Poręczenie a VAT

Czym jest poręczenie?

Poręczenie, to nic innego jak umowa zobowiązująca, przez którą poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik takiego zobowiązania nie wykonał. Do jej zawarcia umowy poręczenia nie jest wymagana zgoda dłużnika. Umowa może dotyczyć zarówno długu istniejącego jak i przyszłego do wysokości z góry oznaczonej. Jednakże w zakresie długu przyszłego należy wskazać, że bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie [por. art. 878 § 2 Kodeksu cywilnego].

Warto zapamiętać, że pomimo braku uregulowania przedmiotu poręki w kodeksie cywilnym, to poręczenie służy zabezpieczeniu zobowiązania głównego, którym mogą być zobowiązania w pieniądzu i rzeczach oznaczonych co do gatunku. Oświadczenie poręczyciela, a także jego zmiana powinny być złożone na piśmie pod rygorem nieważności. Oświadczenie poręczyciela może zostać złożone przez reprezentującego go pełnomocnika również w formie pisemnej.

Zgodnie z przepieram art. 876 Kodeksu cywilnego:

• Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał [por. § 1];
• Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie [por. § 2].

Stronami umowy poręczenia są:

• poręczyciel, tj. osoba fizyczna jak i osoba prawna;
• wierzyciel.

Co więcej, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego:

• jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela [por. art. 880 Kodeksu cywilnego];/li>
• w braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny [por. art. 881 Kodeksu cywilnego];/li>
• poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze [por. art. 885 Kodeksu cywilnego];/li>
• jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze [por. art. 886 Kodeksu cywilnego]./li>

WAŻNE

– poręczyciel zobowiązuje się do spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela w przypadku zaistnienia ryzyka, że dłużnik nie wykonania zobowiązania.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat samego poręczenia oraz umowy poręczenia, to przejdź do tego artykułu.

Poręczenie a VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z kolei w myśl przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

WAŻNE

– aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Aby w danym przypadku można było mówić o świadczeniu usług w rozumieniu przepisów o VAT, to muszą zostać spełnione następujące przesłanki, tj.:

• powinna zostać określona (powinna być możliwa do zdefiniowania) usługa (świadczenie);
• powinien istnieć bezpośredni związek między świadczeniem i otrzymywanym wynagrodzeniem;
• powinien istnieć konkretny beneficjent świadczenia;
• świadczenie powinno wynikać ze stosunku prawnego łączącego strony;
• świadczenia powinny mieć charakter wzajemny [por. pismo z dnia 28 czerwca 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0111-KDIB3-1.4012.424.2023.1.IK].

Jeśli istnieje bezpośredni związek między udzieleniem poręczenia a otrzymanym wynagrodzeniem ustalonym procentowo do wartości poręczonej kwoty, to taka konstrukcja udzielanego świadczenia potwierdza wzajemny charakter. Skoro zatem udzielone poręczenie, które to wynika z umowy poręczenia zawartej pomiędzy Poręczycielem, a dłużnikiem, to nie ulega wątpliwości, że udzielenie poręczenia w zamian za wynagrodzenie stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów o VAT.

Zgodnie z przepisem art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi, co do zasady 22%. Równocześnie zgodnie z art. 146aa ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku o której mowa w art. 41 ust. 1 wynosi 23%. Zatem, co do zasady świadczenie usług podlega podstawowej stawce VAT tj. 23%.

Jednakże należy mieć na uwadze przepis z art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT, zwolnione z podatku są usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jeśli chcesz wiedzieć czym jest złoto inwestycyjne oraz jak wyglądają kwestie podatkowe z nim związane, to przeczytaj ten artykuł.

Zwolnienie z podatku VAT

Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Tym samym powyższa regulacja obejmuje zwolnieniem z VAT czynności udzielania poręczeń, gwarancji i innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, rozumianych jako zgoda poręczyciela, gwaranta lub udzielającego zabezpieczenia, do spłacenia długu lub każdego innego zobowiązania finansowego w imieniu dłużnika, w przypadku niewywiązywania się przez niego ze spłaty długu. Należy ponadto zaznaczyć, że warunkiem objęcia zwolnieniem od podatku powyższych poręczeń, gwarancji i zabezpieczeń jest ich finansowy charakter.

Jeśli poręczenie zostało udzielone jako zabezpieczenie zwrotu lub/i rozliczenia zaliczki, która jest świadczeniem pieniężnym, a wynagrodzenie zostało ustalone jako procent poręczanej kwoty, to nie ulega wątpliwości, że transakcja ma charakter finansowy – zatem taka usługa będzie zwolniona z podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT.

Prawidłowość powyższego stanowiska znajduje potwierdzenie w praktyce organów podatkowych, przykładowo:

• w piśmie z dnia 28 czerwca 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr. 0111-KDIB3-1.4012.424.2023.1.IK, w którym wskazano, że Stosownie do art. 876 § 1 ustawy – Kodeks cywilny, przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. W myśl art. 879 § 1 Kodeksu cywilnego, o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. W efekcie, poręczenie stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynności udzielenia poręczenia w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji za korzystanie z cudzego kapitału traktowane są jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, korzystające ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy. Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy, oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, należy stwierdzić, że udzielenie poręczenia za wynagrodzeniem, stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ustawy i zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy, usługa ta korzysta ze zwolnienia od podatku VAT. W konsekwencji Państwa stanowisko w zakresie zwolnienia z podatku VAT usługi poręczenia jest prawidłowe.
• w piśmie z dnia 6 kwietnia 2018 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0114-KDIP4.4012.86.2018.2.BS, w którym organ stwierdził, że: Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach Porozumienia – udzielenie gwarancji za zobowiązania Spółki zależnej za wynagrodzeniem, w wyniku których Spółka zobowiązała się do zapłaty wszelkich sum niezapłaconych w dacie ich wymagalności przez Spółkę zależną z tytułu nabycia produktów dostawcy, stanowią usługi w zakresie udzielania gwarancji. (…) W świetle powyższego należy stwierdzić, że w opisanej sytuacji dochodzi do świadczenia przez Wnioskodawcę usługi w zakresie udzielania gwarancji transakcji finansowej, korzystającej ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy.

Analogiczne stanowisko znajduje się w szeregu innych interpretacji podatkowych, tj.:

• piśmie z dnia 22 kwietnia 2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0111-KDIB3-1.4012.128.2022.1.IK;
• piśmie z dnia 24 maja 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0114-KDIP4-3.4012.188.2021.1.DS;
• piśmie z dnia 21 maja 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0114-KDIP4-3.4012.175.2021.1.DS;
• piśmie z dnia 14 sierpnia 2019 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0112-KDIL4.4012.296.2019.1.EB

Podsumowanie

Jeśli poręczenie zostało udzielone jako zabezpieczenie zwrotu lub/i rozliczenia zaliczki, która jest świadczeniem pieniężnym, a wynagrodzenie zostało ustalone jako procent poręczanej kwoty, to nie ulega wątpliwości, że transakcja ma charakter finansowy – zatem taka usługa będzie zwolniona z podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT.

Zawarłeś umowę użyczenia i zastanawiasz się, jakie to ma skutki w PIT i VAT? Jeśli tak, to przeczytaj ten artykuł.

---



Adrianna Glapiak,  
Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl

 

Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.



Autor ifirma.pl

Adrianna Glapiak

Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl. Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.