Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania

Spis treści:

Pokaż więcej ↓

Wiele osób decyduje się na podjęcie aktywności zawodowej poza granicami Polski. Na chwilę obecną nie ma żadnych ograniczeń z tym związanych. Można podjąć pracę na umowę, ale część osób decyduje się również na zakładanie własnej działalności gospodarczej. W dzisiejszej publikacji opiszemy czym są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i wskażemy z jakimi krajami są podpisane.

Rezydencja podatkowa

Kluczowe w całej sprawie będzie wyjaśnienie co ma wspólnego rezydencja podatkowa z umowami w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Otóż każda osoba, która w danym roku podatkowym uzyska dochód zarówno w Polsce, jak poza granicami kraju musi wiedzieć czy podlega w Polsce pod nieograniczony czy ograniczony obowiązek podatkowy. Tym samym zostanie ustalona rezydencja podatkowa.

Rezydencja podatkowa odnosi się do zasad ustalania miejsca zamieszkania do celów podatkowych
Z pojęciem rezydencji podatkowej wiążą się pojęcia nieograniczonego i ograniczonego obowiązku podatkowego
Nieograniczony obowiązek podatkowy Oznacza, że dana osoba fizyczna, jeśli ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. W takim przypadku jest polskim rezydentem podatkowym
Ograniczony obowiązek podatkowy Oznacza to, że osoba fizyczna, nie ma na terytorium Polski miejsca zamieszkania, dlatego musi zapłacić podatek tylko od dochodów osiąganych na terytorium Polski. W takim przypadku mówi się o nierezydencie podatkowym

Na temat rezydencji podatkowej i obowiązków podatkowych osób fizycznych w 2024 roku powstała obszerna publikacja, która znajduje się pod linkiem.

Cel tworzenia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania

Jeśli zdecydujemy się na pracę w innym niż Polska kraju zawsze powinno się sprawdzić, jakie to będzie miało konsekwencje fiskalne. Nawet jeśli będzie to osoba, która podlega pod nieograniczony obowiązek podatkowy, to i tak powinna się liczyć z tym, że uzyskane dochody najprawdopodobniej zostaną opodatkowane w kraju, w którym je uzyskuje. Dodatkowo w momencie złożenia zeznania rocznego w Polsce należy wykazać sumę dochodów osiągniętych w Polsce jak i za granicą, a to oznacza ponowne opodatkowanie tego samego dochodu w Polsce.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy dwoma krajami, o ile jest ratyfikowana stanowi źródło prawa w Polsce
Źródłem powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są ratyfikowane umowy międzynarodowe
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są tworzone w oparciu o Konwencję Modelową OECD w sprawie podatku od dochodu i majątku. Na komentarze do tej Konwencji powołują się wnioskodawcy i organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych
W każdej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania znajdą się bardzo zbliżone informacje m.in. na temat: wykazu podatków, których dotyczy umowa, definicji podstawowych pojęć związanych z rozliczeniami podatkowymi, zasad rozliczania dochodów np.: z dywidend, odsetek, należności licencyjnych, ze sprzedaży majątku, rozliczania dochodów z różnych tytułów np.: z pracy najemnej, z działalności gospodarczej, z wolnych zawodów, z rent i emerytur, pracowników sektora publicznego, studentów

Na szczęście w Polsce wypracowane zostały dwie metody unikania podwójnego opodatkowania, co pozwala na uniknięcie zapłaty podatku dochodowego w podwójnej wysokości. Napiszemy o nich poniżej, ale najpierw napiszemy na temat niektórych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania

Na stronie podatki.gov.pl znajduje się pełen katalog umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Na dzień 08.01.2024 r. na wykazie znajduje się 91 takich umów w zestawieniu tabelarycznym.

Wykaz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania znajduje się na stronach rządowych, łącznie jest ich 91

Każda umowa jest dwujęzyczna

Na wykazie odnotowana jest informacja o dacie wejścia w życie i dacie obowiązywania, która mogą być różne. Podane są również publikatory ustaw

Dodatkowo na wykazie pojawia się informacja o konwencji MLI , której nadrzędnym celem jest ograniczenie unikania opodatkowania, zapobieganie nadużyciom z tym związanych

W Polsce obowiązuje jeszcze ustawa o umowach międzynarodowych, która określa zasady oraz tryb:

zawierania,
ratyfikowania,
zatwierdzania,
ogłaszania,
wykonywania,
wypowiadania,
zmian zakresu obowiązywania

umów międzynarodowych

Nie sposób opisywać wszystkich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, bo byłoby to niecelowe, tym bardziej, że kluczowe kwestie przewijają się w każdej z nich. Poniżej wymienione zostaną tylko niektóre dla zobrazowania zagadnienia.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Niemcami

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Niemcami zaczęła obowiązywać od 01.01.2005 r. i obejmuje podatki od dochodu i od majątku. Umowa ma zastosowanie do dochodów osób fizycznych i osób prawnych.

Rozliczanie dochodów uzyskanych tylko w Niemczech
Dochód, który może być opodatkowany w Niemczech jest wyłączony z podstawy opodatkowania w Polsce. Jeśli w roku podatkowym zostały osiągnięte tylko dochody w Niemczech, to nie ma obowiązku składania w Polsce zeznania rocznego

Rozliczenie dochodów uzyskanych zarówno w Niemczech jak i w Polsce
Dochód niemiecki jest zwolniony z podatku w Polsce, ale w celu ustalenia stawki podatku do rozliczenia polskiego dochodu należy obliczyć stawkę podatku dla całego dochodu, łącznie z dochodem niemieckim. W tym celu w zeznaniu rocznym rozliczającej podatek korzysta się z metody wyłączenia z progresją

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Czechami

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Czechami pierwotnie zaczęła obowiązywać od 01.01.1994 r., a po zmianie ustawy od 01.01.2013 r. Umowa obejmuje podatki dochodowe od osób fizycznych i prawnych, jakie obowiązują w danym kraju. Podobnie, jak w przypadku Niemiec dochody uzyskane w Czechach są wyłączone z podstawy opodatkowania w Polsce. Z tym, że jeśli dochody w trakcie roku zostaną osiągnięte zarówno w Polsce, jak w Czechach, to podatek w Polsce oblicza się według metody wyłączenia z progresją.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Holandią

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Holandią zaczęła obowiązywać od 01.01.2004 r. Podobnie jak w innych umowach obejmuje podatki dochodowe, w takim kształcie, w jakim obowiązują w danym kraju. W przypadku Holandii polski rezydent podatkowy przyjmie do rozliczenia metodę proporcjonalnego odliczenia. Oznacza to, że dochody uzyskane w Holandii będą również opodatkowane w Polsce, z tym że od ustalonego podatku w Polsce można odliczyć podatek zapłacony za granicą.

Dochody zagraniczne w zeznaniu rocznym

Z uwagi na to, że przy omawianiu umów dotyczących unikania podwójnego opodatkowania pojawiła się informacja o dwóch metodach rozliczania dochodów zagranicznych, poniżej napiszemy kilka słów na czym one polegają.

Metoda wyłączenia z progresją	Metoda proporcjonalnego odliczenia
Z założenia do tej metody wynika, że dochód uzyskany za granicą jest wyłączony z opodatkowania w Polsce. Jeśli polski rezydent uzyskuje tylko dochody za granicą, to nie musi składać zeznania rocznego w Polsce. Jeśli polski rezydent uzyskuje dochody za granicą i w Polsce, to dla sumy dochodów musi ustalić indywidualną stawkę podatku według, której zapłaci podatek w Polsce	Metoda proporcjonalnego odliczenia zakłada, że podatek dochodowy należy obliczyć od sumy dochodów polskich i zagranicznych, przy czym od należnego podatku w Polsce można odliczyć podatek zapłacony za granicą
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalają na rozliczenie dochodów zagranicznych metodą wyłączenia z progresją m.in. od dochodów uzyskanych w Niemczech, we Francji, w Czechach, Chorwacji, Turcji	Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalają na rozliczenie dochodów zagranicznych metodą proporcjonalnego odliczenia m.in. od dochodów uzyskanych W Holandii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii, Norwegii. Tę metodę stosuje się również do krajów, z którymi Polska nie ma zawartej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
Dochody uzyskane za granicą należy wykazać w zeznaniu PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/ZG

Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania – podsumowanie

W dzisiejszej publikacji opisaliśmy czym są i jaki jest cel tworzenia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Polska jest stroną 91 takich umów,. Można powiedzieć, że z większością krajów atrakcyjnych pod kątem migracji zarobkowej Polska ma podpisane takie umowy. Najczęściej umowy były zawierane jeszcze w latach 70, 80 XX wieku, a więc ich założenia obowiązują od wielu dekad. Nadrzędnym celem takich umów jest obniżenie obciążeń fiskalnych osób, które uzyskują dochody za granicą. W przeciwnym razie rezydencji podatkowi musieliby zapłacić podatek zarówno w Polsce, jak i za granicą w kraju, w którym uzyskali dochód. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje dwie metody rozliczania dochodów zagranicznych – metodę wyłączenia z progresją i metodę proporcjonalnego odliczenia. W artykule napisano ogólnie, jaka jest pomiędzy nimi różnica. Każda osoba, która osiągnęła dochody zagraniczne najczęściej ma obowiązek złożenia zeznania podatkowego w Polsce na druku PIT-36 z załącznikiem PIT/ZG.