Może rozwijać firmę dzięki zdobywaniu nowych kwalifikacji,
- Może zatrudniać czasowo pracowników pod określone zamówienia,
- W sposób ekonomiczny wykorzystuje posiadane powierzchnie.
W ramach zawieranej umowy toolingowej Zlecający udostępnia własne środki trwałe – ruchome bądź nieruchome. Może to być majątek trwały typu:
- Samochody osobowe, dostawcze,
- Laptopy,
- Telefony,
- Maszyny,
- Linie technologiczne,
- Znaki towarowe,
- Nieruchomości.
Brak uregulowań w ustawach podatkowych w tym obszarze rodzi pytania czy takie wzajemne świadczenie powoduje powstanie obowiązku podatkowego na gruncie podatku dochodowego? Otóż w przepisach PIT mowa jest o nieodpłatnym świadczeniu, które jest jednym ze źródeł przychodów. Umowa toolingu nie ma charakteru nieodpłatnego skoro podstawą zawarcia jej jest ekwiwalentność świadczeń.
Każda ze stron ma określone korzyści – Zlecający ma tańsze wyroby – Wykonawca korzysta z obcych środków trwałych.
Umowa toolingu nie jest opodatkowana w PIT.
Nie ma mowy o nieodpłatności, czy częściowej odpłatności co również potwierdzają organy skarbowe w wydawanych interpretacjach podatkowych:
- Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej sygn. IBPB-1-2/4510-267/15/AK z 28 września 2015 r.,
- Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji sygn. ILPB3/423-449/13-2/PR z 18 grudnia 2013 r.
Podobne rozterki towarzyszą przedsiębiorcom na gruncie podatku od towarów i usług. Do opodatkowania podatkiem VAT dochodzi w sytuacji dostawy towarów lub świadczenia usług.
W świetle powyższego rozpatrując czy w przypadku umowy toolingowej dochodzi do dostawy towarów odpowiedź brzmi NIE, ponieważ właścicielem środka trwałego jest cały czas Zlecający.
Analizując czy dochodzi do świadczenia usług w sytuacji przekazania środka trwałego celem zrealizowania usługi na rzecz przekazującego, należy odwołać się do art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. W tym przepisie mowa jest o odpłatnym jak i nieodpłatnym świadczeniu usług, ale niemających związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. A więc przepis nie ma zastosowania przy umowie toolingu, która ma bezpośredni związek przyczynowo – skutkowy z prowadzoną działalnością.
Reasumując umowa toolingu nie podlega opodatkowaniu w VAT.
Potwierdzają to również organy skarbowe:
Małgorzata Jagusiak 
Produkt AI – jak nim zarządzać?
Marta Matylda Kania
Wynajem mieszkania za granicą – czy może być kosztem? Rozliczenie KPiR i VAT
Tylko 6,6% firm korzysta z AI w Polsce! Wyniki Polskiego Instytutu Ekonomicznego
Adam Sawicki
Bon senioralny – nowe świadczenie od 2026 roku!
Adrianna Glapiak
