|
|
4 minut czytania

Egzekucja udziałów w spółce z o.o. – czy jest możliwa?

Spółka z o.o. a długi wspólnika – z takim zagadnieniem mogą się niekiedy spotkać wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po otrzymaniu od komornika zawiadomienia o zajęciu udziału zadłużonego wspólnika. Jeśli chcesz wiedzieć, kiedy i w jakim trybie komornik może spieniężyć udziały wspólnika spółki z o.o., to przeczytaj poniższy artykuł.

egzekucja udziałów w spółce

Egzekucja udziałów w spółce z o.o. - omówione zagadnienia

Pokaż więcej ↓

Udział spółki z o.o. jako przedmiot egzekucji sądowej

Przedmiotem egzekucji może być udział w spółce z o.o. jako prawo majątkowe, które reguluje:

  • ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego;
  • ustawa z dnia 15 września 2000 roku – Kodeks spółek handlowych.

Udział w spółce z o.o. jest niczym innym jak prawem majątkowym, dlatego też komornik, zajmując udział wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zobowiązany będzie do:

  • zawiadomienia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o zajęciu;
  • zgłoszenia zajęcia udziału wspólnika spółki z o.o. sądowi rejestrowemu (KRS).

Komornik, dokonując zajęcia udziału w trybie przepisu art. 910 KPC, zobowiązany jest do podjęcia następujących czynności, tj.:

  • zawiadomienia dłużnika, że nie wolno mu rozporządzać, obciążać ani realizować zajętego prawa, jak również nie wolno mu pobierać żadnego świadczenia przysługującego z zajętego prawa;
  • powiadomienia o charakterze egzekwowanych świadczeń osoby, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika;
  • zawiadomienia osoby, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika, by nie realizowała tego obowiązku, a wynikające z prawa świadczenia pieniężne uiszczała komornikowi lub na rachunek depozytowy Ministra Finansów;
  • wezwania osoby, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika, by w terminie tygodnia złożyła oświadczenie, czy inne osoby roszczą sobie pretensje do zajęcia prawa, czy i w jakim sądzie lub przed jakim organem toczy się lub toczyła się sprawa o zajęte prawo, jak również, czy oraz o jakie roszczenie skierowana jest egzekucja do zajętego prawa;
  • wezwania osoby, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika, aby w razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy świadczenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności, uiszczała je na rzecz:
    • sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa — na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie,
    • sądowego organu egzekucyjnego, jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń alimentacyjnych, rentowych lub innych świadczeń powtarzających się albo świadczenia pieniężnego w walucie obcej;
  • niezwłocznego zawiadomienia o zbiegu egzekucji właściwych organów egzekucyjnych ze wskazaniem daty doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokości należności, na poczet których zostały one dokonane oraz charakteru egzekwowanych świadczeń.

Należy pamiętać, że prawo majątkowe jest zajęte z chwilą doręczenia zawiadomienia o zajęciu albo spółce z o.o., albo dłużnikowi (osobie, której udziały są przedmiotem egzekucji). Za moment zajęcia udziału spółki z o.o. uznaje się chwilę, w której pierwszy z nich otrzyma zawiadomienie.

Wierzyciel udziału w spółce z o.o.

Wierzycielem, który dochodzi zaspokojenia z udziału w spółce z o.o., może być osoba trzecia, inny wspólnik tej spółki, a także sama spółka.

Z mocy zajęcia wierzyciel może:

  • wykonywać wszelkie uprawnienia majątkowe dłużnika wynikające z zajętego prawa, które są niezbędne do zaspokojenia wierzyciela w drodze egzekucji, może również podejmować wszelkie działania, które są niezbędne do zachowania prawa [por. art. 910(2) § 1 KSH];
  • wykonywać wszelkie uprawnienia o charakterze majątkowym wynikające z zajętego prawa majątkowego, czyli udziału, które są niezbędne do zaspokojenia wierzyciela w drodze egzekucji (przykładowo może pobierać dywidendę, części należnej z tytułu podziału majątku spółki czy też uczestniczyć w podziale majątku spółki z o.o. w likwidacji).

Wierzyciel nie może jednak wykonywać uprawnień do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników i do głosowania nad uchwałami podejmowanymi przez wspólników [por. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2005 r., sygn. akt III CZP 57/05].

Chcesz wiedzieć, kiedy możliwe jest wyłączenie wspólnika ze spółki z o.o. i jak sporządzić ewentualny pozew? Jeśli tak, to przejdź tutaj i pobierz wzór pozwu za darmo.

Zakres zajęcia udziału w spółce z o.o.

Zajęcie prawa obejmuje również wszelkie wierzytelności i roszczenia przysługujące dłużnikowi z tytułu zajętego prawa, nawet jeżeli powstały po zajęciu [por. art. 911(4) KPC].

Z powyższej regulacji wynika to, że poza zajęciem samego udziału (czyli prawa majątkowego) zajęte jest wszystko to, co z tego udziału (prawa) przypada dłużnikowi, przykładowo:

  • zwrot dopłat [por. art. 179 KSH];
  • udział w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego [por. art. 191 KSH];
  • prawo do dywidendy [por. art. 193 KSH];
  • podział majątku spółki z o.o. w likwidacji [por. art. 286 KSH].

Sprzedaż udziału w spółce z o.o. – krok po kroku

Sprzedaż udziału to jedna z możliwości wierzyciela wobec wspólnika-dłużnika i zazwyczaj dochodzi do niej, gdy wierzyciel nie może uzyskać z zajętego udziału (prawa majątkowego) kwoty, którą dłużnik był mu winny.

Taka sprzedaż może zostać przeprowadzona na podstawie dwóch trybów:

  • na podstawie przepisów KSH [por. art. 185 KSH];
  • na podstawie przepisów KPC.

Tryb z Kodeksu spółek handlowych

Wybór trybu zależy od komornika, który w pierwszej kolejności zobowiązany jest do przeanalizowania umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, albowiem niekiedy może zdarzyć się, że umowa spółki z o.o. będzie przewidywać pewne ograniczenia w zakresie zbycia udziału. Przede wszystkim z zapisów jej umowy może wynikać konieczność na przykład uzyskania zgody spółki do zbycia udziału, o czym mowa w przepisie art. 182 § 1 KSH. Regulacja ta stanowi dokładnie, że Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.

Jeśli taki zapis istnieje też w umowie spółki, to zastosowanie będzie mieć tryb wynikający z Kodeksu spółek handlowych, a przede wszystkim przepis art. 185 KSH. Tym samym należy zapamiętać, że:

  • jeśli w drodze egzekucji ma nastąpić sprzedaż udziału, którego zbycie umowa spółki uzależnia od zgody spółki lub w inny sposób ogranicza, spółka ma prawo przedstawić osobę, która nabędzie udział za cenę, jaką określi sąd rejestrowy po zasięgnięciu, w miarę potrzeby, opinii biegłego;
  • spółka powinna wówczas, w terminie 2 tygodni od dnia zawiadomienia jej przez sąd rejestrowy o zarządzeniu sprzedaży, zgłosić wniosek o przeprowadzenie w tym trybie wyceny udziału;
  • jeśli zaś w terminie 2 tygodni od dnia zawiadomienia spółki o ustaleniu ceny nabycia spółka uchybi ww. czynności albo osoba wskazana przez spółkę nie wpłaci komornikowi sądowemu ustalonej ceny, udziały będą sprzedane w trybie przewidzianym w przepisach egzekucyjnych, czyli KPC.

Tryb z Kodeksu postępowania cywilnego

Tryb sprzedaży udziałów zgodnie z przepisami KPC następuje zatem:

  • w przypadku gdy w terminie 2 tygodni od dnia zawiadomienia spółki o ustaleniu ceny nabycia spółka uchybi ww. czynności albo osoba wskazana przez spółkę nie wpłaci komornikowi sądowemu ustalonej ceny;
  • w przypadku gdy umowa spółki nie zawiera żadnych ograniczeń w sprzedaży udziału.

Komornik wówczas będzie zobowiązany do:

  • powołania biegłego do oszacowania zajętego udziału (wycena biegłego nie jest potrzebna, jeżeli strony zgodnie ustaliły wartość zajętego prawa albo jeżeli w okresie trzech miesięcy przed dokonaniem zajęcia prawo było oszacowane dla celów obrotu rynkowego lub w drodze umowy ustalono jego wartość dla potrzeb takiego obrotu, wówczas za wartość prawa przyjmuje się wartość ustaloną zgodnie przez strony albo we wcześniejszej umowie lub oszacowaniu);
  • sporządzić na żądanie wierzyciela opis zajętego prawa majątkowego, a opis ten powinien zawierać:
    • rodzaj zajętego prawa;
    • oznaczenie osób uprawnionych i rodzaj przysługujących im uprawnień albo stwierdzenie o braku informacji o ich istnieniu;
    • oznaczenie osób zobowiązanych (jeżeli są) i rodzaj ciążących na nich obowiązków;
    • w razie istnienia sporu co do treści prawa lub rodzaju przysługujących uprawnień, rodzaj sporu, osoby dochodzące roszczeń oraz oznaczenie sądu lub innego organu, przed którym spór się toczy.

    WAŻNE — wycena udziałów powinna uwzględniać stan majątku spółki z o.o. i jej sytuację finansową, aby wartość udziału odpowiadała faktycznej wartości udziału, a przy tym nie należy jej pomniejszać o długi, które spoczywają na wspólniku wobec spółki z o.o.

    Sprzedaż w trybie KPC następuje na podstawie przepisu art. 911(7) KPC, zgodnie z którym:

    • komornik może sprzedać zajęte prawo z wolnej ręki po cenie nie niższej niż 75% ceny oszacowania;
    • sprzedaż ta nie może nastąpić wcześniej niż czternastego dnia od oszacowania;
    • na wniosek dłużnika, za zgodą wierzyciela, sprzedaż może nastąpić bez oszacowania prawa;
    • sprzedaż za wskazaną przez dłużnika cenę może nastąpić, gdy nie naruszyło to interesów wierzycieli;
    • dłużnik winien wówczas wskazać cenę minimalną, poniżej której sprzedaż nie może być dokonana;
    • dłużnik może wskazać osobę nabywcy albo też wskazać kilka osób uprawnionych do nabycia oraz kolejność, w jakiej prawo nabycia będzie im przysługiwało;
    • jeżeli sprzedaż nie dojdzie do skutku w terminie tygodnia od dnia, w którym wierzyciel wyraził zgodę na sprzedaż, komornik sprzedaje zajęte prawo w drodze licytacji, chyba że wierzyciel wyrazi zgodę na ponowną sprzedaż z wolnej ręki;
    • do sprzedaży udziału w drodze licytacji stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży licytacyjnej w egzekucji z ruchomości;
    • wówczas w obwieszczeniu o licytacji komornik określa czas, miejsce, przedmiot oraz warunki licytacji, sumę oszacowania i cenę wywołania (jako że przedmiotem licytacji jest udział spółki z o.o., to miejscem licytacji powinna być siedziba spółki z ograniczoną odpowiedzialnością).

    Podsumowanie

    Po raz kolejny praktyka pokazuje, że umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest nie tylko jedną z najważniejszych czynności podczas zakładania spółki z o.o., ale niekiedy również formą ochrony na wypadek różnych okoliczności, które mogą się przytrafić w trakcie prowadzenia spółki. Taką okolicznością są długi wspólnika-dłużnika, którego udziały z tytułu jakichkolwiek zobowiązań mogą zostać zajęte przez komornika. Aby nie dopuścić do sprzedaży na podstawie przepisów ogólnych z KPC, komornik może dokonać sprzedaży udziałów (po uprzednim przeanalizowaniu umowy spółki) wśród np. innych wspólników spółki albo wybranej przez tę spółkę osoby. W taki sposób wspólnicy spółki chronią się przed wstąpieniem do spółki osoby trzeciej.

    A jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy przy zajęciu komorniczym wynagrodzenia pracownika, to przeczytaj ten artykuł.

Autor ifirma.pl

Adrianna Glapiak

Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl. Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.

Dodaj komentarz

Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga. O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.

Cała firma
w jednym miejscu?

Z Biurem Rachunkowym i aplikacją IFIRMA masz wszystko pod kontrolą i w jednym narzędziu!

  • Osobisty księgowy
  • Fakturowanie
  • Dokumenty
  • Rozliczenia
  • E-commerce
  • Raporty
już od 149zł/mies.
Zleć księgowość

Może te tematy też Cię zaciekawią

Biuro rachunkowe - ifirma.pl

Mobilnie. Wszędzie

Z ifirma.pl masz księgowość w swoim telefonie. Wysyłaj dokumenty, sprawdzaj salda i terminy online, gdziekolwiek jesteś. Aplikację znajdziesz na najpopularniejszych platformach.

Mobilnie