Doręczenia w postępowaniu cywilnym – projekt zmian 2023| ifirma.pl

Doręczenia w postępowaniu cywilnym – projekt nadchodzących zmian

W dniu 27 września 2022 r. do Sejmu wpłynął druk nr 2650 stanowiący rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Proponowane zmiany mają dotyczyć m.in. przepisów dotyczących doręczeń pism procesowych przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG, a także pism procesowych doręczanych przez komorników.

Doręczenia w postępowaniu cywilnym - omówione zagadnienia:

Więcej na temat nadchodzących zmian w Kodeksie postępowania cywilnego przeczytasz poniżej.

Cel wprowadzenia zmian w zakresie doręczeń na gruncie postępowania cywilnego

Z uzasadnienia do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wynika, że projekt zmierza do uproszczenia obowiązujących procedur, co przełoży się na zmniejszenie obciążenia sądów pracą i skrócenie czasu trwania postępowań. Celem zmian jest także ułatwienie stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem, ułatwienie konsumentom dochodzenia swoich praw na drodze sądowej oraz wypełnienie luk w obowiązującym prawie.

Dodatkowo wskazano, że celem zmian jest zarazem doprecyzowanie regulacji, przez wskazanie, że w sposób przewidziany w § 1 doręczane mają też być orzeczenia sądowe, które albo są pierwszymi w sprawie (np. postanowienie o przekazaniu sprawy), albo podlegają doręczeniu wraz z pozwem (np. nakazy zapłaty).

Chcesz wiedzieć w jaki sposób możesz dokonać zmiany danych zgłoszeniowych w ZUS na wniosku CEIDG, zajrzyj do tego artykułu.

Doręczenie przedsiębiorcy pierwszego pisma w sprawie

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, tj. w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako KPC) rozdział 2 reguluje kwestie doręczeń.

Zgodnie z obowiązującego brzmienia przepisów tegoż rozdziału wynika, że w razie niemożności doręczenia pisma procesowego w trybie określonym art. 135 KPC – art. 138 KPC, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób – w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć [por. art. 139 § 1 KPC].

WAŻNE – przepisy o doręczeniach zawarte w przepisach art. 131-147 KPC mają zastosowanie również w innych postępowaniach, np. w postępowaniu nieprocesowym, zabezpieczającym i egzekucyjnym.

Zgodnie z projektowanym przepisem art. 135 § 2 KPC doręczenie może być dokonane na wskazany przez stronę adres skrytki pocztowej. W takim przypadku pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego składa się w placówce pocztowej tego operatora, umieszczając zawiadomienie o tym w skrytce pocztowej adresata. Wykładnia literalna tego przepisu może wskazywać, że skuteczne doręczenie przesyłki przesłanej na adres skrytki pocztowej adresata następuje w momencie złożenia jej w placówce pocztowej i umieszczenia wskazanego zawiadomienia o tym w skrytce pocztowej.

Z uzasadnienia do projektu ustawy wskazuje się, że zgodnie z art. 133 § 2(1) KPC pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG doręcza się na adres do doręczeń udostępniony w tej ewidencji, chyba że przedsiębiorca wskazał inny adres do doręczeń. Projektowany art. 136 § 5 KPC przewiduje, że strona będąca przedsiębiorcą wpisanym do powyższego rejestru będzie miała obowiązek zawiadomić sąd o każdej zmianie adresu do doręczeń. Tym samym przepis ten przewiduje obowiązek przedsiębiorców wpisanych do CEIDG zawiadomienia sądu o każdej zmianie adresu do doręczeń. Jego niedopełnienie skutkować będzie pozostawieniem pisma sądowego w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

Co więcej zgodnie z przepisem art. 136 § 1 KPC strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadomić sąd o każdej zmianie swojego zamieszkania. Ponadto, w przypadku zaniedbania takiego obowiązku, pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, zaś o skutku niedopełnienia obowiązku z art. 136 § 1 KPC sąd powinien pouczyć stronę przy pierwszym doręczeniu [por. art. 136 § 2 KPC].

WAŻNE – ze względu na nieujawnienie w CEIDG zmiany adresu do doręczeń, pismo to doręczać się będzie na adres zamieszkania strony. W razie potrzeby doręczenia stronie pisma przez komornika sądowego [por. art. 139(1) KPC], koszty doręczenia obciążają tę stronę niezależnie od wyniku sprawy.

Dodatkowo projektodawca wskazał, że proponowane rozwiązanie eliminuje problemy interpretacyjne związane z doręczeniami kierowanymi do przedsiębiorców wpisanych do CEIDG w odniesieniu do postępowań będących w toku. Należy bowiem mieć na uwadze, że przepisy o CEIDG nie statuują sankcji procesowej za brak ujawnienia zmian w tym rejestrze w toku postępowania. Co więcej, na etapie wpisu do rejestru także nie ma obowiązku pouczania przedsiębiorcy o ewentualnych skutkach procesowych braku aktualizacji informacji. Dodatkowo, regulacja art. 133 § 2(1) KPC odwołuje się nie tylko do adresu do doręczeń z CEIDG, ale też wskazanego przez stronę.

Z kolei kwestie związane z brakiem ujawnienia zmiany danych adresowych przed wszczęciem postępowania reguluje projektowany przepis art. 139 § 2(1) KPC.

A jeśli chcesz wiedzieć w jaki sposób doręczane są pisma od organów podatkowych, to przejdź do tego artykułu.

Doręczenie pisma procesowego za pośrednictwem komornika

Projektowany przepis art. 139 § 2(1) KPC przewiduje, że w przypadku niemożności doręczenia stronie będącej przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG pierwszego pisma procesowego w sprawie w sposób, o którym mowa w artykułach poprzedzających lub w § 1 tego artykułu, ze względu na nieujawnienie w tej ewidencji zmiany adresu do doręczeń, pismo będzie doręczane na adres zamieszkania strony. W przypadku zaistnienia konieczności doręczenia pisma procesowego przez komornika sądowego [por. art. 139(1) KPC) koszty doręczenia będą obciążały stronę niezależnie od wyniku sprawy.

WAŻNE – projektowane zmiany dotyczą wyłącznie osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami, którym korespondencja doręczana jest na adres zamieszkania. Tym podmiotom pisma doręcza się na adres korespondencyjny wskazany w CEIDG albo inny adres korespondencyjny wskazany przez stronę.

Projektodawca przewidział również dodanie przepisu umożliwiającemu sądowi odstąpienie od powyższego sposobu doręczeń w przypadku, gdy – mimo nieodebrania awizowanej przesyłki adres pozwanego wskazany w pozwie nie budzi wątpliwości. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy adres pozwanego jest znany sądowi z innych prowadzonych postępowań, jak również takich, w których powód załączy do pozwu stosowne dowody zamieszkiwania pozwanego pod wskazanym adresem, przewidując próbę uchylenia się pozwanego od odbioru korespondencji sądowej.

WAŻNE – wyjątkiem zwalniającym stronę od obowiązku doręczenia pisma przez komornika będzie zatem przypadek wykazania przez powoda dowodem na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Zgodnie z projektowanym art. 139(1) § 3 KPC, w sytuacji skutecznego wykazania przez powoda tego faktu, przesyłka przesłana w sposób przewidziany w art. 139 § 1 KPC będzie uważana za doręczoną, co oznacza, że późniejsze doręczenie pisma przez komornika pod tym samym adresem nie spowoduje ponownego rozpoczęcia biegu terminów związanych z doręczeniem.

W projekcie ustawy proponuje się również dodanie przepisu art. 139(2) KPC, zgodnie z którym w przypadku, o którym mowa w art. 139(1) § 1 KPC, jeżeli powód mieszka lub ma siedzibę za granicą i niej jest zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika wykonującego zawód w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd z urzędu nakaże doręczenie korespondencji pozwanemu za pośrednictwem komornika.

Podsumowanie

Jak wskazano na stronie rządowej projekt dotyczy zgodnie z uzasadnieniem przyspieszenia postępowań sądowych oraz ułatwienia stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem, doprecyzowania zasad tzw. doręczeń komorniczych oraz wprowadzenia nowych rozwiązań dotyczących planowania rozprawy i dokonywania przez sąd niezbędnych pouczeń. Z procesem legislacyjnym zapoznasz się tutaj.