Małgorzata Jagusiak 
Zatrudnianie pracowników wiąże się z licznymi obowiązkami po stronie pracodawcy. W takich przypadkach nie wystarcza wiedza podatkowa, ale równie ważne stają się przepisy m.in. Kodeksu pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, Państwowej Inspekcji Pracy. Bez względu na charakter zajmowanego przez pracownika stanowiska może dojść do wypadku w miejscu pracy i w dzisiejszej publikacji zajmiemy się tym tematem.
Jak należy rozumieć wypadek w miejscu pracy?
Definicja wypadku w miejscu pracy znajduje się w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zobaczmy więc kiedy dochodzi do wypadku przy pracy.
| Pod pojęciem przyczyny zewnętrznej należy rozumieć przyczynę poza organizmem człowieka. Nie będzie więc wypadkiem przy pracy zawał serca czy wylew. |
Do wypadku przy pracy może dojść w następujących okolicznościach:
|
Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się również inne nagłe zdarzenie, o ile pracownik jest objęty ubezpieczeniem wypadkowym, jeżeli dojdzie do niego:
|
Kategorie wypadków przy pracy
W ustawie podane zostały jeszcze inne definicje, których znajomość jest ważna z punktu widzenia przedsiębiorcy, który występuje w roli pracodawcy. W wyniku wypadku może dojść do śmierci lub urazów powodujących uszkodzenie ciała, zobaczmy więc jak to jest zdefiniowane przez ustawodawcę.
Uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku
Uważa się wypadek, w wyniku którego doszło do:
- ciężkiego uszkodzenia ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała,
- rozstroju zdrowia, naruszającego podstawowe funkcje organizmu,
- nieuleczalnej lub zagrażającej życiu choroby,
- trwałej choroby psychicznej,
- całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy w zawodzie,
- trwałej deformacji lub zniekształcenia ciała
Dochodzi do niego w sytuacji, jeżeli w wyniku tego samego zdarzenia wypadkowi uległy co najmniej 2 osoby
W wyniku takiego wypadku pracownik jest czasowo niezdolny do pracy
Obowiązki pracodawcy w związku z wypadkiem przy pracy
Jeżeli już dojdzie do wypadku w pracy, to właściciel firmy powinien znać zasady postępowania w takich przypadkach. Zgłoszenia takiego wypadku dokonuje sam poszkodowany, o ile pozwala mu na to stan zdrowia. Rolą przedsiębiorcy jest podjęcie określonych kroków w szczególności:
| Jeżeli do zdarzenia doszło w miejscu pracy, to w pierwszej kolejności należy wyłączyć maszyny, urządzenia, odciąć dopływ prądu do tych urządzeń. Udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu, bez względu na to, czy jest czy nie pracownikiem zakładu | |
| Chodzi o pozostawienie miejsca zdarzenia w takim stanie, w jakim doszło do wypadku. Nie wolno zmieniać miejsca położenia maszyn, urządzeń, sprzętu, które miały związek ze zdarzeniem. Do miejsca wypadku nie mogą mieć dostępu osoby nieuprawnione. Całe zdarzenie powinno zostać w sposób właściwy udokumentowane: sporządzone szkice, zdjęcia, Jeżeli w firmie został powołany społeczny inspektor pracy (SIP), to należy go powiadomić. Jeżeli doszło do wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego należy niezwłocznie zawiadomić okręgowego inspektora pracy i prokuratora | |
| Jeżeli u danego pracodawcy jest obowiązek tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy (SBHP), to w skład zespołu będzie wchodził pracownik SBHP i SIP. Może to być również osoba wykonująca zadania służby BHP i pracodawca lub wskazany pracownik. W innych wypadkach będzie to zespół dwuosobowy składający się z pracodawcy i specjalisty spoza zakładu pracy | |
| Od ustalenia przyczyn wypadku jest zespół powypadkowy, którego zadaniem jest zebranie wszystkich niezbędnych informacji, łącznie z przeprowadzeniem oględzin miejsca zdarzenia, przesłuchaniem świadków. Jeżeli jest taka konieczność, to należy również uzyskać opinię lekarzy i specjalistów. Chodzi o zebranie kompleksowych, obiektywnych informacji na temat wypadku. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca | |
| Zespół powypadkowy sporządza protokół, który jest podstawą do wypłaty ewentualnych świadczeń dla poszkodowanych. Taki protokół powinien być w pierwszej kolejności przekazany poszkodowanemu, który ma prawo do wniesienia swoich uwag. | |
| Przepisy nie mówią nic na temat ilości egzemplarzy takiego protokołu. Na pewno powinien trafić do: poszkodowanego, pracodawcy, jeżeli taki obowiązek wynika z ustawy inspektorowi Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) | |
| Obowiązkiem pracodawcy jest prowadzenie rejestru wypadków przy pracy, w którym powinny się znaleźć najważniejsze informacje o zdarzeniu | |
| Końcowo pracodawca powinien ocenić przyczynę wypadku pod kątem m.in. stanu maszyn i urządzeń, stanu pomieszczeń w firmie, organizacji stanowiska pracy i innych, które w przyszłości pozwolą na uniknięcie podobnych zdarzeń. Pracodawca powinien wyciągnąć wnioski i podjąć ewentualne działania prewencyjne na przyszłość |
Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy
Każdemu uczestnikowi zdarzenia, które jest wypadkiem w miejscu pracy przysługują uprawnienia, których charakter i wysokość uzależniona jest w szczególności od charakteru poniesionych obrażeń, uszkodzeń ciała, uszczerbku na zdrowiu. Jeżeli w wyniku wypadku dojdzie do śmierci poszkodowanego, to rodzinie zmarłego przysługuje odszkodowanie. Jeśli natomiast w wyniku zdarzenia osoba poszkodowana okaże się niezdolna do pracy, to otrzyma odszkodowanie lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli uszkodzenie ciała będzie wymagało długiego procesu leczenia i rehabilitacji, to po zakończeniu okresu zasiłkowego będzie przysługiwało świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy czy jednorazowe odszkodowanie.
Podsumowanie
Zdarzenia losowe są nie do przewidzenia, tak samo trudno ocenić ich skutki. Pracodawcy zdają sobie sprawę z ciążącej na nich odpowiedzialności za zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu pracy. Każdy pracownik przechodzi również szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Jednak wystarczy chwila nieuwagi lub wystąpienie przyczyn od nas niezależnych, które mogą doprowadzić do wypadku. Nie sposób ustrzec się wypadku, nawet zachowując daleko idącą ostrożność. Jeżeli już dojdzie do zdarzenia ważna jest szybka reakcja, chodzi przede wszystkim o ratowanie życia lub zdrowia ludzi. Należy udzielić poszkodowanym pierwszej pomocy, wezwać pogotowie, jeżeli wymaga tego sytuacja. W dalszej kolejności pracodawca musi czuwać nad zabezpieczeniem miejsca wypadku, jeśli do niego doszło na terenie zakładu. Znajomość przepisów w tym zakresie jest niezbędna. Jeżeli wypadek jest ze skutkiem śmiertelnym, jest to ciężki lub zbiorowy wypadek, to musi zostać powiadomiony prokurator i inspektor PIP. Musi zostać sporządzony protokół powypadkowy a wypadek zostanie odnotowany w rejestrze wypadków. Poszkodowani i ich rodziny mają prawo do jednorazowych odszkodowań, których wysokość zależy od poniesionych obrażeń i uszczerbku na zdrowiu. Każdy pracodawca zatrudniający pracowników ma obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe, dzięki czemu wszystkie świadczenia z tytułu wypadków przy pracy mogą być sfinansowane.
