Małgorzata Jagusiak
Odkąd zostały zmienione przepisy dotyczące ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ta forma opodatkowania stała się bardziej dostępna dla szerszego grona przedsiębiorców. W dzisiejszej publikacji opiszemy najważniejsze informacje na temat ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z uwzględnieniem m.in. obowiązujących stawek czy składek ZUS.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt jest uproszczoną formą opodatkowania przychodów osiąganych w prowadzonej działalności gospodarczej. W odróżnieniu od zasad ogólnych, gdzie podstawę opodatkowania stanowi dochód, w tym przypadku w podstawie opodatkowania znajduje się przychód z działalności gospodarczej. Ta forma opodatkowania jest kierowana przede wszystkim do tych osób, które w związku z prowadzoną działalnością nie ponoszą zbyt wysokich kosztów uzyskania przychodów.
| Przedsiębiorca, który wybrał ryczałt oblicza zaliczki na podatek dochodowy od kwoty uzyskanego przychodu |
| Na ryczałcie nie rozlicza się kosztów uzyskania przychodów |
Przedsiębiorca ma obowiązek prowadzenia:
|
| Począwszy od 2023 roku osoby, które uzyskują przychody z tytułu najmu prywatnego (poza działalnością gospodarczą) dokonują obligatoryjnie rozliczenia na ryczałcie |
| W przypadku ryczałtu przedsiębiorca nie może skorzystać z preferencyjnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko |
| Na ryczałcie nie można także odliczyć ulgi na dziecko, chyba że poza działalnością gospodarczą przedsiębiorca uzyskuje również dochody opodatkowane według skali podatkowej, np. praca na etacie czy umowie cywilnoprawnej, to wówczas ulga może być rozliczona w ramach tych przychodów |
Kto może wybrać ryczałt
Obecnie ryczałt jest dostępny dla większości przedsiębiorców. Podwyższony został znacznie limit przychodów uprawniający do ryczałtu, a także uchylono załącznik do ustawy, w którym znajdowało się szereg wykluczeń z opodatkowania.
Ryczałt mogą opłacać:
|
| Limit przychodów w poprzednim roku podatkowym nie może przekraczać 2.000.000 euro |
|---|
Kto nie może opłacać ryczałtu
W ustawie wymienione zostały także okoliczności, w których przedsiębiorca nie może opłacać ryczałtu, piszemy o nich poniżej.
| Opłacają w tym samym roku podatek według karty podatkowej |
| Korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego |
| Osiągają przychody z prowadzenia aptek |
| Osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych |
| Osiągają w całości lub w części przychody z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych |
| Wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym – z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii |
| Sprzedają towary lub świadczą usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w poprzednim lub bieżącym roku podatkowym. Dotyczy to osób, które były lub są zatrudnione na umowę o pracę |
W przypadku podejmowania działalności gospodarczej w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
Jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na zasadach ogólnych |
Przykład 1
Pani Irena w 2023 roku pracowała na umowę o pracę w firmie reklamowej. Od marca 2024 roku otworzyła jednoosobową działalność gospodarczą, w której również świadczy usługi reklamowe. Firma, w której pracowała będzie jednym z kontrahentów pani Ireny a to oznacza, że nie może ona wybrać na 2024 rok opodatkowania ryczałtem.
Przykład 2
Pan Seweryn prowadził firmę jednoosobową, w 2024 roku postanowił ją zamknąć i otworzyć wspólnie z żoną spółkę osobową. W jednoosobowej działalności był opodatkowany na zasadach ogólnych. Oznacza to, że małżonkowie nie będą mogli wybrać opodatkowania ryczałtem dla spółki cywilnej w 2024 roku, będzie to dopiero możliwe począwszy od 2025 roku.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawki 2024
W ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym zostały wymienione stawki ryczałtu, które obecnie obowiązują. Rozpiętość stawek jest znaczna, mieści się w przedziale od 17% do 2%.
| Według tej stawki opodatkowane są przychody osiągane przez osoby wykonujące tzw. wolne zawody, do których zalicza się m.in. księgowych, notariuszy, radców prawnych, biegłych rewidentów, agentów i brokerów ubezpieczeniowych, tłumaczy, adwokatów, innych wymienionych w ustawie | |
| Stawką 15% opodatkowane są usługi m.in. reklamowe, fotograficzne, związane z zatrudnianiem, detektywistyczne i ochroniarskie, inne szczegółowo wymienione i oznaczone odpowiednim kodem PKWiU w ustawie | |
| Ta stawka jest stosowana m.in. przez osoby świadczące usługi w zakresie opieki medycznej przez lekarzy, pielęgniarki. Obejmuje także usługi architektoniczne i inżynierskie | |
| Świadczenie usług wydawania pakietów m.in. gier komputerowych, pakietów oprogramowania systemowego, użytkowego i komputerowego | |
| Świadczenie usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek | |
| Przychody z najmu do kwoty 100.000 zł | |
| Przychody z najmu powyżej 100.000 zł | |
| Przychody z działalności usługowej m.in. w zakresie edukacji, szkoleń, świadczenia usług gastronomicznych, prowizje ze sprzedaży komisowej, uzyskiwane przez kolporterów prasy | |
| Przychody m.in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton | |
| Przychody m.in z działalności usługowej w zakresie handlu, w części w działalności gastronomicznej, z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątkowych w działalności gospodarczej, | |
| Przychody ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy | |
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jak obliczyć
Przedsiębiorca, który wybrał ryczałt jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów w sposób rzetelny, umożliwiający prawidłowe wyliczenie podatku. Jeśli więc w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonywane są czynności opodatkowane różnymi stawkami, to taki podział musi być zachowany w ewidencji.
Jeżeli przedsiębiorca nie prowadzi ewidencji w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów. Jednak konkretna działalność jest opodatkowana stawką wyższą niż 8,5%, to stosuje się tę wyższą stawkę, czyli odpowiednio: 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12% i 10%
Z uwagi na to, że na ryczałcie przychody nie są pomniejszane o koszty uzyskania przychodów, to podatek jest naliczany wprost od kwoty uzyskanego przychodu, po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne i 50% zapłaconej składki zdrowotnej.
Przykład 3
Pan Jakub świadczy usługi budowlane, które są opodatkowane 5,5% stawką ryczałtu. W miesiącu kwietniu z tego tytułu osiągnął przychody w kwocie 50.000 zł. Składki na ubezpieczenia społeczne zapłacone w kwietniu wyniosły 1.200 zł a 50% zapłaconej składki zdrowotnej 600 zł, podatek do zapłaty wyniesie:
48.200 zł – przychód do opodatkowania (50.000 zł – 1.200 zł – 600 zł)
2.651 zł – podatek podlegający wpłacie do urzędu skarbowego (48.200 zł x 5,5%)
| Zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne |
| 50% zapłaconej składki zdrowotnej |
| Straty powstałe w latach ubiegłych |
| Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) |
Wydatki na:
|
| Darowizny przekazane na cele: kultu religijnego, pożytku publicznego, kształcenia zawodowego przekazane dla szkół prowadzących kształcenie zawodowe |
| Ulgę na terminal |
| Ulga dla powracających z zagranicy |
| Ulga dla pracujących seniorów |
| Ulga dla rodzin wielodzietnych 4+ |
| Ulgę z tytułu krwiodawstwa |
| Ulgę na zabytki |
Składki ZUS ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Przedsiębiorca, który wybrał ryczałt ewidencjonowany opłaca składki społeczne ZUS na takich samych zasadach, jak przy wyborze innych form opodatkowania. Oznacza to, że przedsiębiorca może opłacać ZUS na następujących zasadach:
| Ulga na start Brak składek na ubezpieczenie społeczne | |
| ZUS preferencyjny Podstawa wymiaru składki stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę | |
| Mały ZUS Plus Podstawa wymiaru składek zależy od wysokości dochodu w działalności gospodarczej. Nie może być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę i wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia | |
| Duży ZUS Podstawa wymiaru składek wynosi 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia | |
| Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne jaka obowiązuje w 2024 roku została szczegółowo opisana w podlinkowanej publikacji |
Co do składki zdrowotnej, to po wprowadzeniu Polskiego Ładu, jej wysokość będzie zależała od wysokości przychodów osiąganych w prowadzonej działalności gospodarczej i kształtuje się następująco:
| Do 60.000 zł | Pomiędzy 60.000 zł a 300.000 zł | Powyżej 300.000 zł |
| 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego | 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego | 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego |
| 419,46 zł | 699,11 zł | 1.258,39 zł |
Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca ma obowiązek przygotować i złożyć roczne rozliczenie składki zdrowotnej w terminie do 20 maja kolejnego roku podatkowego.
Podsumowanie
Decyzja o wyborze formy opodatkowania zależy od wielu czynników, najważniejsze informacje na temat ryczałtu zostały opisane w dzisiejszej publikacji. Czy ta forma opodatkowania jest odpowiednia na to pytanie musi sobie odpowiedzieć sam przedsiębiorca, który zna najlepiej swoją firmę. Najczęściej mówi się i pisze, że ryczałt jest dla tych, którzy nie mają zbyt wysokich kosztów uzyskania przychodów. Na pewno jest to prawda, jednak z uwagi na rozpiętość stawek ryczałtu nie zawsze tak musi być.
Biorąc pod uwagę najwyższe stawki ryczałtu 17%, 15%, 14% i 12% w porównaniu do skali podatkowej, gdzie w pierwszym progu mamy stawkę 12% i to od kwoty dochodu, nie jest to ciekawa opcja. Na ryczałcie dużym plusem jest to, że składka zdrowotna do zapłaty jest transparentna, już na początku roku będziemy znali jej wysokość. Dodatkowo przedsiębiorca prowadzi uproszczoną ewidencję, co również nie pozostaje bez znaczenia. Warto jeszcze przypomnieć, że na ryczałcie nie ma kwoty wolnej od podatku, tak jak to ma miejsce na skali podatkowej, przedsiębiorca zapłaci podatek od wszystkich przychodów osiągniętych w działalności. W publikacji zostały zawarte te informacje, które mogą być pomocne przy podejmowaniu decyzji. Jednak i tak ostateczna decyzja zawsze należy do przedsiębiorcy.
229 
Adrianna Glapiak
Justyna Czerwińska
Adam Sawicki
