Wypowiedzenie umowy licencyjnej – kiedy i na jakich zasadach?
Zawarcie umowy licencyjnej to dla wielu przedsiębiorców, wydawców czy twórców jeden z kluczowych momentów współpracy. To właśnie na jej podstawie możliwe jest legalne korzystanie z cudzych utworów – niezależnie od tego, czy chodzi o zdjęcia, teksty, muzykę, oprogramowanie czy inne dobra niematerialne objęte prawem autorskim.
Każda współpraca może kiedyś dobiec końca, dlatego kwestia zakończenia umowy licencyjnej, czyli jej wypowiedzenia, jest niezwykle istotnym elementem, o którym warto pamiętać już na etapie negocjowania jej warunków.
Czym jest umowa licencyjna?
Umowa licencyjna została uregulowana w przepisie art. 66 i kolejnych ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jej istotą jest udzielenie prawa do korzystania z utworu na określonych polach eksploatacji, w wyznaczonym czasie i na określonym terytorium.
Zasadniczo licencja jest udzielana na okres 5 lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że strony w umowie postanowią inaczej. Jeżeli okres trwania licencji przekracza pięć lat, po jego upływie licencję uznaje się za zawartą na czas nieoznaczony. Ważnym elementem jest również możliwość określenia przez strony innych warunków czasowych i terytorialnych – przepis ma bowiem charakter dyspozytywny, co daje stronom swobodę w kształtowaniu treści umowy.
Umowa licencyjna różni się od umowy o przeniesienie praw autorskich – licencja daje jedynie uprawnienie do korzystania z utworu, bez przenoszenia praw majątkowych. Do elementów istotnych umowy licencyjnej należą: oznaczenie stron, określenie utworu, wskazanie pól eksploatacji, zakresu, miejsca i czasu korzystania. Możliwe jest także ustalenie, czy licencja będzie wyłączna czy niewyłączna, czy będzie odpłatna oraz czy możliwe będzie udzielenie sublicencji.
Dodatkowo wyróżnia się różne rodzaje licencji:
wyłączne i niewyłączne,
dobrowolne i przymusowe (ustawowe) oraz
sublicencje.
Więcej na temat umowy licencyjnej przeczytasz tutaj.
Wypowiedzenie umowy licencyjnej a ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Przepis art. 68 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, a licencji udzielono na czas nieoznaczony, twórca może ją wypowiedzieć z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego. Z kolei ustęp 2 stanowi, że Licencję udzieloną na okres dłuższy niż pięć lat uważa się, po upływie tego terminu, za udzieloną na czas nieoznaczony.
Z powyższej regulacji wynikają następujące wnioski, tj.:
WYPOWIEDZENIE LICENCJI BEZTERMINOWEJ – jeśli umowa licencyjna jest zawarta na czas nieoznaczony, twórca (a w praktyce także licencjodawca lub licencjobiorca, o ile umowa na to pozwala) może ją wypowiedzieć, ale musi przestrzegać warunków określonych w umowie.
USTAWOWY TERMIN WYPOWIEDZENIA – jeśli strony nie określiły w umowie terminu wypowiedzenia, wtedy zastosowanie ma ustawowy termin – wypowiedzenie jest skuteczne na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego.
PRZEKSZTAŁCENIE LICENCJI DŁUGOTERMINOWEJ W BEZTERMINOWĄ – jeśli licencja została zawarta na okres dłuższy niż pięć lat, to po upływie tego okresu automatycznie przekształca się w licencję na czas nieoznaczony. W praktyce oznacza to, że po pięciu latach można ją wypowiedzieć na zasadach dotyczących licencji bezterminowych, czyli stosując roczny okres wypowiedzenia na koniec roku.
MOŻLIWOŚĆ MODYFIKACJI ZASAD W UMOWIE – strony mają możliwość ustalenia w umowie innych zasad dotyczących czasu trwania licencji oraz terminów jej wypowiedzenia – przepisy mają charakter dyspozytywny, więc nie są bezwzględnie obowiązujące.
Zatem strony umowy licencyjnej powinny świadomie i precyzyjnie określić w umowie zarówno czas jej obowiązywania, jak i zasady jej wypowiedzenia. Jeśli tego nie zrobią, w przypadku licencji na czas nieoznaczony lub przekraczających pięć lat, będą związane ustawowymi, często długimi terminami wypowiedzenia (rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego).
Dlatego dla zabezpieczenia swoich interesów – zarówno licencjodawca, jak i licencjobiorca – powinni już na etapie zawierania umowy jasno uregulować:
czas trwania licencji,
możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy,
terminy wypowiedzenia.
Brak takich postanowień może prowadzić do niechcianego, wieloletniego związania stron stosunkiem licencyjnym.
Terminy wypowiedzenia umowy licencyjnej
Jednym z ważnych aspektów umowy licencyjnej jest możliwość jej wypowiedzenia. Jak w praktyce wyglądają terminy wypowiedzenia?
TERMINY WYPOWIEDZENIA WEDŁUG PRAWA
licencja na czas oznaczony do 5 lat
umowa nie może zostać wypowiedziana wcześniej — licencjobiorca musi korzystać z licencji przez cały ustalony okres (zgodnie z art. 66 ustawy o prawie autorskim)
LICENCJA NA CZAS OZNACZONY POWYŻEJ 5 LAT
po upływie pierwszych 5 lat licencja może zostać wypowiedziana, przy czym stosuje się wtedy zasady właściwe dla licencji na czas nieoznaczony
LICENCJA NA CZAS NIEOZNACZONY
wypowiedzenie jest możliwe z zachowaniem rocznego terminu wypowiedzenia, ze skutkiem na koniec roku kalendarzowego, o ile umowa nie stanowi inaczej.
RODZAJ UMOWY
ZASADY WYPOWIEDZENIA
licencja na czas oznaczony do 5 lat
brak możliwości wcześniejszego wypowiedzenia (art. 66 ustawy)
licencja na czas oznaczony powyżej 5 lat
po upływie 5 lat – możliwość wypowiedzenia jak licencji na czas nieoznaczony
licencja na czas nieoznaczony
wypowiedzenie na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego (jeżeli brak innych zapisów umownych)
A co, jeśli w umowie ustalono inne terminy wypowiedzenia? Najważniejsze jest, że postanowienia umowne mają pierwszeństwo przed domyślnymi terminami ustawowymi. Oznacza to, że jeśli umowa licencyjna zawiera szczegółowe zapisy dotyczące terminu i sposobu wypowiedzenia, to właśnie one obowiązują strony.
W umowie licencyjnej można więc ustalić:
krótszy lub dłuższy termin wypowiedzenia niż ustawowy
moment rozpoczęcia biegu terminu (np. od doręczenia wypowiedzenia)
wymóg formy wypowiedzenia (np. pisemnej)
inne szczegółowe warunki wypowiedzenia.
Natomiast jeśli umowa nie reguluje kwestii wypowiedzenia, stosuje się domyślne przepisy prawa, czyli np. w przypadku licencji na czas nieoznaczony termin wypowiedzenia wynosi rok na koniec roku kalendarzowego.
A co z umowami licencyjnymi zawartymi na okres krótszy niż pięć lat, które jednak przekraczają pięcioletni okres? Warto wyjaśnić, że w przypadku umów licencyjnych zawartych na czas oznaczony, krótszy niż pięć lat, istnieje możliwość ich wypowiedzenia z zachowaniem rocznego terminu na koniec roku kalendarzowego, podobnie jak przy umowach zawartych na czas nieoznaczony. Tak wskazał między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 2004 r. (sygn. akt II CK 51/04).
Natomiast w przypadku umów licencyjnych zawartych na czas oznaczony przekraczający pięć lat, wypowiedzenie może nastąpić dopiero po upływie pięcioletniego okresu obowiązywania umowy.
W jakich przypadkach można wypowiedzieć umowę licencyjną?
Skoro już znamy terminy kiedy można wypowiedzieć umowę licencyjną, to teraz należy wskazać w jakich przypadkach można ją wypowiedzieć.
WYPOWIEDZENIE Z PRZYCZYN OKREŚLONYCH W UMOWIE – często umowa licencyjna zawiera konkretne powody (przyczyny) umożliwiające wypowiedzenie, np.:
naruszenie warunków umowy przez drugą stronę,
brak płatności,
nieprawidłowe korzystanie z licencji,
inne zdarzenia przewidziane w umowie.
WYPOWIEDZENIE BEZ PODANIA PRZYCZYNY (O ILE UMOWA NA TO POZWALA) – dotyczy to zwykle umów na czas nieoznaczony lub umów, w których strony wyraźnie przewidziały taką możliwość. Wypowiedzenie musi się odbyć z zachowaniem ustalonego terminu (np. rok na koniec roku kalendarzowego).
WYPOWIEDZENIE WYNIKAJĄCE Z UPŁYWU CZASU LUB WARUNKÓW USTAWOWYCH – wyróżniamy trzy główne terminy, tj.:
umowy zawarte na czas oznaczony do 5 lat z reguły nie można wypowiedzieć wcześniej,
umowy powyżej 5 lat można wypowiedzieć dopiero po upływie tego okresu,
umowy na czas nieoznaczony mogą być wypowiedziane zgodnie z terminami ustawowymi lub umownymi.
WYPOWIEDZENIE Z PRZYCZYN PRAWNYCH LUB SIŁY WYŻSZEJ – jeśli dalsze wykonywanie umowy jest niemożliwe lub sprzeczne z prawem. Zatem w przypadku wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych uniemożliwiających korzystanie z licencji.
WAŻNE – wypowiedzenie może być skutkiem upływu czasu (np. w przypadku licencji na czas nieoznaczony lub po 5 latach trwania licencji na czas oznaczony powyżej 5 lat), naruszenia warunków umowy przez drugą stronę, czy też szczególnych przypadków przewidzianych w ustawie o prawie autorskim (np. brak rozpowszechniania utworu, udostępnienie utworu w nieodpowiedniej formie).
Szczególne okoliczności wypowiedzenia umowy licencyjnej
Umowa licencyjna może zostać wypowiedziana również w przypadkach szczególnych, o których mowa w przepisach art. 56-58 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj.:
art. 56 — dotyczy prawa twórcy do odstąpienia od umowy lub jej wypowiedzenia, gdy zaistnieją określone w ustawie przesłanki, np. naruszenie praw twórcy;
;
art. 57 — reguluje uprawnienia twórcy w sytuacji, gdy licencjobiorca nie przystępuje do rozpowszechniania utworu lub nie udostępnia go publiczności, co może skutkować wypowiedzeniem umowy;
art. 58 — odnosi się do sytuacji, gdy utwór jest udostępniany w nieodpowiedniej formie lub wprowadzane są w nim zmiany bez zgody twórcy, co także może prowadzić do rozwiązania umowy.
Znajomość tych przepisów jest istotna dla obu stron umowy licencyjnej, gdyż określają one dodatkowe podstawy do jej wypowiedzenia, poza standardowymi terminami i warunkami.
Kto może wypowiedzieć umowę licencyjną?
Warto zwrócić uwagę, że choć przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych często posługują się sformułowaniem, iż „twórca może wypowiedzieć umowę licencyjną”, w piśmiennictwie prawniczym przyjmuje się szersze podejście do tego zagadnienia.
Podkreśla się, że analizowane przepisy dotyczą nie tylko twórcy, ale także innych podmiotów uprawnionych do udzielania licencji (np. licencjodawców, którzy nie są twórcami utworu), a także licencjobiorców, o ile spełnione są warunki przewidziane w ustawie lub w samej umowie. Oznacza to, że prawo do wypowiedzenia umowy licencyjnej może przysługiwać zarówno twórcy, jak i każdej ze stron umowy licencyjnej, jeśli ustawa lub postanowienia umowy na to pozwalają.
Takie podejście zapewnia większą elastyczność i uwzględnia realia obrotu prawami autorskimi, w którym nie zawsze to twórca jest stroną udzielającą licencji.
O czym należy pamiętać sporządzając wypowiedzenie umowy licencyjnej?
Wypowiedzenie umowy licencyjnej wymaga nie tylko zachowania odpowiedniej formy i terminu, ale też dbałości o jasność i precyzję treści. To dokument, który może mieć istotne konsekwencje prawne, dlatego warto sporządzić go starannie i należy pamiętać o następujących kwestiach, tj.:
FORMA WYPOWIEDZENIA
należy sprawdzić, czy umowa przewiduje wymóg szczególnej formy wypowiedzenia (np. pisemnej lub w formie dokumentowej)
jednakże rekomendowane jest złożenie wypowiedzenie na piśmie
ZACHOWANIE WŁAŚCIWEGO TERMINU WYPOWIEDZENIA
należy sprawdzić jaki termin wypowiedzenia obowiązuje w zawartej umowie licencyjnej, np. rok na koniec roku kalendarzowego dla licencji na czas nieoznaczony
WSKAZANIE PODSTAWY PRAWNEJ LUB UMOWNEJ
można wskazać podstawę wypowiedzenia, np. paragraf umowy lub przepis ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
UZASADNIENIE WYPOWIEDZENIA
zawsze warto podać i uzasadnić przyczynę wypowiedzenia
WYRAŹNE OKREŚLENIE DATY ROZWIĄZANIA UMOWY
należy wskazać kiedy umowa przestanie obowiązywać, zgodnie z obowiązującym terminem wypowiedzenia
SPRAWDZENIE DODATKOWYCH ZOBOWIĄZAŃ PO ROZWIĄZANIU UMOWY
należy upewnić się, czy umowa przewiduje jakieś obowiązki stron po jej zakończeniu, np. zaprzestanie korzystania z utworu
Podsumowanie
Wypowiedzenie umowy licencyjnej, to jednostronne oświadczenie woli jednej ze stron, którego skutkiem jest zakończenie obowiązywania umowy po upływie określonego terminu wypowiedzenia. Oznacza to, że po jego upływie licencjobiorca traci prawo do dalszego korzystania z utworu na warunkach przewidzianych dotychczasową licencją. Wypowiedzenie może być skutkiem upływu czasu (np. w przypadku licencji na czas nieoznaczony lub po 5 latach trwania licencji na czas oznaczony powyżej 5 lat), naruszenia warunków umowy przez drugą stronę, czy też szczególnych przypadków przewidzianych w ustawie o prawie autorskim (np. brak rozpowszechniania utworu, udostępnienie utworu w nieodpowiedniej formie). Warunki, tryb i terminy wypowiedzenia mogą być szczegółowo określone w umowie. Jeśli umowa milczy w tym zakresie, zastosowanie znajdą przepisy ustawy. Warto jednak pamiętać, że prawidłowe sformułowanie i doręczenie wypowiedzenia jest kluczowe dla jego skuteczności.
Źródła:
E. Ferenc-Szydełko (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2021.
Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl. Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.
Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.
Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga.
O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.
W piśmiennictwie wskazuje się, że pomimo, że ustawa posługuje się zwrotem, iż jedynie twórca może wypowiedzieć umowę licencyjną, można przyjąć, że przewidziany analizowaną ustawą tryb wypowiadania umów licencyjnych dotyczy nie tylko twórcy, ale również licencjodawcy, który nie jest twórcą utworu oraz licencjobiorcy.
Od czego zależy możliwość wypowiedzenia umowy licencyjnej?
Możliwość wypowiedzenia umowy licencyjnej zależna jest od tego czy umowa jest zawarta na czas nieoznaczony czy na czas oznaczony oraz od okresu jej obowiązywania.
Od 1 kwietnia 2025 roku będą obowiązywać nowe przepisy dotyczące zwrotu akcyzy od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w Polsce w celu ich wywozu za granicę oraz zwolnienia od akcyzy dla samochodów osobowych rejestrowanych profesjonalnie na terytorium Polski w celu wykonywania jazd testowych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, które będą przedmiotem badań naukowych lub prac rozwojowych w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
W świecie, w którym zmienność stała się nową normą, a tempo rozwoju technologii nie zwalnia nawet na chwilę, rola Project Managera nabiera zupełnie nowego wymiaru. Jeszcze do niedawna wystarczyła solidna wiedza techniczna i umiejętność pilnowania terminów. Dziś potrzeba już więcej. Współczesny menedżer projektu musi być liderem, strategiem, innowatorem i mediatorem – często w jednej osobie.
Krajowy Rejestr Długów postanowił zbadać poziom wiedzy Polaków na temat finansów osobistych i wydał raport zatytułowany „Wiedza finansowa Polaków w praktyce”. Co ciekawe, Polacy mają wysoką samoocenę w zakresie swojej wiedzy finansowej, jednak rzeczywiste umiejętności wypadają znacznie gorzej.
Klauzula informacyjna –
kontakt
telefoniczny marketing
Jeżeli wyrazisz zgodę, zadzwonimy do Ciebie, aby przybliżyć Ci naszą
ofertę. Wyrażoną zgodę możesz wycofać w dowolnym momencie, wysyłając
wiadomość e-mail na adres iod@ifirma.pl. Administratorem Twoich
danych
osobowych będzie IFIRMA SA z siedzibą we Wrocławiu przy ul.
Grabiszyńskiej 241G, 53-234 Wrocław. Więcej o tym, jak chronimy
Twoje
dane dowiesz się na stronie: https://www.ifirma.pl/rodo
Adrianna Glapiak 
Jak wykorzystać społeczny dowód słuszności w marketingu?
Oliwia Józefowiak
Akcyza na samochody – zmiany w akcyzie od 1 kwietnia 2025
Project Manager w 2025 roku – jakie powinien mieć umiejętności?
Wiedza finansowa Polaków w praktyce, czyli wnioski z badania KRD
Adam Sawicki
